zwanger en leefstijl roken (stoppen!) - bewegen (doen!) Jacques Dirken gynecoloog JBZ

ROKEN (STOPPEN!)

> 30 ziekten aandoeningen worden veroorzaakt door roken het risico op vroegtijdige sterfte is 3-maal hoger onder rokers dan onder niet-rokers 1964: Amerikaanse Surgeon General – de toezichthouder op de volksgezondheid in de Verenigde Staten: relatie roken – longkanker, sindsdien vele aandoeningen erbij Kans op overlijden 35-70 jaar bij rokers: 50% Kans op overlijden 35-70 jaar bij niet-rokers: 20% 3

Nederland 25% rookt tabak goedkoop en eenvoudig verkrijgbaar op 30.000 punten 20.000 tabaksslachtoffers per jaar (vs. 600 verkeersslachtoffers) totale kosten van roken: 30 miljard euro/jaar Australie: 12%; verhoging accijns, inperking verkooppunten, uitstalverbod, etc. Op 9.000 plaatsen kun je brood kopen (op 30.000 tabak!) Verkoopplekken tabak: tabakspeciaalzaken, tankstations, supermarkten, bepaalde boekwinkels (AKO) en drogisterijketens (Kruidvat), tabaksautomaten in de horeca 4

toekomst staatssecretaris VWS van Rijn en KNMG: naar een rookvrije generatie voor alle kinderen geboren na 2016 dokter/verloskundige is ook een lifestyle coach met preventie-opdracht

rookvrije generatie kinderen geboren na 2016 roken niet

rookvrije generatie kinderen geboren na 2016 roken niet

roken en zwangerschap bewezen oorzakelijk verband subfertiliteit EUG PROM prematuriteit abruptio dysmaturiteit congenitale afwijking astma cognitieve stoornis wiegendood overgewicht hypertensie …etc. etc. Roken groot aandeel in big 4 8

prevalentie van roken algemene populatie - zwangeren 2001: 31% van de vrouwen in de fertiele levensfase rookt,14% rookt de hele zwangerschap 2010: 28% van de vrouwen in de fertiele levensfase rookt, 8% rookt de hele zwangerschap 9

welke zwangeren roken? laagopgeleiden Turkse etniciteit rokende partner alcoholgebruik depressie

stoppen met roken geen begeleiding, zwangere stopt zelf coaching door hulpverlener medicamenteuze ondersteuning combi 2 + 3 3. (medicamenteus) zeker zinvol bij > 10 sig/dag 11

medicamenteus Nicotine Vervangende Middelen (NVM) speciale medicatie: varenicline (Champix) antidepressivum: bupropion (Zyban), nortriptyline NVM bevat wel nicotine maar geen koolmonoxide, teer, PAKs (=poly-aromatische koolwaterstoffen) 12

SineFuma – Rookvrij! Allebei? JBZ/VSV werkt samen met SineFuma voor zwangeren: Rookvrij! Allebei? na aanmelding binnen 5 dagen contact telefonisch coachingstraject met 7-8 contacten in 10 weken feedback aan verloskundig hulpverlener

BEWEGEN (DOEN!)

regelmatig bewegen verbeteren/behoud van fysieke en mentale fitheid grote rol in “gewichtsmanagement” “zitten is het nieuwe roken” 16

adipositas enorm gezondheidsprobleem

adipositas hoge incidentie Overgewicht: BMI > 25 Matig: 25-30 Ernstig > 30 18

NRC 25 febr. 2017

onderzoek RadboudUMC normaal gewicht adipositas/BMI > 30 pre-eclampsie 5% inleiding 35% sectio 16% pre-eclampsie 13% inleiding 60% sectio 40%

perinatal programming

bewegen/sporten in zwangerschap > 50 RCT’s samengevat in div. meta-analyses

exercise during pregnancy Di Mascio AJOG 2016 meta-analyse van 9 RCT’s 2059 zwangeren met een normaal gewicht primaire uitkomst: vroeggeboorte interventie: oefenprogramma 30-90 min. 3- 4x/week uitkomst: significant minder DG/RR/CS, significant meer vag. partus, geen verschil vroeggeboorte/geboortegewicht Of the 2059 women included in the meta-analysis, 1022 (49.6%) were randomized to the exercise group and 1037 (50.4%) to the control group. Aerobic exercise lasted about 35-90 minutes 3-4 times per week. Women who were randomized to aerobic exercise had a similar incidence of preterm birth of <37 weeks (4.5% vs 4.4%; relative risk, 1.01, 95% confidence interval, 0.68-1.50) and a similar mean gestational age at delivery (mean difference, 0.05 week, 95% confidence interval, -0.07 to 0.17) compared with controls. Women in the exercise group had a significantly higher incidence of vaginal delivery (73.6% vs 67.5%; relative risk, 1.09, 95% confidence interval, 1.04-1.15) and a significantly lower incidence of cesarean delivery (17.9% vs 22%; relative risk, 0.82, 95% confidence interval, 0.69-0.97) compared with controls. The incidence of operative vaginal delivery (12.9% vs 16.5%; relative risk, 0.78, 95% confidence interval, 0.61-1.01) was similar in both groups. Women in the exercise group had a significantly lower incidence of gestational diabetes mellitus (2.9% vs 5.6%; relative risk, 0.51, 95% confidence interval, 0.31-0.82) and a significantly lower incidence of hypertensive disorders (1.0% vs 5.6%; relative risk, 0.21, 95% confidence interval, 0.09-0.45) compared with controls. No differences in low birthweight (5.2% vs 4.7%; relative risk, 1.11, 95% confidence interval, 0.72-1.73) and mean birthweight (mean difference, -10.46 g, 95% confidence interval, -47.10 to 26.21) between the exercise group and controls were found. 23

exercise during pregnancy Magro-Malosso ACTA 2016 meta-analyse van 9 RCT’s 1502 zwangeren met een overgewicht/obesitas BMI > 25 primaire uitkomst: vroeggeboorte interventie: oefenprogramma 30-60 min. 3- 7x/week uitkomst: significant minder vroeggeboorte/DG, geen verschil CS/IUVD/geboortegewicht Nine trials, including 1,502 overweight or obese singleton gestations, were analyzed. Overweight and obese women who were randomized in early pregnancy to aerobic exercise for about 30-60 minutes 3-7 times per week had a lower percentage of PTB <37weeks (RR 0.62, 95% CI 0.41 to 0.95) compared to controls. The incidence of gestational age at delivery (MD 0.09 week, 95% CI -0.18 to 0.24) and cesarean delivery (RR 0.93, 95% CI 0.77 to 1.10) were similar in both groups. Women in the exercise group had a lower incidence of gestational diabetes mellitus (RR 0.61, 95% CI 0.41-0.90) compared to controls. No differences in birth weight (MD 16.91 grams, 95% CI -89.33 to 123.19), low birth weight (RR 0.58, 95% CI 0.25 to 1.34), macrosomia (RR 0.92, 95% CI 0.72 to 1.18) and stillbirth (RR 2.13, 95% CI 0.22 to 20.4) between exercise group and controls were found. PTB: 4,2% vs. 5,6%, RR 0,62 = 38% lower rate GDM: 5,3% vs. 8,8%, RR 0,61 = 39% lower rate 25

info primaire uitkomst vroeggeboorte PTB: 4,2% vs. 5,6%, RR 0,62 = 38% lower rate 26

exercise during pregnancy Wang AJOG 2017 prospective RCT 300 zwangeren met een overgewicht/obesitas BMI > 25 primaire uitkomst: DG interventie: fiets oefenprogramma 30-60 min. 3x/week uitkomst: minder DG/vroeggeboorte/RR/CS/macrosomie Cycling exercise initiated early in pregnancy and performed no less than 30 minutes, 3 times per week, is associated with a significant reduction in the frequency of GDM in overweight/obese pregnant women. And the decrease of GDM is very relevant to the less gestational weight gain before the mid-second trimester. Furthermore, there was no evidence that the exercise prescribed in this study increased the risk of preterm birth or reduced the mean gestational age at birth. Wel minder, niet significant: PTB, GHTN, CS en macrosomie. GWG = gestational weight gain. 27

exercise during pregnancy veel voordelen bij elke BMI minder vaak vaker vroeggeboorte diabetes gravidarum hypertensieve aandoening sectio caesarea macrosomie vaginale partus Voordelen zijn er bij normaal en hoog BMI Door exercise: -minder insuline resistentie (GDM) -minder oxydatieve stress en daardoor verbetering endotheelfunctie (GHTN) -verbetering maternal physical fitness en lager geboortegewicht (CS/VD) 28

exercise post partum Doel: terugkeer naar aanvangsgewicht Als dit wel lukt kans op overgewicht 15 jaar later: 28% Als dit niet lukt kans op overgewicht 15 jaar later: 56% Terugkeer naar normaal gewicht 6 mnd. pp.: kans op overgewicht 15 jaar later is 27,7% (vs. 56,3%) Terugkeer naar normaal gewicht 12 mnd. pp.: kans op overgewicht 15 jaar later is 34,6% (vs. 60,4%) Postpartum weight retention might be determined by many factors, including low socio-economic status, parity and high prepregnancy body mass index (BMI) (Crowell 1995; Schauberger 1992). However, excessive weight gain during pregnancy is the strongest predictor of postpartum weight retention. Various studies showed that the greater the gestational weight gain, the greater the postpartum weight retention. The retention of weight gained during pregnancy may contribute to obesity, which cab increase the risk of diabetes, heart disease and high blood pressure. It is suggested that women who return to their pre-pregnancy weight by about six months have a lower risk of being overweight 10 years later. 29

meta-analyse van 12 trials, 910 vrouwen Diet or exercise, or both, for weight reduction in women after childbirth Cochrane Review 2013 meta-analyse van 12 trials, 910 vrouwen interventies: dieet, bewegen, dieet + bewegen uitkomst: dieet + bewegen zijn effectief Dieet: vetvrije massa neemt af Bewegen: vermeerdert cardiovasculaire fitheid 30

Diet or exercise, or both, for weight reduction in women after childbirth Comparison 3 Diet plus exercise versus usual care, Outcome 2 % of women who returned to prepregnancy weight or lost weight retained after childbirth. Dieet + exercise: 49/129 = 38% Controle groep: 25/129 = 19% Cochrane Database of Systematic Reviews 23 JUL 2013 DOI: 10.1002/14651858.CD005627.pub3 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD005627.pub3/full#CD005627-fig-00302 31

welke sport/oefeningen wél?

welke sport niet?

CJG ‘s-Hertogenbosch

In 2017 zijn er een aantal zorgverzekeraars die de workouts van Mom in Balance gedeeltelijk vergoeden: de vergoeding kan oplopen tot EUR 200! Achmea, Agis, OZF, Zilveren Kruis, Interpolis, Avero, CZ, Ohra, Delta. 36

Conclusie: zwanger en leefstijl zwanger en roken = stoppen zwanger en bewegen = doen