Drugs, medicijnen en werk En de relatie met productiviteit en veiligheid

Wat valt er onder drugs? Indeling naar wetgeving Indeling naar werking

Indeling drugs naar wet Opiumwet: Harddrugs – lijst 1 Softdrugs – lijst 2

Harddrugs – lijst 1 Onaanvaardbare risico’s Verslavend Verboden Voorbeelden zijn heroïne, cocaïne, LSD en XTC Sinds 2011 ook GHB Zogenaamde lijst 1 middelen van de Opiumwet

Softdrugs – lijst 1 Bezit van kleine hoeveelheden wordt getolereerd Voorbeelden zijn hasj en weed Maar ook qat Zogenaamde lijst 2 middelen van de Opiumwet

uitzonderingen Kalmerings- en slaapmiddelen (lijst 2 – softdrugs) Alcohol (niet op lijst) Tabak (niet op lijst)

Indeling drugs naar werking Stimulerend Verdovend Bewustzijnsveranderend

Drugsgebruik in Nederland 11,2 % cannabisgebruikers 1,7 % cocaïne 0,2 % heeft ervaring met opiaten, zoals heroïne. 1,6 % XTC Bron: Trimbos/WOCD, 2014

Drugs: Waar ligt onze verantwoordelijkheid? Wetgeving: – Arbowet – Opiumwet – Bijzondere wetgeving Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Arbowet – algemene verwijzing Veilige en gezonde werkomstandigheden Preventie, voorlichting en maatregelen ter voorkoming van misbruik  Drugsgebruik houdt risico in voor veiligheid van gebruiker en collega’s  Belang van ADM-beleid

Rol bedrijfsarts Perspectief van werknemer: -Drugsgebruik kan gezondheid en functioneren van werknemer negatief beïnvloeden -Veiligheid van werknemer en omgeving kan in gevaar zijn door drugsgebruik

Rol bedrijfsarts- vervolg Verantwoordelijkheid bij werkgever voor ADM beleid Centraal staat het zorgen voor het optimaal functioneren van de medewerker Bedrijfsarts op basis van autonome adviserende rol afwegen wat de nadelen zijn van zijn handelen voor de werknemer (bescherming van werknemer)

Opiumwet Drugs als gevaarlijke stof in het werk zelf, zoals bij douane Betreft veiligheid en gezondheid van werknemer Opiumwet, artikel 7.2. Werk veilig – van toepassing

Bijzondere wetgeving In verband met besturen van voertuigen: Wegenverkeerswet Luchtvaartwet Scheepsvaartverkeerswet

Maatschappelijke verantwoordelijkheid Voorkómen van verslavingsproblemen Financieel belang voor werkgever Loonbeslag En: werknemer is ook lid van de samenleving

Medicijnen Stofnaam Merknaam Gele sticker medicijnen Circa verschillende medicijnen beschikbaar Meest voorgeschreven: maagzuurremmers, antidepressiva, pijnstellers en slaapmiddelen

Medicijn gebruik 38% van de Nederlanders gebruikt voorgeschreven medicijnen 36% gebruikt niet-voorgeschreven medicijnen indruk: circa chronische gebruikers van slaap- en kalmeringsmiddelen

Drugs-, medicijnengebruik en werk Effect op reactievermogen Effect op concentratie

Bijwerkingen gele sticker medicijnen Duizeligheid Dubbelzien Wazig zien Onhandigheid Langzamer reageren dan anders Sufheid, slaperigheid Minder controle over arm- en beenspieren Onverschilligheid Afgenomen alertheid Afname reactievermogen

Lastig bij gele sticker medicijnen Werkgever mag niet vragen welke medicatie een medewerker gebruikt Bedrijfsarts mag dit wel Dit vanuit kader bescherming persoonsgegevens en privacy Nodig: eenduidig beleid over voorkomen werken onder invloed Meer informatie over wetgeving op dit gebied: Autoriteit Persoonsgegevens

Indeling naar 5 groepen en hun effect 1.Slaapmiddelen, kalmerende middelen en middelen tegen psychische stoornissen 2.Pijnstillers 3.Spierverslappende middelen 4.Allergie medicijnen 5.Hoestmiddelen

versuffen, wazig zien, onhandigheid 1.Slaapmiddelen, kalmerende middelen en middelen tegen psychische stoornissen

Afname beoordelingsvermogen, sufheid 1. Pijnstillers

Afname controle armen en benen, slaperigheid, duizeligheid 3. Spierverslappende middelen

Sufheid en slaperigheid 4. Allergie medicijnen

Sufheid en slaperigheid 4. Hoestmiddelen

Combinatie gebruik Meer medicijnen tegelijk Drugs en medicijnengebruik Alcohol en medicijnen

Meer medicijnen Werking van het ene medicijn kan de werking van het andere medicijn vergroten of juist afzwakken Kans op bijwerkingen

Drugs en medicijnen Bestanddelen drugs en medicijnen hebben vergelijkbare werking via effect op de hersenen Beïnvloeding van elkaars werking: – Drugs kan effect van medicijn afzwakken – Drugs kan werking medicijn juist versterken – gezondheidsrisico

Geneesmiddelen en alcohol Medicijnen vertragen de afbraak van alcohol via de lever Alcohol als giftige stof langer in het lichaam Gevolgen: misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid maar ook daling van bloeddruk en hartkloppingen

Alcohol en werking medicijn Alcohol vertraagt de werking van medicijnen – Medicijn blijft langer in lichaam – Effect is vergelijkbaar met overdosering van medicijn Alcohol versterkt de werking van medicijnen en kan daardoor de werking beïnvloeden Effect bijvoorbeeld sterk bij pijnstillers en middelen tegen allergie

Informatie op medicijnen zelf: Gele sticker Waarschuwing medicijnen en gebruik met alcohol Bijsluiter

Effect op uitvoering van het werk Bij drugs: – Bewustzijnsverandering – Vaker verzuim – Grotere betrokkenheid bij ongevallen – Effect op werksfeer – Effect op imago Bij medicijnen: – Afname concentratie- en coördinatievermogen – Verminderd gezichtsvermogen Extra risico’s van combinatiegebruik

Pijlers ADM beleid: Alcohol, drugs en medicijnen Voorlichting en scholing Begeleiding en hulp Regels Toezicht en sancties

Uitgangspunten beleid Gericht op functioneren Disfunctioneren is de invalshoek Aanpak vergelijkbaar met elk ander gezondheids- of functioneringsprobleem Beleid van sociale partners samen Beleid geldt voor werknemers én management

Vervolg uitgangspunten Bij voorkeur geïntegreerd in ander (gezondheids)beleid, zoals personeels- en VGWM-beleid met RI&E en plan van aanpak Vertrouwelijke omgang met informatie Testen gebeurt alleen onder strikte voorwaarden Beleid is gericht op het voorkómen van verslaving, op vroegsignalering en behandeling van problemen

Vervolg uitgangspunten Centraal staat behoud van werk Werknemers met verslavingsproblemen zelfde rechtspositie als ieder ander Werkgever heeft bevoegdheid tot sancties; voorkeur gaat uit naar begeleiding en behandeling Inschakelen van deskundigheid Grondige analyse van de situatie

Uitwerking ADM beleid: algemeen Opname in algemeen beleid Opname in Arbobeleid

Uitwerking ADM beleid: management Bewustwording Inhoudelijke ondersteuning: – Hoe om te gaan met middelengebruik – Goed omschreven beleid met regels – Controle op naleving regels – Opvangmogelijkheden voor medewerkers

Uitwerking ADM beleid: medewerkers Ondersteunen in plaats van ‘beboeten’ Voorkómen van drugsverslaving Voorkomen verkeerd / overmatig medicijngebruik Voorlichting Tijdelijke vrijstelling van werkzaamheden Sancties bij disfunctioneren / niet nakomen werkafspraken

Testgebruik Gebonden aan regels Veiligheid van de gebruiker en de omgeving Functiegebonden

Geneesmiddelen als onderdeel van het werk zelf Cytostatica en verpleegkundigen Apotheekbranche