EMGO Institute for Health and Care Research Quality of Care Martina Cornel, Hoogleraar community genetics & public health genomics en dr. Eric Vermeulen Voorspellen op basis van het genoom Gezondheidskansen verbeteren met preventie op basis van genetica Community Genetics, Dept Clinical Genetics

2000: genome sequence published Without a doubt, this is the most important, most wondrous map ever produced by humankind. With this profound new knowledge, humankind is on the verge of gaining immense, new power to heal. Genome science will have a real impact on all our lives -- and even more, on the lives of our children. It will revolutionize the diagnosis, prevention and treatment of most, if not all, human diseases.

Preventieadvies in 2020?

10 jaar “humane genoom in kaart” Bescheiden resultaten Genetische varianten (SNPs) verklaren maar klein deel van verschillen tussen mensen Het human moleculaire system is complexer dan we dachten.

Genetica: “bench” of “bedside”? Wetenschap en gezondheidszorg Links: Watson and Crick beschrijven de structuur van DNA Boven: Breuning legt de consequenties uit

De uitdaging: Zin en onzin van vroegdiagnostiek onderscheiden

Sir Muir Gray (Nat Scr Comm UK) All screening programmes do harm. Some do good as well and, of these, some do more good than harm at reasonable cost.

Nuttige genetische informatie? Gepubliceerd op:

Geen SNPs, wat dan wel?

Wat gebruiken we voor voorspelling? Genetisch onderzoek –één gen speelt grote rol (monogene aandoeningen/subtypen) –Gevoeligheid voor multifactoriële aandoeningen; gen en omgeving –Duizend dollar genoom Biomarkers Beeldvorming Vragenlijstonderzoek Screening: tussen hoop en hype Gezondheidsraad 2008

Nuttige toepassingen genetica.. Predispositie (aanleg) voor behandelbare ziekte: –Bijv. dragerschap van familiaire hypercholesterolemie (1 op 500, mutatie LDL receptor gen) –Handelingsopties Medicijnen Leefstijl (voeding, roken) Opsporing binnen families = cascadescreening

Hoe herken ik monogeen subtype? Ander patroon –Geen hypertensie, obesitas, roken, hoge leeftijd –NB one-size-fits-all vs. personalized medicine Lagere leeftijd Meerdere locaties kanker Meerdere familieleden NB beginnen met vragen! DNA test komt later.

Familie en DNA in public health? Voortbouwen aan programma’s gericht op monogene subtypen (cascadescreening FH)? HNPCC FAP BRCA HCM LQTS ARVD MODY hemochromatose

Hoog cholesterol - meer sterfte aan hart- en vaatziekten? Iemand met een (heel) hoog cholesterol, heeft een sterk verhoogd relatief risico op sterfte aan hart- en vaatziekten. Maar veel mensen hebben een cholesterol in de normale range, en die hebben ook kans op HVZ En de meeste overledenen aan HVZ hadden normaal cholesterol Distribution of serum cholesterol in men who did and did not die of ischaemic heart disease Wald 1999 BMJ

Translation needed Libraries cannot be built fast enough to keep up with modern scientific output. But moving this knowledge off the shelves and into practice.. requires translation. Lenfant NEJM 2005;349:868

Heart 2010

Hele genoom? Voorlopig duur Britse HGC 2005: ethische, juridische en maatschappelijke bezwaren Gezondheidsraad NL 2005: hiermee eens Wat is klinisch nuttig om te weten? Ongezochte, onbegrepen bevindingen Waar opslaan? Wie wanneer toegang?

Genetische tests (brede definitie) Analyse van: 1. Genotype (DNA, RNA, gen, chromosoom) 2. Metabolieten (eiwitten, enzymen, etc.) 3. Fenotype (uiterlijke kenmerken, eigenschappen)