VERTROUWELIJK EN AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Input Nudge Dialoogsessie Energieakkoord voor duurzame groei 27 februari, 2013

1 SPLIT INCENTIVES IN GEBOUWDE OMGEVING ▪ Verhinder energie inclusieve contracten ▪ Koppel huur aan woonlasten/energielabels ▪ Wet milieubeheer beter handhaven ▪ ESCO’s of vergelijkbare diensten ▪ Slimme meters verplicht versneld uitrollen (2jr) ▪ Zorg voor geloofwaardige informatieverstrekking ▪ Financiële lease ▪ Vergunningen afschaffen/versimpelen t.b.v. duurzame investeringen ▪ Vastgoed – Split incentives: Corporatie & Vastgoedeigenaar vs. Huurder – Energie inclusieve huurcontracten leiden tot meer energieverbruik – Besparing kan een investering lijken door de hoge opstartkosten – Energiebesparing heeft geen prioriteit – Het ontbreekt veelal aan kennis/informatie/bewustzijn over hoogte energierekening en -gebruik ▪ Eigen woning – Inzicht/bewustzijn ontbreekt over hoogte energierekening en -gebruik – Hoge investering  Financiering ontvangen kan lastig zijn  Problemen met de regelgeving van de NMA i.v.m. voorfinanciering door dienstverleners – Lange terugverdientijd – Vergunningen zijn struikelblokken SER-DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 ENERGIEBESPARING IN DE GEBOUWDE OMGEVING ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing4. Commercialisering innovatie 2. Decentrale energieopwekking5. Mobiliteit & Transport 3. Industrie 50 Young Professionals

2 SLIMME SALDERING STIMULEERT INVESTERINGEN IN DECENTRALE OPWEKKING  Hoe genereer je investeringen voor decentrale opwekking? – Stimuleer woningcorporaties, bijvoorbeeld via verplichting, om te investeren in decentrale opwekking – Maak slim salderen mogelijk: Bedrijven huren dakruimte van woningeigenaren voor zonnepanelen en verdienen de investeringen terug door de saldeeropbrengsten – Creëer specifieke fondsen voor microkrediet t.b.v. decentraal – Stimuleer Crowdfunding (windmolens) – Bundel investeringen  Wie betaalt de rekening bij decentrale opwekking? – Salderen moet voor iedereen voor de meter mogelijk zijn – Salderen op basis van eigendom, niet van postcode – De rekening komt bij de vervuiler SER-DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 DECENTRALE & LOKALE ENERGIEOPWEKKING ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing4. Commercialisering innovatie 2. Decentrale energieopwekking5. Mobiliteit & Transport 3. Industrie 50 Young Professionals ▪ Voorwaarde: Iedereen moet kunnen participeren in groene stroom. ▪ Knelpunt: Mensen met lage inkomens moeten niet de dupe worden.

3 VERBETERING ETS EN CO2 BEPRIJZING ▪ Carbon Tax ▪ Ingrijpen in ETS in extreme situaties (zoals te lage prijs) – vergelijkbaar met uitzetten aandelenhandel op de beurs: bijv. deel certificaten uit de markt halen ▪ Houdbaarheidsdatum certificaten beperken ▪ Toch meer regelgeving: per sector grens aan CO2-uitstoot ▪ Energiebesparing: doelen zijn belangrijk voor de mindset. Duurzaamheid als way of life binnen bedrijven ▪ Energie-intensieve industrie: energiemaatregelen balanceren met verlaging belasting op arbeid ▪ Gebrek aan continuïteit – belemmering bij investeringen ▪ Goedkope kolen ▪ Slecht functionerend ETS ▪ Langdurige vergunningsprocedure windparken ▪ Overheid met 2 petten op: enerzijds duurzaamheid stimuleren, anderzijds bij eigen energie-inkoop prijs als criterium ▪ Concurrentiepositie industrie SER-DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 INDUSTRIE ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing4. Commercialisering innovatie 2. Decentrale energieopwekking5. Mobiliteit & Transport 3. Industrie 50 Young Professionals

4 JONGEREN ZIEN VOORAL KANSEN VOOR INNOVATIE ▪ Creëer een fast-track voor innovatie en commercialisering met hulp van overheid, ondernemers en financiers (Dragon’s Den, Beste idee van NL) ▪ Open een publiek-private Universiteit voor Innovatie ▪ Maak 10-jarenplannen met bedrijfsleven i.p.v. 4- jarenplannen van politiek en overheid ▪ Veel wisseling van beleid op onderwijs (!) en duurzaamheid ▪ Gebrek aan consistentie in financiële stimulering door overheid – Wisselende keuze voor technieken, budget en looptijden ▪ Korte termijn perspectief: – Financiers mikken op hoge profits binnen 5 jaar – Beursgenoteerde bedrijven investeren minder in de lange termijn ▪ Gevestigde belangen: – Centraal en fossiel georiënteerd verdienmodel en marktordening – Degressieve energiebelastingen, niet CO2 afhankelijk – Grote bedrijven staan kleine innovaties in de weg ▪ Risicomijdend gedrag: – Innovatie is nieuw en onzeker, dus begin er maar niet aan.. ▪ Gebrek aan technici SER-DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 COMMERCIALISERING VAN INNOVATIE ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing4. Commercialisering innovatie 2. Decentrale energieopwekking5. Mobiliteit & Transport 3. Industrie 50 Young Professionals

5 DE VERVUILER BETAALT ▪ CO2-budgetten per persoon en bedrijf. Dit biedt incentive voor besparing en verlaging carbon footprint van producten ▪ Per persoon: verdisconteren naar consument ▪ Biedt langjarige zekerheid ▪ Boete bij overschrijding ▪ Zorg voor en stimuleer smart solutions zoals de road train, smart links, het nieuwe werken, etc. Doe dit door belastingvoordelen en informatievoorziening ▪ Geef duurzame bedrijven ook niet- financiële voordelen: handelsmissies, etc. ▪ Brandstof van de toekomst – Elektrisch in combinatie met smart grids – Op basis van hernieuwbare energie – LNG, SNG – Fossielen: worden steeds efficiënter. Zal ook een groot deel van de transitie betekenen – Waterstof ▪ Hoe moet het geregeld worden – Van energiebelasting naar een CO2 consumptiesysteem – Rekeningrijden – De vervuiler betaalt – Meer OV (volledig elektrisch) – Gratis OV; heeft echter voor- en nadelen. Verdringt autoverkeer, maar ook thuiswerken en fietsen – Road Train (uit de slipstream) en andere smart solutions – Stimuleer het nieuwe werken (minder mobiliteit) SER-DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 MOBILITEIT EN TRANSPORT ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing4. Commercialisering innovatie 2. Decentrale energieopwekking5. Mobiliteit & Transport 3. Industrie 50 Young Professionals