Loggen Scholengroep 19 “Dender” Johan Van den Bossche 1

Wat is loggen? 2

3 Automatisch verzamelen van verbruiksgegevens  Water  Elektriciteit  Gas  Stookolie Automatische rapportering  Maandelijks mail met overzicht en analyse van de verbruiken

Automatische alarmen  Mail bij waterverlies  Mail bij energieverbruik buiten schooluren Analyse  Dashboard  Real-time analyse van verbruiken 4

Waarom loggen? 5

 Te veel energieverbruik  Ondanks manuele opnames blijven lekken en energieverspilling lange tijd onopgemerkt  Gegevens manuele verzameling zijn onvolledig, onoverzichtelijk en vaak onbruikbaar  Groot patrimonium (arbeidsintensief om data manueel te verzamelen)  Afhankelijk van te veel actoren voor het verzamelen van meterstanden  Geen specifieke energie-analysetools (buiten Excel) Noden(1) 6

7  Besluit energieaudit van 5 scholen door externe firma dat loggen aangewezen en rendabel is  Thesis Energy Efficiency (GO! Flemish Community Education)  ROI voor energieboekhouding 2 jaar  Beter overzicht (benchmarking) om beter prioriteiten te kunnen leggen bij investeringen  Betere opvolging van energie-investeringen (ROI) Noden (2)

 Sensibilisering van de scholen  Sneller ingrijpen (alarmen)  Minder afhankelijk v. derden (geen manuele opnames)  Meer en correctere data beschikbaar (kwartierwaarden)  Analysetool (oorzaken achterhalen)  Rapporteringstool (beleidsbeslissingen ondersteunen)  Benchmarking (scholen vergelijken)  Geautomatiseerd systeem Voordelen van logsysteem 8

Vooronderzoek 9

Verkennende gesprekken - Eandis  Comeet  niet bruikbaar–geen update  geen optie  Slimme meters  SGR19  jaar  geen optie  Telegelezen meters (≠ Slimme meter)  goede optie  AMR = Automatic Meter Readings (= kwartierwaarden)  AMR enkel voor elektriciteit en grote verbruikers  Hoe meer meetpunten, hoe kleiner de abonnementskost (80€/jaar per meetpunt)  Eandis vervangt oude tellers gratis  Indien aanvraag gebruiker  kosten voor gebruiker!  Uitleesbaar maken v. tellers = grootste kost! 10

Gesprekken met Farys (watermaatschappij)  Betalen enkel reedcontact (±160€/stuk)  Goedkoper via raamcontract  Krijgen indien nodig “gratis” nieuwe waterteller  Loodproject wordt meegenomen  Farys controleert waterinstallatie  Verborgen kosten  Terugslagklep op kosten v/d aanvrager  Nadeel: Opvolgwerk  Aansluitingen na de teller op kosten v/d aanvrager  Brandleidingen vroeger vaak voor de teller afgetakt (Farys aanvaardt dit niet meer)  Nadeel: lekken op brandweerleiding op kosten v/d gebruiker  Voordeel: lekken kunnen worden opgemerkt  Vermijden waterschade en verzakkingen  Aandachtspunt: als brandleiding achter teller aangesloten  Drukverlies?  Nieuwe tellers zijn standaard uitleesbaar! 11

In kaart brengen van tellers  Eandis en Farys wisten niet welke tellers uitleesbaar zijn  Oplijsten tellers (serienr., EAN-nr.)  Rondgang van alle scholen  Foto’s tellers (rondom de teller!)  Tellers aanduiden op grondplan  Besluit: Uitleesbaar of niet? 12

Rondgang reedcontacten Gastellers uitleesbaar? 13

14 Rondgang reedcontacten Ja, deze gastellers zijn uitleesbaar!

15 Rondgang reedcontacten Waterteller uitleesbaar?

16 Rondgang reedcontacten Ja, deze waterteller is uitleesbaar!

Soorten reedcontacten – Water 17

18 Soorten reedcontacten - Water

19 Soorten reedcontacten – Gas

20 Soorten reedcontacten – Gas

21 Soorten reedcontacten – Stookolie

Voorbereiding raamcontract 22

Marktverkenning  Laten inspireren door andere goede praktijken  Gesprek verantwoordelijke loggen Stad Aalst (Porta Capena)  Raamcontract AFM (Reus en Cenergie)  Energiemodule MCS  Verschillende spelers op de markt aangesproken 23  Nanogrid  Enprove  Fifthplay  Cofely  Reus  Cenergie  Chauffagisten  FMIS-MCS  Porta Capena NV  Socomec

Voorstudie – Verschillende systemen 1. Hardwareloggers huren met vast platform  Niet weerhouden  Lage installatiekost, zeer duur in abonnement  Opzegging contract  hardware eigendom installateur  Vast platform van de installateur (geen MCS)  Geen sturing mogelijk 2. Hardwareloggers kopen met vast platform  Niet weerhouden  MCS mogelijk data via server  blijft betalend indien platform niet gebruikt  Geen sturing 3. Hardwareloggers kopen met variabel platform  Niet weerhouden  Geen sturing (wel kwh-tellers) 4. PLC’s aankopen en programmeren als logger  Weerhouden systeem  Platform onafhankelijk (bij wijziging geen abonnementskosten)  MCS  Open systeem (open source)  Mogelijkheid tot sturing 24

 Dienstverlener kan project in principe van A tot Z volledig autonoom uitwerken  Kosten drukken  Het bestuur kan zelf werken (laten) uitvoeren door eigen personeel of door andere aannemer(s)  Het bestuur kan zelf hardware aankopen en configureren  open source  Aangeboden platform moet configureerbaar zijn door het bestuur zelf 25 Raamcontract loggen – voorwaarden

Ontwerpkeuzes  Moet niet “perfect” zijn  Niet om facturatie van Eandis en Farys te controleren  Budgetvriendelijk - Prijs  nauwkeurigheid  Reedcontacten  Modbus, M-bus  Keuze voor reedcontacten = goedkoper  Minder programmeerwerk en goedkopere componenten  Onderhoudsvriendelijk  Draadloos vermijden indien mogelijk  niet altijd mogelijk (budget)  Absolute waarden i.p.v. gecumuleerde waarden gebruiken!  Scoop  Focus op hoofdmeters  Submetering is mogelijk maar buiten scoop 26

Kosten – opzetten logsysteem  Moeilijk om een exacte prijs te ramen (geval per geval)  Installatiekost sterk afhankelijk v. locatie en uitleesbaarheid  Kosten van groot naar klein (per school)  Vernieuwen van meters (0€ tot €)  Bekabeling en plaatsen hardware (1.000€ tot €)  Configuratie PLC en configuratie platform (2.000€ tot 3.000€)  Aankoop hardware (1.000€ €)  Installatiekost per school (4 meetpunten):  5.000€ tot € 27

28 Kosten - abonnement  Abonnement portaal:  per school: 193€/jaar  Abonnement opslag data en diensten:  per meetpunt: 34€/jaar  Abonnementskost totaal per school: 329€/jaar  4 meetpunten

Loggen in de praktijk 29

Hoe ziet een installatie er uit? 30

Voorbeeld van een ontwerp 31 Gebouw 1 Gebouw 2 Gebouw 3 Stooklokaal PLC Kwh-meterWaterteller 1ALSB (TI’s) 2x0,75 Pomplokaal Eiland CAT6 Buitenkast gas RF puls zender RF puls ontvanger Draadloos 2x0,75 Server- lokaal switch CAT6 Waterteller 2 2x0,75

Rapporten – maandelijks - mail 32

33 Rapportering – Histogram - Water

34 Rapportering – Oppervlakteplot - Elektriciteit

35 Rapportering - Cumulatief - Elektriciteit

Rapportering evolutie gasverbruik  Genormaliseerd (graaddagen) 36

37 Rapportering sturing verwarming – Gas (1)

38 Rapportering sturing verwarming – Gas (2)

39 Rapportering - Waterverlies (1)

40 Rapportering - Waterverlies (2)

41 Rapportering - Waterverlies (3)

Rapportering - Sluimerverbruik elektriciteit 42

Alarm – Waterverlies (1) 43

44 Alarm – Waterverlies (2)

45 Alarm – Verbruik sluitingstijd (1)

46 Alarm – Verbruik sluitingstijd (2)

eSight (1) 47

eSight (2) 48

eSight – Dashboard (1) 49

50 eSight – Dashboard (2)

51 eSight – Dashboard (3)

52 eSight – Dashboard (3)

53 eSight – Analyses (1)

54 eSight – Analyses (2)

55 Toekomst - Sturing

Sturing – Grondplan (Visualisatie op PLC) 56

57 Sturing –Kringen en pompen (Visualisatie op PLC)

58 Sturing – Stooklijn (Visualisatie op PLC)

59 Sturing – OPC (visualisatie via server)

Vragen? Johan Van den Bossche 60