Zelfstandigheidproject 3 VWO Toets theorie cellen: in toetsweek (samen met 12.1 en hormonen Het Cellen project Zelfstandigheidproject 3 VWO

De microscoop

Preparaat maken

Tekenregels Hoek van A4 - Practicumtitel - Soort tekening - Aanzicht - Vergroting - Evt. gebruikte kleurstof Andere hoek  naam, klas.

Tekenregels Bijschriften rechts OF links. Bijschriften recht onder elkaar Horizontale verwijsstrepen (liniaal) Teken met potlood Strakke, dunne lijnen (niet schetsen!) Geen kleurpotlood, niet inkleuren

Cel – Weefsel – Orgaan Weefsel: groep cellen met dezelfde vorm en functie Tussencelstof: Hangt samen met de functie van het weefsel Plantencel: de celwand is de tussencelstof Intercellulaire ruimtes: gevuld met lucht

Organen en Orgaanstelsel Orgaan: deel van een individu met één of meerdere functies Orgaanstelsel: groep organen die samenwerken.

Cellen Ordening: Rijken: Bacteriën Schimmels Planten Dieren

Dierlijke en plantaardige cellen Eukaryoot  celkern van Grieks: εὖ = echt, geheel; κάρυον = kern; volledige kern Organel: elk deel van een cel met een eigen functie

Bouw van een membraan Celmembraan: een dun vlies Bestaat uit vetmoleculen: dubbele laag fosfolipiden Hydrofiele kop (hydro=water en fiel=houden van) in water oplosbaar Hydrofobe staart (hydro=water foob=angst voor) waterafstotend Scheiding van het inwendige milieu en zijn omgeving. - Selectieve opname/ afgifte - Actief en passief passeren Grote moleculen en geladen moleculen (ionen) door de poort. Sommige vetten en aantal kleine moleculen zoals O2, stiksof en CO2 kunnen membraan ongehinderd passeren. Eiwitporie: soms kan stof er zelf doorheen, in andere gevallen stofje nodig om transport erdoorheen mogelijk te maken.

Transport

Vacuole Grote centrale vacuole: Vacuolemembraan en vacuolevocht - Geeft stevigheid

Plastiden Plastiden: (niet in dierlijke cellen!!) Ontstaan uit proplastiden: Chromoplasten (Kleurstofkorrels) Leukoplasten (Zetmeelkorrels) Chloroplasten (bladgroenkorrels)  fotosynthese

Celkern De celkern (Nucleus)  regelt processen en bevat erfelijke informatie - Kernmembraan en Kernplasma - Chromosomen DNA  info over de bouw van eiwitten DNA  maakt men RNA: “boodschap molecuul” Gaat de celkern uit via kernporie  cytoplasma Kernporie: regelt het transport van stoffen in en uit de kern Kernporiën

Endoplasmatisch reticulum ER Ingewikkeld netwerk van dubbele membranen. Functie: transporteren van moleculen in de cel Ribosomen: spelen een rol bij het maken van eiwitten. - Liggen op membraan maar komen ook vrij voor.

Ribosomen Ribosomen vrij in cytoplasma  maken eiwitten die komen in het cytoplasma terecht. Ribosomen die vast zitten op het ER  maken eiwitten die komen in de ruimte tussen de membranen.

ER  snoeren zich blaasjes af Blaasjes versmelten met Golgisysteem In Golgi krijgen de eiwitten uiteindelijke vorm. Golgi  ook blaasjes Secretie naar buiten de cel Lysosoom: blijft in cel. Bevat enzymen die stoffen afbreken

Mitochondriën Dubbel membraan Er vind verbranding plaats (glucose)  ENERGIE Opgeslagen in een ATP molecuul Aantal hangt af van de activiteit van de cel

Endosymbiose Theorie Endo=binnen Symbiose=samenleven Ontstaan van eukaryoten m.b.v. prokaryoten Materiaal uit de omgeving opnemen Mitochondriën en plastiden Dubbelmembraan Kringvormig DNA prokaryoot

Filmpjes De cel rap http://www.youtube.com/watch?v=-zafJKbMPA8 De cel en haar organellen (EN) https://www.youtube.com/watch?v=PR81Fwy8N9w Bouw dierlijke cel (NL) https://www.youtube.com/watch?v=TmsmojqiACQ http://biologiepagina.nl/Videobiologie/Uitleg4plantcel.htm (PLANT) Celorganellen (NL) https://www.youtube.com/watch?v=JCBsIZ1Nzmk