Boeddhistische politiek Boeddhistische politiek - politiek boeddhisme politiek boeddhisme Lezing PEVOB, dinsdag 13 maart 2012 Lezing PEVOB, dinsdag 13.

Presentatie over: "Boeddhistische politiek Boeddhistische politiek - politiek boeddhisme politiek boeddhisme Lezing PEVOB, dinsdag 13 maart 2012 Lezing PEVOB, dinsdag 13."— Transcript van de presentatie:

1 Boeddhistische politiek Boeddhistische politiek - politiek boeddhisme politiek boeddhisme Lezing PEVOB, dinsdag 13 maart 2012 Lezing PEVOB, dinsdag 13 maart 2012 Dr. Tom De Rauw Dr. Tom De Rauw (Tom.DeRauw@Ugent.be) (Tom.DeRauw@Ugent.be)Tom.DeRauw@Ugent.be

2 2 Inleiding “Those who say religion has nothing to do with politics, do not know what religion is.” (Mahatma Gandhi) “Religie wordt door de gewone mensen gezien als waar, door de wijzen gezien als vals, en door de politici gezien als nuttig.” (Seneca, Romeins filosoof, 1ste eeuw OT) “I considered atheism, but there weren't enough holidays.” (bumpersticker)

3 Inleiding Vele religies, waaronder het boeddhisme, hebben als uitgangspunt de onverenigbaarheid van wereldse en niet-wereldse doelen. Langs de andere kant worden religies beleefd door mensen die - willens nillens - deel uitmaken van de wereld, van een samenleving. Het is op deze grens van interactie tussen religie en seculiere maatschappij dat er interessante ontwikkelingen gebeuren.

4 Inleiding CASE STUDIES: - Historisch: Hoe gebruikten enkele wereldse leiders in China het boeddhisme om hun bestuur te legitimeren? a) Keizer Wu van de Liang-dynastie (r. 502-549 CE) b) De erfenis van keizer Wu: Sui Wendi en Wu Zetian

5 Inleiding CASE STUDIES: - Hedendaagse problematiek: De actieve rol van de boeddhistische gemeenschap in de (nationalistische) politiek in Sri Lanka, met een korte uitstap naar Thailand, Tibet, Myanmar... Of hoe boeddhisten zelf de politiek proberen te sturen.

6 Historisch: “Boeddhistische Apologie Voorbij” Het politieke gebruik van boeddhisme door keizer Wu van de Liang Dynastie (r. 502-549)

7 De Zuidelijke Liang Dynastie (502-557 CE) en zijn buren

8 Keizer Wu’s twee grote problemen: - Legitimiteit als heerser - Socio-politieke situatie

9 Oplossing: De rituele rol van de keizerlijke persona heruitvinden Methode: Een basis van legitimiteit opbouwen, gebruik makende van boeddhistische elementen, om de confucianistische elementen ervan te overstijgen.

10 Belangrijke elementen in Keizer Wu’s boeddhistische hervorming waren: - Het bodhisattva ideaal - Karmische retributie - Het concept mofa (Laatste Stadium van de boeddhistische Leer)

11 Het bodhisattva ideaal: De keizer als bodhisattva -redder 519: bodhisattva ordinatie ceremonie (naar eigen model) Velen volgden in zijn voetsporen. Ontwikkeling van een nieuw boeddhistisch sociaal model, gebaseerd op theoretische universele gelijkheid.

12 Karmische retributie Gaf Keizer Wu een manier om persoonlijk tussenbeide te komen in het karmische lot van zijn onderdanen, wat zijn imago van bodhisattva -redder verstevigde. Programma voor het verzamelen van “verdienste”: - Grote Bijeenkomsten - sheshen (zelf-opoffering) - Onuitputtelijke Schatkamers

13 Het concept van mofa Opdat zijn hervomingen effectief en geloofwaardig zouden zijn, had Keizer Wu de steun van de monnikengemeenschap nodig om zijn visie te steunen. Pogingen om de monnikengemeeschap te controleren: - Creëren en opnemen van de nieuwe functie van ‘Lekencorrector van Monniken’ ( baiyi sengzheng ) onder het voorwendsel dat dit zijn plicht was als werelds leider in het Laatste Stadium van de Leer -> mislukte door de interventie van de monnik Zhizang (458-522)

14 Andere pogingen om de monnikengemeenschap te controleren: - Aantrekken van persoonlijke adviseurs, zogenaamde ‘Monniken van de [Keizerlijke] Familie’ ( jiaseng ), met eraan verbonden financiële compensatie - Druk zetten op het monastieke ideaal door de populariteit van het bodhisattva ideaal: promotie van een verplicht vegetarisch dieet

15 Conclusie Verhaal in de Mingbao ji (Optekeningen van Miraculeuze Retributie): Reële politieke consequenties voor het niet deelnemen aan Keizer Wu’s boeddhistische hervormingsprogramma! Verschuiving in de balans tussen de literati families en Keizer Wu in diens voordeel. Toch bleven ze in grote mate van elkaar afhankelijk.

16 Emperor Wu: bedreven politicus en ideoloog…

17 De erfenis van keizer Wu: Sui Wendi (r. 581-604 CE) en Wu Zetian (r. 684-704 CE)

18 De erfenis van keizer Wu Ook Sui Wendi en Wu Zetian hadden problemen met het legitimeren van hun machtsovername. Oplossing: zoeken naar extra motivatie buiten het officiële confucianistische raamwerk. => aannemen van boeddhistisch persona, nl. reïncarnatie van bodhisattva Yueguang (‘Maanlicht’) = verschil met keizer Wu!

19 Politiek boeddhisme in Sri Lanka

20 Onafhankelijkheid in 1948: (dominion) Ceylon Aanvankelijk model voor andere gedekoloniseerde gebieden. Stilaan komt er echter een sinhalees nationalistische beweging op gang: “Sinhala only” In 1959 werd toenmalig minister-president Solomon Bandaranaike, die zichzelf afschilderde als verdediger van het boeddhistische geloof, omgebracht door een extremistisch boeddhistische monnik Somarama. In 1972: overgang naar republiek, met nieuwe grondwet; naam wordt gewijzigd in Sri Lanka

21 Een nieuwe stroom van discriminerende maatregelen tegen de Tamil minderheid geeft aanleiding tot de geboorte van de LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eélam) onder leiding van Prabhakaran in 1976 Grote golf van anti-Tamil geweld na eerste grote militaire aanval van LTTE op Sri Lankees leger in 1983 brengt het conflict tot een kookpunt. “Black July” 1987-1990 eerste vredesakkoord, opgelegd door buurland India, dat tevens vredestroepen stuurt. LTTE erkent echter dit akkoord niet, blaast alliantie met andere verzetsgroepen op en valt Indische troepen aan.

22 December 2001: na de verkiezingsoverwinning van de gematigde Wickramasinghe, roept de LTTE een eenzijdig staakt-het-vuren af Dit resulteert in een officieel staakt-het-vuren akkoord in februari 2002. Noorwegen zal toezien op de naleving van het akkoord en bemiddelingspogingen doen in de vredesonderhandelingen. De LTTE laat de eis tot onafhankelijke Tamil staat vallen en wil enkel nog autonoom bestuur afdwingen. Een belangrijke groep boeddhisten begrijpt deze houding van de regering niet, en ziet in de Tamils nog steeds een bedreiging van hun Sinhalese culturele erfenis.

23 In 2004 valt de regering door onenigheid over de vredesonderhandelingen met de Tamils. Boeddhistische nationalisten steken de Noorse vlag in brand bij hevige protesten tegen ‘neo- kolonialistische’ bemoeienissen van het westen.

24 Toenemende invloed van extremistische boeddhistische nationalisten, waaronder een belangrijk deel monniken. => oprichting nationalistische conservatieve partij Jathika Hela Urumaya (JHU) Bij de verkiezingen van 2004 waren alle kandidaten op de lijst monniken. Ze haalden 9 van de 225 zetels in het parlement en traden toe tot de regerende coalitie.

25 De JHU kent interne strubbelingen tussen monniken en leken, wat ervoor zorgt dat de meer gematigde leden overstappen naar de United National Party (UNP), sinds 2004 in de oppositie. De extremistische monniken die nu de partij leidden, stuurden aan op een eindoplossing voor het conflict met de LTTE: totale oorlog is volgens hen de enige manier om de dreiging voor het Sinhalese volk te neutraliseren. Monniken over het hele land begeleiden soldaten met morele vragen omtrent het doden van Tamil strijders, in dienst van de staat.

26

27 Op aansturen van (onder andere) de JHU, lanceert de overheid in 2006 nieuwe militaire acties tegen de LTTE, die op hun beurt regelmatig het staakt-het-vuren doorbreken uit onvrede over het totaal geblokkeerde vredesoverleg. In vele landen staat de LTTE ondertussen reeds op de lijst van terroristische organisaties (behalve in Noorwegen, dat blijft proberen een vredesverdrag te onderhandelen) In 2008 worden de vredesbesprekingen officiëel opgeblazen. De gevechten bereiken hun hoogtepunt in mei 2009, wanneer de laatste haard van LTTE verzet wordt gebroken in Mullaitivu

28

29 In de nasleep van het gewapende conflict, blijven heel wat maatschappelijke problemen onopgelost. In 2011 komt de vraag van de Verenigde Naties om een onderzoek in te stellen naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, begaan door zowel LTTE als regeringstroepen. Dit lokt een zeer hevige reactie uit bij de nationalistische monniken! Ze lanceren een petitie om bij de VN ook een onderzoek te laten instellen naar de mensenrechtenschendingen van de Verenigde Staten.

30 De JHU behaalt successen bij het indienen van wetsvoorstellen die een strenger naleven van boeddhistische leefregels nastreven: bv. verplichte sluiting van winkels die sterke drank verkopen op boeddhistische feestdagen, enz. De JHU richt zich nu ook steeds meer tegen andere religieuze minderheden, die ze zien als bedreiging van hun boeddhistische-sinhalese identiteit. Ze lanceren oa wetsvoorstellen om bekeringen tot andere religies onwettig te maken, en worden vaak gezien bij (gewelddadige) protesten tegen (christelijke) kerken, (moslim) moskeeën...

31 Sri Lanka is voorloper wat betreft het toenemende militante boeddhisme in Azië, maar ook het verzet binnen de monnikengemeeschap tegen deze inmenging in de politiek neemt toe: interne spanning.

32 Politiek boeddhisme in Thailand, Tibet, Myanmar ontwikkelingen in de 21ste eeuw

33 Thailand - Monniken genieten historisch veel aanzien in de Thaise maatschappij. Ze zijn een symbool voor de Thaise natie. “To be Thai, is to be Buddhist” - Monniken protesteren mee in de anti- regeringsbetogingen die sinds 2006 regelmatig het land opschudden (militairen namen toen na jaren van politieke onrust het bestuur over). Laatste grote opstoot vond plaats in 2010.

34 Thailand

35 Thailand

36 Thailand Maar waar ze in het noorden deelnemen aan betogingen tegen corruptie en politieke instabiliteit, spelen ze in het zuiden van het land een belangrijke rol in het oplaaiende geweld tussen de (Maleisische) moslim bevolking en de (Thaise) boeddhistische bevolking. Boeddhistische monniken zijn vaak onderhevig aan aanslagen van separatistische moslimgroeperingen, omdat ze gezien worden als symbolen van de Thaise staat. => militarisering van kloosters + militairen die zich laten ordineren als monnik ( phra tahan )

37 Tibet Historisch sterke link tussen religie en staat (Dalai Lama = wereldlijk én spiritueel leider, tot de veertiende Dalai Lama, Tenzin Gyatso in 1990 de ‘macht’ overdroeg aan het Tibetaans Parlement in Ballingschap) Sinds invasie van Tibet door China (1950-51) vonden er regelmatig protesten plaats, vaak geleid door leden van de monnikengemeenschap. De huidige Dalai Lama benadrukt nog steeds dat de protesten tegen de Chinese overheid vreedzaam dienen te gebeuren.

38 Tibet Laatste opstoot van protest begon in 2008, naar aanleiding van de 49ste verjaardag van de Tibetaanse diaspora. Het feit dat in dat jaar ook de Olympische Spelen in Beijing werden georganiseerd (met de daar bijhorende internationale aandacht voor China) speelde mee een rol in de organisatie van protesten. Het protest werd geleid door monniken.

39 Tibet De protesten werden gekenmerkt door een uit de hand lopende spiraal van geweld. Sommigen beweren dat de Chinese overheid soldaten in monniksgewaden kleedde om op die wijze gewelddadigheden uit te lokken.

40 Tibet

41 Tijdens en sinds de opstand van 2008 komen er weer opvallend veel gevallen voor van zelfverminking, met name dan het zichzelf in brand steken van monniken uit protest. Deze vorm van protest bestaat al heel lang, maar wint in Zuidoost-Azië aan belang. Op deze manier willen monniken ook media aandacht voor hun politieke eisen aantrekken. De Dalai Lama veroordeelt deze vorm van protest, omdat het ingaat tegen het principe van geweldloosheid (tegen zichzelf).

42 Tibet Bekendste beeld in de Westerse media: de zelfverbranding van de monnik Thich Quang Duc op een kruispunt in Saigon, 1963.

43 Tibet Tibetaanse non, november 2011

44 Tibet Symbolische zelfverbranding in protest

45 Tibet Recente zelfverbrandingen in kaart (2012)

46 Tibet Zelfverbranding als symbool voor de Tibetaanse zaak

47 Tibet Zelfverbranding in spotprent

48 Myanmar - Onafhankelijkheid 1948: democratisch georganiseerde ‘Unie van Birma’ - Na 14 jaar instabiele democratie -> militaire coup (1962): afschaffen democratische organen, socialistische organisatie van de staat, incl. marginalisatie boeddhistische monniken- gemeenschap - 1990: na vele protesten (begonnen in 1988) worden er verkiezingen gehouden, gewonnen door National League for Democracy ( Aung San Suu Kyi ). Uitslag wordt verworpen door de junta, de leden van de NLD onder huisarrest geplaatst

49 Myanmar In 2007 leven de protesten tegen de militaire junta weer op naar aanleiding van de verhoging van de benzineprijzen (en het gelijktijdig lekken van beelden genomen op het decadente huwelijksfeest van de dochter van een van de junta hoofdstukken). Zoals ze dat ook in het verleden deden, nemen boeddhistische monniken het voortouw in deze protesten.

50 Myanmar Op 5 september wordt er geschoten op demonstrerende monniken. Een dag later gijzelen enkele monniken 20 ambtenaren en eisen excuses voor het beledigen van hun collega- monniken. Verwarde rapporten spreken van het afvoeren van protesterende monniken in vrachtwagens voor executie in de jungle of gevangenzetting in de tot gevangenis omgebouwde universiteit van Yangon (Rangoon). Kloosters worden bestormd, doorzocht en bezet.

51 Myanmar Onder internationale druk werden vele gevangen monniken weer vrijgelaten. Ondertussen is er op 31 januari 2011 een einde gekomen aan de militaire junta, met het in werking treden van een nieuwe grondwet. Hoewel heel wat leden van het zetelende parlement leden zijn van de voormalige junta, is het land op weg naar democratisering en werden de sancties tegen Myanmar opgeheven begin 2012. Verkiezingen staan gepland voor 1 april.