Welkom bij Een verslaving in huis Steunpunt Mantelzorg Elst

Presentatie over: "Welkom bij Een verslaving in huis Steunpunt Mantelzorg Elst"— Transcript van de presentatie:

1 Welkom bij Een verslaving in huis Steunpunt Mantelzorg Elst
Mary de Jong Preventieadviseur IrisZorg Voorstellen Iriszorg preventie Op welke vragen hoop je antwoord te krijgen t.a.v. internet en gamen? Stickeren stickers op programma flap over

2 Wat is verslaafd? Afhankelijkheid Psychiatrische stoornis
Vaker en meer gebruiken dan je van plan was Willen minderen, ook geprobeerd, maar niet kunnen Tekort schieten op werk, school of thuis Opgeven hobby’s, sociale activiteiten of werk Voortdurend gebruik, ondanks besef schade Gebruik en herstel neemt veel tijd in Tolerantie Onthoudingsverschijnselen Functie en gevolgen, niet het aantal DSM5: Verslaving is een psychiatrische stoornis: stoornissen in het gebruik van middelen” (substance abuse disorders). Totaal 11 criteria: bij 2 of 3 = mild. Oplopend tot ernstig = 6 of meer. Niet in discussie over aantallen, zeker niet als iemand onder invloed is Infofolder Jellinek alcohol Elke keer het voornemen om het beter te doen. En steeds weer het moment van falen en teleurstelling veroorzaken. Het zoeken van hulp wordt uitgesteld. ‘Nu is niet het goede moment’ Minder hobby’s, sociale activiteiten, werk: aandacht gaat naar gebruik, te weinig energie/geld over, ziekmelden etc. Neemt veel tijd in beslag: gebruik zelf én het bijkomen ervan. Tolerantie: steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Alcoholisten moeten veel drinken, voor ze de gewenste roes krijgen. Lichamelijke afhankelijkheid Onthoudingsverschijnselen: ziek worden als je niet meer gebruikt. Dit stopt als je wel weer drinkt bijv. Steeds terugvalrisico.

3 Geestelijke en lichamelijke verslaving
Verlangen steeds sterker Niet prettig voelen zonder o.a. cannabis, xtc, cocaïne Lichamelijk Lichaam protesteert als het gebruik stopt Geestelijk én lichamelijk o.a. alcohol, GHB, methadon, heroïne

4 Oorzaken verslaving Biopsychosociaal
Erfelijkheid (o.a. alcohol vader – zoon) Psychische problemen Negatieve invloed uit omgeving Behandeling: medicatie, psychotherapie en gedragstherapie Niemand kiest ervoor om verslaafd te zijn Psychische problemen maakt iemand kwetsbaarder voor middelengebruik. Bijv. problemen niet voelen Alcohol onderdrukt gevoelens

5 Hoeveel mensen? 1,2 miljoen* mensen met verslaving of misbruik
Dus nog meer familieleden! ± kinderen van ouders onder 18 jaar met psychiatrische of verslavingsproblemen kopp/kvo Veel mensen met problemen niet in beeld Vooral bij alcoholverslaving. * incl. internet/gamen en medicijnen, excl. tabak. Alcohol en drugs: , waarvan bijna alcohol Incl. medicatie zoals benzo’s = 1.2 miljoen Tabak 2013: 5% is in behandeling van verslavingszorg. Dus veel uit beeld. Denk dus bij bepaalde problemen ook aan mogelijke verslaving!! Bron:

6 Waar loop je bij de ander tegen aan?
3 gezinsregels bij verslaving in huis Regel van rigiditeit ‘Op eieren lopen’ Regel van ontkenning Regel van isolatie Niet altijd adequaat reageren Onvoorspelbaar Niet altijd juiste dagelijkse ouderlijke zorg bieden Moeilijk om aan afspraken te houden Goede voornemens/beloften niet waarmaken → schuld, schaamte Bij probleemoplossing eerst gedachte aan middel Onder invloed rijden (met kind) Huiselijk geweld en kindermishandeling 3 kenmerkende regels voor gezinnen met alcoholproblematiek (Springer, 1992; Zwetsloot, 1996) - Regel van rigiditeit: Om te voorkomen dat het onvoorspelbare gedragen van de alcoholistische ouder tot een te grote chaos leidt, worden er rigide regels opgesteld. - Regel van ontkenning: Elk probleem met alcohol wordt in het gezin ontkend. Het is een geheim van de gezinsleden. Kinderen raken hi3rdoor verward. Ze zien wat er gebeurt, maar kunnen het niet plaatsen, omdat de ouders het probleem ontkennen. De kinderen leren hierdoor dat het niet veilig is om te voelen en te vertrouwen. Tevens worden zij opgevoed met het idee dat het niet toegestaan is om over gevoelens en problemen te praten. Zij leren niet om hulp te vragen en stoppen met hulp te verwachten. - Regel van isolatie: Door bovenstaande ontkenning en negatieve stigmatiserende reacties uit de omgeving gaat het gezin een gesloten systeem vormen. De leden van het gezin zijn emotioneel sterk met elkaar verbonden en ieder gezinslid afzonderlijk heeft weinig autonomie. Er is weinig invloed van buitenaf mogelijk. Men wil de vuile was niet buiten hangen en daardoor komt het gezin in een sociaal isolement, waardoor het ook weinig hulp kan en wil ontvangen van de omgeving. Niet altijd adequaat reageren op gedrag kind Als een ouder onder invloed is of onthoudingsverschijnselen heeft, reageert deze anders dan wanneer hij/zij nuchter is. Alcohol kan zorgen voor een impulsievere reactie, zoals sneller boos worden. Blowen kan zorgen voor een passieve houding, dus juist tragere reactie of ‘maak je niet zo druk, het komt wel goed’-reactie. Onvoorspelbaar - Moeilijk om aan afspraken te houden, door de directe werking van het middel. (hersenen werken niet geheel adequaat) : bijv. bij contact opnemen met kind, beloftes van samen dingen doen nakomen, niet drinken als kind er bij is etc. Mensen met een verslaving menen hun beloftes wel, maar het lukt steeds niet om zich er aan te houden NIet altijd juiste zorg bieden: doordat gebruik op 1e plaats komt. Na gebruik is herstel nodig: moe, afwezig, geldtekort, geen boodschappen in huis etc.

7 Veel voorkomende reacties van familieleden
Niet met anderen over praten Discussiëren over negatieve consequenties Dingen oplossen voor de ander of zorgen dat hij/zij niet verder in de problemen komt Smeken te stoppen Dreigen met verlaten (maar niet doen) Zeuren, huilen of volstrekt negeren kort na gebruik Veroordelen ‘Het is jouw schuld dat we…’ Vernederen in bijzijn van anderen Boos worden Zichzelf de schuld geven Alcohol of drugs in huis zoeken en weggooien Zelf (te veel) drinken of gebruiken Taken overnemen

8 Maar niemand wil het zoals het is, ook de verslaafde zelf niet.
Alle aandacht gaat naar hetgene dat men niet wil Teveel alcohol, drugs, gamen, gokken, internet … Het leven gaat steeds meer in dienst van de verslaving staan. Alles draait om wel of niet gebruiken van de ander. Maar niemand wil het zoals het is, ook de verslaafde zelf niet.

9 Vast in steeds dezelfde route?! Vast in een dezelfde cirkel?
Er zijn andere routes mogelijk. Zou je iets anders willen proberen? 10.45 Maar waarom blijft een familie in deze situatie zitten? Waarom laten ze de ander niet los? Ik wil jullie een idee geven in hoe het voelt als een familielid van je verslaafd is. Ik wil dat jullie even tweetallen maken en met z’n tweeën bij elkaar gaan staan. Jullie krijgen van mij een lint, waarmee je jezelf aan de ander vastknoopt met ieder met één been. Nu is een van jullie de verslaafde zoon, partner, zus of ouder die een verslaving heeft. De ander is het familielid, dat ondanks alles veel om die zoon, partner, zus of ouder geeft. Bepaal even wie wie is. De verslaafde zoon, partner, zus of ouder wil heel graag een bepaalde kant op. Maar dat lukt niet als die ander niet meegaat. Het familielid weet dat die richting eigenlijk niet goed is voor de ander Probeer als verslaafde zoon etc. de ander mee in jouw richting te krijgen. Je mag trekken, duwen, paaien. Het familielid mag reageren. Het familielid volgt zijn of haar gevoel of ze toch meegaat in die richting of niet. Je kunt niets fout doen hierbij. 1 minuut. Is het gelukt om het familielid mee te krijgen? Hoe voelde dat? En hoe voelde dat voor het familielid? > Nu kiest het familielid een kant voor zichzelf. Dat is de verslaafde zoon etc. niet gewend en hij/zij weet niet wat hij er van moet vinden. Probeer de ander zo ver te krijgen dat hij/zij met je meegaat. Als dat niet lukt, hoe zorg je er dan voor dat je toch je eigen kant op gaat, zonder de verbinding te verliezen? Lint langer maken = losser, maar niet helemaal los laten, want dat voelt als in de steek laten.

10 Hulp voor persoon met verslaving
Huisarts Behandeling verslavingszorg, bijv. IrisZorg Maar wat doe je als familielid? En wat als de ander niets wil? Fantastisch als de persoon met problemen tot inzicht komt en hulp zoekt. Maar wat als dat (nog) niet zo ver is? Situaties vragen aan deelnemers en/of doorgaan op casussen Hoe hou je jezelf dan op de been? Hoe kun je de ander stimuleren tot verandering?

11 Wat helpt? Aandacht doet groeien
Dus richten op de dingen die je wél wil. Goed voor jezelf zorgen Ontmoedigen van gebruik Niet-gebruik en gewenst gedrag stimuleren Schipbreuk: Beeld je in dat je leven een schip is met jou aan het roer. Jij bepaalt waar je heen gaat en wanneer. Maar door pech of verkeerde keuzes kom je in zwaar weer terecht. Je lijdt schipbreuk. In nood zwem je naar een boei even verder op. Deze redt je leven niet, maar houdt je wel even met je kop boven water. Mensen om je heen willen je helpen. Maar zij zien deze boei niet als jouw redding. Hij is niet stevig en helpt je niet verder met een nieuw schip bouwen. Uit alle macht proberen ze die boei van je af te pakken. Ze gaan er zelf bijna aan kopje onder. Hun eigen boot zinkt bijna. Je wilt dit niet, want wat moet je dan? Je ziet geen andere boei en je kunt niet zwemmen. Wat zou beter helpen?

12 1. Voor jezelf zorgen Praat er over met anderen
Zoek uit wat je leuk vindt én ga dat doen Zoek informatie en steun Veiligheid voor alles Vertel eerlijk hoe het met je gaat Stel grenzen en hou je daar aan Praktisch, klein houden. Praat er over binnen én buiten het gezin. Doorbreek het taboe. Als het familielid op de ander wijst: als hij maar…. dan weer terug naar eigen mogelijkheden en keuzes. Wat vond/vind je leuk om te doen? Hoe vaak doe je dat? Hoe kun je er voor zorgen dat je dit weer vaker doet?

13 2. Ontmoedigen van gebruik
Laat natuurlijke consequenties bestaan Niet verwennen Ga er niet ‘naast zitten’ Veroordeel het gedrag, niet de persoon Stel grenzen en hou je daar aan Onbedoelde bekrachtiging - Overnemen natuurlijke consequenties Verwennen Eigen leven aanpassen Onbedoeld maken familieleden het vaak mogelijk voor de ander om te blijven gebruiken = enabling Ze accepteren grensoverschrijdend gedrag, ze geven hem geld, bellen de baas af, passen hun leven aan aan het gebruik en de ander. Ze belonen soms zelfs het gedrag door voor hem te zorgen (braaksel opruimen, dekentje over hem heen etc.) Natuurlijke consequenties: Zelf school laten bellen Zelf ruzie oplossen Maar je hoeft het niet alleen te doen. Ik steun je. Vragen wat voor De kunst is om mensen te helpen om dit te doorbreken: Natuurlijke consequenties bij de ander laten Vragen: wat zou er gebeuren als je niet of anders zou reageren? Stel grenzen en hou je daar aan. Zorg dat die grenzen voor jezelf haalbaar zijn, bijv. ipv géén geld geven, maandelijks een klein bedrag overmaken.

14 3. Stimuleren gewenst gedrag
Positieve communicatie Praat over dingen die wél goed gaan. Geef complimenten Zonder sneer over vorige of komende keren! Zoek naar iets dat voor de ander waardevol is ‘Ik vind het fijn om dit weer samen met jou te doen’ Daarmee stoppen als de ander onder invloed is. Liefst gratis en met weinig moeite > Aan groep vragen: wat voor dingen zou een familielid aan kunnen denken? Lievelingseten Samen wandelen Samen film of voetbal kijken Vaak geven mensen alsnog een verwijzing naar mindere momenten. Normaal gesproken kan dit niet, want dan heb je te veel gedronken etc. Hou het simpel, niet te groots/duur etc. Iets waar jij je ook goed bij voelt. Het hoeft niet jouw passie te zijn, maar je moet het ook niet met tegenzin doen. Ook daarmee stoppen als de ander onder invloed is. Sorry, maar we hadden een afspraak. Als je onder invloed bent, vind ik het niet prettig om dit samen met je te doen. Dan ga ik liever met iemand anders naar de film. Anders werkt het als enabling.

15 Mogelijkheden professionals - lotgenoten
CRAFT familietraining IrisZorg IrisZorg Preventie – IRIS in de buurt Behandelaar Brochures Lotgenotencontact LSOVD, Al Anon, InTact (Achterhoek)

16 Mary de Jong m.jong@iriszorg.nl 088-6061600 06-31048848 12.05
Evazluatie