Effectiviteit van oefentherapie bij heupartrose

Presentatie over: "Effectiviteit van oefentherapie bij heupartrose"— Transcript van de presentatie:

1

2 Effectiviteit van oefentherapie bij heupartrose
C. Teirlinck1, P. Luijsterburg1, J. Dekker4, A. Bohnen1, P. van Es1, J. Verhaar2, M. Koopmanschap3, B. Koes1, S. Bierma-Zeinstra1 Erasmus MC Universitair Medisch Centrum, Rotterdam : 1Afdeling Huisartsgeneeskunde, 2Afdeling Orthopedie, 3Afdeling Beleid en Management Gezondheidszorg VU Universitair Medisch Centrum, Amsterdam: 4EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg

3 Heupartrose Prevalentie 16/1000 mannen en 27/1000 vrouwen
Afbeelding:

4 Diagnostiek Klinisch Radiologisch Kellgren and Lawrence score 0-4
grade 0: no radiographic features of OA are present grade 1: doubtful joint space narrowing (JSN) and possible osteophytic lipping grade 2: definite osteophytes and possible JSN on anteroposterior weight-bearing radiograph grade 3: multiple osteophytes, definite JSN, sclerosis, possible bony deformity grade 4: large osteophytes, marked JSN, severe sclerosis and definitely bony deformity Kellgren and Lawrence score 0-4 Altman R et al. 1991 Kellgren JH, Lawrence JS. 1957 Afbeelding:

5 Behandeling Niet-medicamenteus Medicamenteus Informeren Afvallen
Loophulpmiddelen Zooltjes Medicamenteus Paracetamol NSAID’s Corticosteroïd injecties OARSI gekeken hoeveel guidelines raden het aan en wat is het effect op pijn en functie Informeren: alle guidelines, zeer klein effect (effectsize 0,06) Afvallen: 13/14 guidelines, vooral bewijs voor bij knieartrose; klein effect op functie en pijn,(effectsize rond 0,20) Loophulpmiddelen: alle guidelines, geen bewijs voor effectiviteit Zooltjes: 12/13 guidelines, geen vergelijk met placebo of usual care, meer gebruikt bij knie artrose, PCM; 16/16 guidelines; klein effect op pijn (effectsize ,21) en stijfheid ( ES 0,23), (Functie ES 0,09) NSAID: 15/16 guidelines en 7/9 guidelines voor topical NSAID, Effect op pijn (ES 0,32), topical alleen bij knie bekend, Corticosteroid injecties: 11/13 guidelines, bij knie bekend redelijk goed effect op pijn, voor heup onbekend

6 Behandeling THP (totale heupprothese) Gemiddelde levensduur 10-15 jaar
Bij ernstige pijn en beperking en geen effect conservatieve behandeling

7 Oefentherapie Meeste (inter)nationale richtlijnen bevelen oefentherapie aan CBO richtlijn 2007: Diagnostiek en behandeling van heup- en knieartrose KNGF richtlijn 2010: Artrose heup-knie EULAR 2013: recommendations for the non-pharmocological core management of hip and knee osteoarthritis OARSI 2010: OARSI recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis: part III

8 Oefentherapie Positief effect oefentherapie in patiënten knieartrose
Gebrek aan wetenschappelijk bewijs voor effectiviteit in patiënten met heupartrose

9

10 Doel Effectiviteit van oefentherapie toegevoegd aan huisartsenzorg, vergeleken met alleen huisartsenzorg in patiënten met heupartrose met een follow-up van 12 maanden

11 Methode Gerandomiseerde trial 120 huisartsen in Rotterdam en omstreken

12 Studiepopulatie Inclusiecriteria Exclusiecriteria
≥ 45 jaar (mannen en vrouwen) nieuwe episode niet-traumatische heupklachten klinische ACR criteria voor heupartrose Exclusiecriteria oefentherapie in afgelopen 3 maanden pijnscore < 2 (schaal 0-10) score beperking < 2 (Algofunctional index) heupoperatie gehad of op wachtlijst voor heupoperatie

13 Randomisatie Interventiegroep (HA+OT) Controlegroep (HA)
12 therapie sessies in eerste 3 maanden 3 booster sessies in maand 5, 7 en 9 Controlegroep (HA) alleen huisartsenzorg verwijzing fysiotherapeut wel mogelijk (cross-over) Niet geblindeerd

14 Oefentherapie Individueel aanpassen op patiënt Spierversterkend
Aeroob/conditioneel Flexibiliteit Informatie/leefstijladviezen Thuis oefenen Geen passieve vormen als massage, manuele therapie.

15 Metingen Vragenlijsten op baseline, 6 weken, 3 – 6 – 9 - 12 maanden
Lichamelijk onderzoek op baseline en 12 maanden Röntgenfoto op baseline

16 Uitkomstmaten HOOS pijn HOOS functie Max score 4 per vraag
Per sub schaal omgezet naar score 0 (goed)-100 (slecht) De Groot IB et. al. 2007 Afbeelding:

17 Analyse Linear mixed model Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, BMI
Klinisch relevante verschillen (≥10%) op baseline Intention-to-treat

18 Resultaten

19 Baseline Baseline HA+OT (n=101) HA (n=102)
Leeftijd in jaren; gemiddelde (SD) 64 (8,5) 67 (9,6) Vrouwen; n 63 (62 %) 56 (55 %) BMI; gemiddelde (SD) 27 (3,9) 28 (4,1) Radiographische OA (K&L ≥ 2); n 46 (46 %) 49 (48 %) Zelf-oefeningen afgelopen 3 maanden; n 23 (23 %) 39 (38 %) Dagelijks pijnmedicatie gebruik afgelopen 3 maanden; n 21 (21 %) 32 (31 %) HOOS 0-100; gemiddeld (SD) Pijn 37,6 (16,1) 38,9 (15,7) Functie 35,4 (18,0) 38,0 (16,6)

20 Baseline Baseline HA+OT (n=101) HA (n=102)
Leeftijd in jaren; gemiddelde (SD) 64 (8,5) 67 (9,6) Vrouwen; n 63 (62 %) 56 (55 %) BMI; gemiddelde (SD) 27 (3,9) 28 (4,1) Radiographische OA (K&L ≥ 2); n 46 (46 %) 49 (48 %) Zelf-oefeningen afgelopen 3 maanden; n 23 (23 %) 39 (38 %) Dagelijks pijnmedicatie gebruik afgelopen 3 maanden; n 21 (21 %) 32 (31 %) HOOS 0-100; gemiddeld (SD) Pijn 37,6 (16,1) 38,9 (15,7) Functie 35,4 (18,0) 38,0 (16,6)

21 Baseline Baseline HA+OT (n=101) HA (n=102)
Leeftijd in jaren; gemiddelde (SD) 64 (8,5) 67 (9,6) Vrouwen; n 63 (62 %) 56 (55 %) BMI; gemiddelde (SD) 27 (3,9) 28 (4,1) Radiographische OA (K&L ≥ 2); n 46 (46 %) 49 (48 %) Zelf-oefeningen afgelopen 3 maanden; n 23 (23 %) 39 (38 %) Dagelijks pijnmedicatie gebruik afgelopen 3 maanden; n 21 (21 %) 32 (31 %) HOOS 0-100; gemiddeld (SD) Pijn 37,6 (16,1) 38,9 (15,7) Functie 35,4 (18,0) 38,0 (16,6)

22 Compliantie Interventie groep (HA+OT) Controle groep (HA):
89 % heeft de fysiotherapeut bezocht Mediaan 8 sessies (IQR 7,0) gevolgd Booster sessies door 48% - 46% - 36% gevolgd Controle groep (HA): 19% cross-over

23 Beloop HOOS score Pijn Functie Interventie groep (HA+OT)
Controle groep (HA)

24 Gecorrigeerd* mixed model
HOOS pijn HOOS pijn (0-100) Gecorrigeerd* mixed model Estimate (95% CI) P-value Effect grootte 6 w 3 m 6 m 9m 12 m Overall 0,5 (-2,9; 4,0) -3,7 (-7,3; -0,2) -2,2 (-6,2; 1,7) -1,5 (-6,2; 3,2) -1,6 (-6,2; 3,0) -1,7 (-4,8; 1,4) 0,76 0,039 0,27 0,53 0,49 0,28 0,03 -0,23 -0, ,10 -0,11 * Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, BMI, zelf-oefenen afgelopen 3 maanden en dagelijks gebruik pijnmedicatie

25 Gecorrigeerd* mixed model
HOOS functie HOOS functie (0-100) Gecorrigeerd* mixed model Estimate (95% CI) P-value Effect grootte 6 w 3 m 6 m 9 m 12 m Overall -2,4 (-6,1; 1,3) -5,3 (-8,9; -1,6) -2,4 (-6,7; 1,9) -3,2 (-7,9; 1,4) -3,0 (-8,0; 2,1) -3,3 (-6,7; 0,2) 0,2 0,005 0,27 0,17 0,25 0,06 -0,14 -0,31 -0,14 -0,18 -0,17 -0,19 * Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, BMI, zelf-oefenen afgelopen 3 maanden en dagelijks gebruik pijnmedicatie

26 Discussie Oefentherapie toegevoegd aan huisartsenzorg
Gedurende 12 maanden geen statistisch significant effect Direct na oefentherapie klein statistisch significant effect (effect grootte bij pijn en -0,31 bij functie) Ondanks booster sessies (lage compliantie) geen aanhoudende effect

27 Klinische implicaties
In de spreekkamer oefentherapie overwegen Bescheiden effect Compliantie van belang (gemotiveerde patiënt) Blijven bewegen/oefenen om effect te behouden? Mogelijke andere voordelen (b.v. gewichtsverlies)

28 Vragen? Dit onderzoek is medegefinancierd door:
Geen conflict of interest