De Verborgen Attractie van de Aarde

Presentatie over: "De Verborgen Attractie van de Aarde"— Transcript van de presentatie:

1 De Verborgen Attractie van de Aarde

2 De Verborgen Attractie van de Aarde
Opzet van de cursus 1 - Magnetisme & Aardmagneetveld 2 – Het Aardmagneetveld in het verleden 3 – Drift der Continenten en Plaattektoniek (4 – toepassingen) 5 – Omkeringen van het Aardmagneetveld (6 - toepassingen) 7 – Gesteentemagnetisme en (paleo)intensiteit van het veld 8 – Gastlezing & bezoek Fort Hoofddijk

3 Septentrionalium Terrarum Description Gerard Mercator, 1595
Rupes Nigra:

4 De Verborgen Attractie van de Aarde
Opzet van de cursus 1 - Magnetisme & Aardmagneetveld 2 – Het Aardmagneetveld in het verleden 3 – Drift der Continenten en Plaattektoniek (4 – toepassingen) 5 – Omkeringen van het Aardmagneetveld (6 - toepassingen) 7 – Gesteentemagnetisme en (paleo)intensiteit van het veld 8 – Gastlezing & bezoek Fort Hoofddijk

5 3- Drift der continenten en plaattektoniek
Platen tektoniek: plaatbewegingen Regionale tektoniek: bewegingen binnen een plaat

6 Drift der continenten

7 Drift der continenten Alfred Wegener (1880-1930)
- Duits meteoroloog, geofysicus en poolonderzoeker - 1912: - Vermoedde Pohlflucht ofwel precessie - Speculeerde al over sea-floor spreading & MOR - 1915: Urkontinent ofwel Pangaea - Vond geologische evidentie

8 Du Toit (1937) - Our Wandering Continents
Drift der continenten Alexander Du Toit ( ) Geologische evidentie Arthur Holmes ( ) Mantel convectie Holmes (1944) – Principles of physical geology Du Toit (1937) - Our Wandering Continents

9 Oudere theoriën Ortelius (1596)
Snider-Pellegrini (1858) – via fossiele planten – maar wel: ‘caused by the Great Flood of the Bible’ Ortelius (1596) ‘torn away … by earthquakes and floods’ Expanding Earth – o.a. Darwin (1834), Mantovani (1889, 1909)

10 Bewijs voor continental drift
‘Jig-saw puzzle fit’ – bewijs ? Bullard fit (Bullard, 1962) Gebruikte 500 fathoms contour, en berekende rotaties

11 Bewijs voor continental drift
Fossiele evidentie Fossiele bladeren (Perm, 250 Ma)

12 Bewijs voor continental drift
Klimaat evidentie Glaciale afzettingen

13 Bewijs voor continental drift
Geologische evidentie Types gesteente (bv. ertsen) en soort + ouderdom van gebergtegordels

14 Bewijs voor continental drift
Eerste geofysische evidentie: paleomagnetisme (1956) Polen voor NW Europa Vanaf 11 = Torridonian (rond 1 Ga) tot 1 = Recent Polen voor N Amerika, India, Australië Vanaf 7 = Cambrian (500 Ma) tot 1 = Recent

15 Bewijs voor continental drift
Geofysisch bewijs: paleomagnetisme Creer, Irving, Nairn, Runcorn (1958) Palaeomagnetic results from different continents and their relation to the problem of continental drift, Annales Geophysique 14: 492–501. Bewijs, maar nog geen hypothese voor geofysisch mechanisme

16 Geofysische evidentie
Harry Hammond Hess The History of Ocean Basins (1962) Geologie professor in Princeton Marine officier in Wereldoorlog 2 Sonar om de zeebodem in kaart te brengen Ontdekte MOR (Mid Oceanische Rug) en troggen Hypothese: Sea floor spreading Hypothese voor geofysisch proces, maar nog geen bewijs

17 Omkeringen van het aardmagneetveld
Het aardmagneetveld keert op onregelmatige tijden om De meest karakteristieke eigenschap van de geodynamo

18 Mariene magnetische anomalieën
Metingen van de magnetisatie van de Oceaanbodem sinds de 50-er jaren Not animated. Vancouver Island (Canada) Correction for depth and direction (because of dependence on latitude) Iceland allowed dating last 5 Myrs date ages of magnetic reversals simply by measuring the distance of successive magnetic anomalies from ridge axis The first geomagnetic polarity time scale to use marine magnetic anomalies as its primary data base was that of Heirtzler et al. (1968) in South Atlantic (by assuming constant sea-floor spreading rate from known GPTS of last 4 Myr), extrapolation by assuming constant spreading rate, only 5 myr difference at 70 Ma!

19 Mariene magnetische anomalieën
Positieve en negatieve stroken parallel aan de MOR vanwege omkeringen van het veld PLUS sea floor spreading Vine & Matthews (1963) Geboorte plaattektoniek Not animated. (OK the movie) navy and research vessels, exciting times discovery of ridges while putting electricity cables between Europe and States spin-off marine mid-oceanic ridges, sea-floor spreading and plate tectonics cooling of sea-floor basalt records field Geofysisch proces voor continental drift gevonden. En bewezen … 50 jaar later

20 Mariene magnetische anomalieën
Wereldkaart van ouderdom van de ocanische korst – tot 160 Ma

21 Transform Faults & Hotspots
Geofysische processen van plaattektoniek steeds beter begrepen Tuzo Wilson (1963) ‘The Wilson Cycle’ Not animated. (OK the movie) navy and research vessels, exciting times discovery of ridges while putting electricity cables between Europe and States spin-off marine mid-oceanic ridges, sea-floor spreading and plate tectonics cooling of sea-floor basalt records field

22 Global Plate Reconstructions
Movie of 12 slides

23 Global Plate Reconstructions

24 Global Plate Reconstructions

25 Global Plate Reconstructions

26 Global Plate Reconstructions

27 Global Plate Reconstructions

28 Global Plate Reconstructions

29 Global Plate Reconstructions

30 Global Plate Reconstructions

31 Global Plate Reconstructions

32 Global Plate Reconstructions

33 Global Plate Reconstructions

34 Plaat reconstructies Op basis van:
- Mariene magnetische anomalieën (max. 160 Ma) - Hotspot reference frame (max. 100 Ma) Heeft paleomagnetisme nog een rol ? Uiteraard – via bepaling APWP Not animated.

35 Wat is een magneet ? De Aarde …. N S

36 GAD Gemiddeld over voldoende tijd:
Paleomagnetische noordpool valt samen met rotatie as Geocentric Axial Dipole hypothesis (GAD)

37 Apparent Polar Wander Path (APWP)
Tauxe, 2009

38 Aparent Polar Wander Path (APWP)
Not animated. You keep the continent/tectonic block in its present-day position and plot the corresponding poles as function of age. It looks as if the pole moves (apparent polar wander) while in reality the continent moves. Beweging van een plaat tov. rotatie-as van de Aarde

39 Noord Amerika vs Europa
Not animated. Note the year of publication. What does it tell? It is before 1963 (Vine-Matthews-Morley publications) (If time allows Gilbert and Runcorn anecdote). Irving, 1956; Runcorn, 1956

40 Noord Amerika vs Europa
520 400 280 180 230 Animated. On click left textbox flies in. Same APWPs. If we close the North Atlantic what do we see? Eur-Am: niet samen Eur-Am: botsing Eur-Am: samen Eur-Am: uit elkaar Ma 400 Ma 400 – 180 Ma 180 Ma - Recent

41 Paleomagnetic Reference Frame
‘Global synthetic Apparent Polar Wander Path’ ofwel: alle polen geroteerd naar één continent (Afrika) = PLATE CIRCUIT

42 Van Wegener (1912) naar Torsvik et al. (2012)

43 Plate tectonics

44 Wordt vervolgd …