VROEG MODERNE TIJD De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de nederlandse republiek.

Presentatie over: "VROEG MODERNE TIJD De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de nederlandse republiek."— Transcript van de presentatie:

1 VROEG MODERNE TIJD De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de nederlandse republiek

2 REPUBLIEK DER 7 VERENIGDE NEDERLANDEN
FRIESLAND GRONINGEN OVERIJSSEL UTRECHT GELDERLAND HOLLAND ZEELAND STATEN – GENERAAL BUITENLANDSE POLITIEK DEFENSIE GENERALITEITSLANDEN

3 CENTRALE FUNCTIES IN DE REPUBLIEK
RAADSPENSIONARIS STADHOUDER AMBTENAAR IN DIENST VAN STATEN – GENERAAL (EN STATEN VAN HOLLAND) GEKOZEN DOOR DE STATEN ZIT VERGADERING VOOR AANVOERDER VAN LEGER EN VLOOT BEHEERT DE CORRESPONDENTIE JOHAN VAN OLDEBARNEVELD JOHAN DE WITT MAURITS FREDERIK-HENDRIK

4 HEEFT POLITIEKE BEVOEGDHEDEN
HEEFT EIGEN PRIVILEGES IEDER GEWEST HEEFT ZIJN EIGEN GEWESTELIJKE VERGADERING HANDELT EIGEN ZAKEN AF UNIEKE SAMENSTELLING: HET BELANG VAN DE ADEL EN STEDEN VERSCHILT PER GEWEST STATEN VAN …

5 TIJDELIJKE VREDE GESLOTEN: 1609 – 1621
RAADSPENSIONARIS EN STADHOUDER VERSCHILLEN REGELMATIG VAN INZICHT OVER HET BELEID VAN DE REPUBLIEK VOOR BESTAND TEGEN BESTAND OLDENBARNEVELT MAURITS OORLOG KOST TE VEEL, FORSE BELASTINGVERHOGING NODIG OM OORLOG TE FINANCIEREN VREDE OF BESTAND BRENGT MILITAIRE OVERWINNING IN GEVAAR KANS OP NIEUWE OVERHEERSING DOOR KATHOLIEKEN (= SPANJE) HANDEL MET PORTUGAL EN SPANJE WEER MOGELIJK TIJDELIJKE VREDE GESLOTEN: 1609 – 1621 12-JARIG BESTAND

6 BESTANDSPERIKELEN GEMEENSCHAPPELIJKE VIJAND VAN DE REPUBLIEK, SPANJE, VALT TIJDENS HET BESTAND WEG RUIMTE VOOR INTERNE TWISTEN MAURITS VERTROUWT OLDENBARNEVELT (NA HET SLUITEN VAN HET BESTAND) NIET MEER

7 ARMINIUS (REKKELIJK) GOMARIS (PRECIES) IEDER KAN ZIJN EIGEN LOT BEINVLOEDEN DOOR BIJVOORBEELD EERLIJK TE ZIJN OF HARD TE WERKEN PRE-DESTINATIE: JOU LEVENSLOT LIGT AL VAST (IS DOOR GOD BEPAALD) ZODRA JE WORDT GEBOREN ZIJ WILLEN DAT DE OVERHEID INGRIJPT EN DE GOMARISTEN VERBIEDT OM HUN STRENGE LEER UIT TE OEFENEN ZIJ WILLEN DAT DE OVERHEID HEN DE VRIJHEID GEEFT OM HUN EIGEN STRENGE LEER UIT TE OEFENEN OLDEBARNEVELT MAURITS OLDENBARNEVELT HUURT PRIVE-LEGERS IN OM DE PRECIEZEN (GOMARISTEN) AAN TE PAKKEN HET LEGER IS HET TERREIN VAN MAURITS. MAURITS WIL OLDENBARNEVELT UITSCHAKELEN

8 OLDEBARNEVELT MAURITS ARMINIUS (REKKELIJK) GOMARIS (PRECIES) VERDEDIGER GEWESTELIJKE PRIVILEGES (M.N HOLLAND) FRANKRIJK IS GOEDE BONDGENOOT ENGELAND IS GOEDE BONDGENOOT; WANT OPVOLGER FRANSE KONING TROUWT MET SPAANSE PRINCES 1618: PROCES WEGENS LANDVERRAAD DOODSTRAF

9 FREDERIK HENDRIK VOLGT IN 1625 MAURITS OP STEDENBEDWINGER BEVRIJDT GELDERLAND EN OVERIJSSEL VAN SPAANSE TROEPEN WIL MEER STATUS DAN ALLEEN STADHOUDER: ZOON TROUWT MET MARY STUART

10 WESTFAALSE VREDES 1648: VREDE VAN MUNSTER
ONAFHANKELIJKHEID VAN DE REPUBLIEK ERKENT DOOR SPANJE FRANKRIJK KRIJGT ELZASS-LOTHARINGEN VOORTAAN GODSDIENSTIGBELEID VAN EUROPESE VORSTEN: LEVEN EN LATEN LEVEN (GEEN GODSDIENSTOORLOGEN MEER)

11 STADHOUDERLOZE TIJDPERKEN
EERSTE STADHOUDERLOZE TIJDPERK: 1650 – 1672 RAADPENSIONARIS JOHAN DE WITT HEEFT HET HEFT IN HANDEN 1672: RAMPJAAR REPUBLIEK VAN 4 KANTEN AANGEVALLEN (ENGELAND, FRANKRIJK, BISDOM KEULEN EN BISDOM MUNSTER NIEUWE STADHOUDER WILLEM III WINT TWEEDE STADHOUDERLOZE TIJDPERK: