Aandachtspunten bij het werken met een chronische ziekte

Presentatie over: "Aandachtspunten bij het werken met een chronische ziekte"— Transcript van de presentatie:

1 Aandachtspunten bij het werken met een chronische ziekte
Chronisch ziek en Werk Aandachtspunten bij het werken met een chronische ziekte

2 Chronische ziekte Veel ziekten vallen onder deze noemer
Geen eenduidige definitie Kenmerken: Langdurig van aard (meer dan 3 maanden) Blijvend: niet te genezen of te behandelen Onder de noemer chronische ziekten vallen diverse aandoeningen, met specifieke kenmerken en mogelijke gevolgen voor het werk. Dit maakt het lastig om een eenduidige beschrijving van chronische ziekte te geven. Ook omdat de gevolgen per ziekte en per individu kunnen verschillen. Als er overeenkomsten zijn dan betreffen deze vaak de onvoorspelbaarheid of grilligheid van het verloop van de ziekte. Om een onderscheid met andere ziekten te maken is er een definitie en een lijst van chronische ziekten opgesteld. De definitie van een chronische ziekte is als volgt: een ziekte die langdurig van aard is (meer dan drie maanden), in veel gevallen blijvend is en waarvan men niet meer hersteld door medicijngebruik of behandelingen.

3 Voorbeelden Hart- en vaatziekten Epilepsie Spierziekten
Gewrichtsaandoeningen zoals reuma Diabetes Nierziekten Luchtwegklachten (astma, COPD) In de volksmond hebben we het bij chronische ziekten over een scala aan ziekten, waaronder hart- en vaatziekten, epilepsie, spierziekten, gewrichtsaandoeningen zoals reuma, diabetes mellitus (suikerziekte), nierziekten en luchtwegklachten (waaronder astma). Verder kunnen maag-darmklachten en ook psychische klachten chronisch van aard zijn. En door een betere behandeling en diagnostiek overleven steeds meer mensen kanker. De klachten die men overhoudt als gevolg van kanker zijn vergelijkbaar met een chronische ziekte. Om die reden wordt kanker ook steeds meer in het rijtje van chronische ziekten geplaatst.

4 Chronische ziekte in NL
1 op de 4 Nederlanders 1 op de 8 werknemers Verwachting is dat dit aantal toeneemt Ouderen hebben vaker een chronische ziekte Meer vrouwen dan mannen Circa 4,5 miljoen mensen in Nederland hebben een chronische ziekte zoals diabetes, astma, hart- en vaatziekten. Dat is in 2011 bijna een kwart van de bevolking. De verwachting is dat de komende jaren het aantal mensen met een chronische ziekte toeneemt. Deels omdat we gemiddeld gezien met z’n allen ouder worden: veel chronische ziekten ontstaan op latere leeftijd. Deels omdat onze leefstijl minder gezond is waardoor het risico op een chronische ziekte toeneemt, ook op jongere leeftijd. Een chronische ziekte kan op alle leeftijden voorkomen. Wel is er een verschil tussen jong en oud: oudere mensen hebben meer chronische ziekten dan jongere mensen. Zo heeft circa 9 op de 10 van de mensen boven de 65 jaar een of meer chronische ziekten (CBS, 2011). In de werkende leeftijd (15-64 jaar) heeft ongeveer 1 op de 8 werknemers een chronische ziekte.. Er is ook een verschil tussen mannen en vrouwen: er zijn meer vrouwen dan mannen met een chronische aandoening. Uit onderzoek komt naar voren dat circa de helft van de vrouwen een chronische aandoening heeft, tegen 43 procent van de mannen (CBS, 2011). Bij vrouwen is migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn de meest voorkomende aandoening, vooral voor vrouwen tussen de jaar. Op latere leeftijd betreft het bij vrouwen vaker gewrichtsslijtage. Bij mannen komen vooral een hoge bloeddruk en rugaandoeningen voor.

5 Ontstaan van chronische ziekten
Aangeboren of erfelijke afwijking Veroudering van ons lichaam Ongezonde leefstijl Werkomstandigheden : Bakkersastma door meelstof Combinaties Longemfyseem: werken in de bouw en roken Chronische ziekten kunnen op meer manieren ontstaan. De ziekten kunnen het gevolg zijn van een aangeboren of een erfelijke afwijking. Maar veel vaker ontstaan chronische ziekten door veroudering van ons lichaam. Ook een ongezonde leefstijl, een ongeluk of een incident kunnen leiden tot een chronische aandoeningen, zoals een whiplash na een verkeersongeluk. Verder kunnen werkomstandigheden bijdragen aan het ontwikkelen van een chronische aandoening, zoals astma bij bakkers als gevolg van langdurige blootstelling aan meelstof. Ook komen combinaties van genoemde factoren voor. Bouwvakkers, roken en longemfyseem Het werken met gassen, dampen en fijn stof (aërosolen) bij bouwvakkers kunnen een niet meer te herstellen beschadiging van de longblaasjes (longemfyseem, COPD) tot gevolg hebben. De schatting is dat deze blootstelling door het werk voor 15% bijdraagt aan het ontstaan van COPD. Andere factoren zoals roken spelen eveneens een rol.

6 Chronisch ziek ≠ arbeidsongeschikt Chronisch ziek ≠ arbeidhandicap Met wat aanpassingen over het algemeen prima werken Chronisch zieke mensen zijn niet per definitie arbeidsgehandicapt Een omschrijving voor arbeidsgehandicapte die onder meer het ministerie van SZW hanteert is: ‘iemand die vanwege een langdurige aandoening belemmerd wordt in het uitvoeren of het verkrijgen van werk’. In de toenmalige wet REA (Re-integratie van arbeidsgehandicapten) was iemand arbeidsgehandicapt als deze een arbeidsongeschiktheidsuitkering had, beschikte over bepaalde voorzieningen, tot de doelgroep voor de Wet Sociale Werkvoorzieningen (WSW) behoorde of voor wie een van de drie situaties in de afgelopen vijf jaar van toepassing was. Een medisch arbeidsdeskundig oordeel kon uitsluitsel geven of iemand arbeidsgehandicapt was. Bron: Cuijpers ea., (2007): Arbeidsgehandicapten Arbeidssituatie van mensen met een langdurige aandoening. Met een chronische ziekte kun je over het algemeen prima werken. Soms met wat aanpassingen. We geven hier de voorbeelden van astma, COPD, diabetes en epilepsie Waarbij we dankbaar gebruikmaken van de praktische tips voor werkgevers uit de brochure ‘Een werknemer met een chronische ziekte zoals astma, COPD, diabetes of epilepsie‘ van Crossover en Revalidatiefonds.

7 Gevolgen voor het werk Voorbeelden van: Astma
COPD (longemfyseem, chronische bronchitis) Diabetes Epilepsie

8 1. Astma Chronische ontsteking van de luchtwegen
Kortademig, ademen ‘piepend’ en veel hoesten Allergieën Prikkelbare luchtwegen 1 op de 10 mensen Naar schatting heeft 1 op de 10 mensen luchtwegklachten waaronder astma. Astma is een chronische ontsteking van de luchtwegen. Mensen met astma zijn kortademig, ademen 'piepend' en hoesten veel. Vooral het moeilijk kunnen ademhalen kenmerkt astma. De oorzaak hiervan is dat de luchtwegen van mensen met astma erg prikkelbaar zijn. Het inademen van allerlei stoffen prikkelt de luchtwegen zodanig dat er klachten optreden. Veel mensen met astma zijn ook allergisch. De aanleg voor prikkelbare luchtwegen en allergieën is erfelijk. In het geval beide ouders astma hebben of allergisch zijn voor bepaalde stoffen, loopt een kind 70% kans hier ook aanleg voor te hebben. Als een van de ouders dit heeft, is de kans 50%. Kinderen met ouders zonder klachten, hebben een kans van 5-10% op luchtwegklachten.

9 1a. Astma en werk Allergische prikkels: Stuifmeel, pollen
Huidschilfers van dieren Huisstofmijt in huisstof Geen functies met blootstelling hieraan Goede schoonmaak van werkplekken De klachten komen niet in gelijke mate voor. De een is meer gevoelig voor bepaalde stoffen dan een ander. De prikkels waar de luchtwegen op reageren worden vaak ingedeeld in niet allergische en allergische prikkels. Allergische prikkels – ook wel allergenen genoemd - zijn onder meer de huisstofmijt in huisstof, huidschilfers van dieren, zoals katten, honden, cavia's en vogels, stuifmeel of pollen van sommige soorten grassen, bomen of planten en schimmelsporen. Het effect van deze prikkels is dat mensen met astma benauwd worden of gaan ‘piepen’. Deze klachten kunnen na een half uur optreden, maar ook pas na een dag. Dit maakt het lastig om de oorzaak van de benauwdheid te achterhalen. Het is voor mensen met luchtwegklachten dan ook raadzaam om functies en werk waar deze prikkels veelvuldig voorkomen te vermijden.

10 1b. Astma en werk - vervolg
Niet-allergische prikkels: Inktstiften, ozon kopieerapparaten Parfum, aftershave, deodorant schoonmaakmiddelen Beperkt gebruik van deze stoffen Voldoende ventilatie Maar ook een kantooromgeving kan prikkelend op de luchtwegen werken. Het recht op een rookvrije werkplek beschermt nu elke werknemer tegen kankerverwekkende stoffen van tabaksrook, maar juist voor deze groep werknemers zorgt het voor duidelijk minder ongemak op het werk. Wat overblijft aan prikkelende – niet allergische- stoffen zijn bijvoorbeeld inkt van printers, ozon van kopieerapparaten, het gebruik van inktstiften (flipovers, whiteboard) maar ook overdadig gebruik van aftershave , parfum of schoonmaakmiddelen. Het beperkt gebruiken van deze stoffen en voldoende ventilatie dragen bij aan een gezonder binnenmilieu en minder luchtwegklachten.

11 1b. Astma en werk - vervolg
Inrichting van de werkplek: Gladde vloeren Lichtwering die geen stof aanttrekt Paperless office Planten op de werkplek Ook de inrichting van de werkruimte is van belang. Het is aan te bevelen de werkruimtes in te richten met gladde vloeren (geen stoffen vloerbedekking) en lichtwering die gemakkelijk schoon te houden is en geen stof aantrekt (geen stoffen lamellen of gordijnen). Voor de zakelijke kantooromgeving is een ‘paperless’ office aan te raden: niet alleen houden documenten stof vast, lege bureaus maken ook dat deze (makkelijker) schoongemaakt worden. Planten op de werkplek dragen eveneens bij aan luchtzuivering. Uit onder meer TNO onderzoek blijkt dat planten bijdragen aan het welbevinden van alle werknemers (Klein Hesselink ea., 2009).

12 1c. Astma – aandachtspunten
Vaak aanvallen ‘s avonds of thuis Indruk dat het goed gaat, terwijl dat niet zo is Voorkom: Te veel tijdsdruk Fysiek zwaar werk Werk met onregelmatige werktijden Weinig regelmogelijkheden Wat kenmerkend is voor mensen met luchtwegklachten is dat de klachten of een aanval vaak ’s avonds of thuis plaatsvindt. Dit kan op de werkvloer de indruk geven dat het goed gaat met de werknemer, maar dat de werknemer toch onvoldoende herstelt en op de langere termijn ook klachten krijgt op het werk. Werken onder tijdsdruk, fysiek zwaar werk, werk met onregelmatige werktijden en weinig regelmogelijkheden zijn factoren die de klachten kunnen verergeren.

13 2. COPD Chronic Obstructive Pulmonary Diseases Verzamelnaam:
Chronische bronchitis Longemfyseem 2% van de bevolking Vooral op latere leeftijd Verschillende vormen COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Diseases, in het Nederlands vertaald als Chronische obstructieve longaandoeningen. COPD is de verzamelnaam van chronische bronchitis en longemfyseem, longaandoeningen die de ademhaling hinderen. Bij longemfyseem zijn door een ontsteking en of beschadiging van de longen de luchtwegen vernauwd. Chronische bronchitis is een chronische vorm van luchtwegvernauwing. Door een chronische ontsteking zijn de kleinste buisjes van de luchtwegen en de longblaasjes beschadigd. Met slappere wanden van de luchtwegen tot gevolg waardoor het uitademen lastig wordt en veel energie kost. Dit leidt tot kortademigheid. Door de ontsteking neemt ook het aantal longblaasjes af. COPD komt bij circa 2% van de Nederlandse bevolking voor en dan vooral op latere leeftijd, hoewel het aantal mensen met COPD op jongere leeftijd toeneemt. De inschatting is dat 3% van de mannen en 1,7% van de vrouwen in de leeftijd van jaar COPD heeft (Houtum & Heijmans, 2010). COPD komt in gradaties voor: 80% van de mensen heeft een lichte of milde vorm van COPD, de overigen een ernstige vorm. De vorm van COPD wordt bepaald aan de hand van longfunctieonderzoek naar de werking van de luchtwegen en de longen. De klachten beginnen vaak met hoesten, veelal het zogenoemde ‘rokershoestje’ waarbij ook slijm wordt opgehoest. Verder zijn kortademigheid en piepende ademhaling bij inspanning (sporten, zwaar lichamelijk werk) kenmerken. De mate van COPD wordt erger als bij lichtere inspanning zoals traplopen of stevig wandelen dezelfde klachten optreden. Of wanneer kortademigheid optreedt bij dagelijkse handelingen, zoals wassen en aankleden. In de meest ernstige vorm, kan het hart het lichaam onvoldoende van zuurstof voorzien en is externe zuurstof noodzakelijk.

14 2. COPD - oorzaken Roken en tabaksrook Werkomstandigheden:
Blootstelling aan (giftige, chemische) stoffen, houtstof, dieseluitlaatgassen Als gevolg van (erfelijke) ziekte COPD wordt meestal veroorzaakt door roken. De luchtwegen zijn aan de binnenkant bekleed met slijmvlies dat slijm produceert. Door tabaksrook raakt het slijmvlies ontstoken waardoor het meer slijm aanmaakt. Onder invloed van tabaksrook kunnen ook de luchtwegspiertjes zich samentrekken, waardoor de luchtpijp vernauwd wordt. Zowel het slijm als de vernauwde luchtpijp maken ademhalen moeilijker. Naast roken kunnen werkomstandigheden de oorzaak zijn van het ontstaan van COPD. Zoals langdurige blootstelling aan giftige stoffen of stofdeeltjes, zoals chemische stoffen, houtstof of (diesel) uitlaatgassen. Ook krijgt een aantal mensen COPD als gevolg van een (erfelijke) ziekte. Veelal een ziekte met luchtwegklachten waardoor de longen herhaaldelijk beschadigd worden, zoals regelmatig een aanval van acute bronchitis.

15 2a. COPD en werk Verminderde longinhoud: Sterke reactie op stoffen:
Geen fysiek zwaar werk Sterke reactie op stoffen: chloor, ammoniak Last van sterke temperatuurwisselingen Bij COPD is vooral zwaar fysiek werk een belemmering gezien de verminderde longinhoud. De luchtwegen van mensen met COPD reageren ook op stoffen als chloor en ammoniak, weersomstandigheden, zoals mist, regen, vochtig weer, sterke temperatuurwisselingen of koude lucht. En voor alle medewerkers geldt dat zij niet blootgesteld dienen te worden aan schadelijke stoffen of gassen. Voor deze doelgroep met een verminderde longinhoud is dat extra van belang.

16 2a. COPD en werk - vervolg Werkplek: Schone werkplek
Voldoende circulatie en ventilatie Vergelijkbaar met astma is een schone werkplek met voldoende circulatie en ventilatie van belang.

17 2c. COPD – aandachtspunten
Houd rekening met: Werken onder tijdsdruk Onregelmatige werktijden regelmogelijkheden Ook kunnen bij mensen met COPD het werken onder tijdsdruk, onregelmatige werktijden en weinig regelmogelijkheden de klachten verergeren.

18 3. Diabetes ‘suikerziekte’: 850.000 Nederlanders
Balans van bloedsuiker verstoord Type 1 (geen insuline aanmaken zelf) Type 2 (ouderdomssuiker, fout regelmechanisme) Nederlanders De officiële naam is diabetes mellitus. Een andere naam voor diabetes is suikerziekte afgeleid van het belangrijkste kenmerk: bij diabetes is het lichaam niet meer in staat om de bloedsuiker in balans te houden. Omdat mensen met diabetes geen insuline aanmaken die de bloedsuikerspiegel in het lichaam regelt (type 1) of omdat het lichaam niet meer reageert op insuline (type 2). Symptomen voor het hebben van diabetes zijn: erge dorst, veel moeten plassen en vermoeid zijn. Mensen met diabetes hebben vaak ook last van een te hoog cholesterolgehalte en een te hoge bloeddruk. Type 1, waarbij iemand zelf geen insuline aanmaakt, ontstaat vaak in korte tijd en komt veelal onder de 30 jaar voor. Type 2 openbaar zich vaker op latere leeftijd en wordt ook wel ‘ouderdomssuiker’ genoemd. Het lichaam kan bij deze vorm van diabetes de bloedsuikerspiegel niet goed regelen doordat er te weinig insuline in het lichaam is en omdat het lichaam niet meer goed op de insuline reageert. Naar schatting hebben mensen in Nederland een vorm van diabetes en jaarlijks komen er mensen bij. Het is een van de chronische ziekten die het meest toeneemt.

19 3. Diabetes - oorzaken Leefstijl Ouderdomsziekte
Een leefstijl met minder fysieke inspanning, ongezond eten (te veel suikers, te veel verzadigde vetten) spelen daarbij een rol en werk dat steeds bewegingsarmer wordt spelen daarbij een rol.

20 3b. Diabetes en werk Bij regelmatig leef- en eetpatroon:
geen gevolgen voor het werk Minder aan te raden: Onregelmatige werktijden, ploegendiensten Het is mogelijk dat een werknemer met diabetes een aanval krijgt en dit voelt aankomen maar niet op tijd is met het nemen van maatregelen. Maar op zich hoeft diabetes geen gevolgen te hebben voor het werk, als iemand regelmatig eet, zijn bloedsuikerspiegel controleert en op gezette tijden insuline spuit. Dit kost niet veel tijd en het kan op het werk, bijvoorbeeld in de toilet. Wel zijn onregelmatige werktijden of het werken in ploegendienst minder aan te raden voor mensen met diabetes omdat dit het regelmatig leefpatroon kan verstoren.

21 3c. Diabetes en werk - vervolg
Op termijn: Problemen met ogen, nieren, zenuwstelsel, bloedvaten, gewrichten Functies met specifieke eisen aan de gezondheid Mensen met diabetes kunnen (op termijn) last krijgen van hun ogen, nieren, zenuwstelsel, de grote bloedvaten, hartvaten, voeten en gewrichten. Dit kan meespelen in bijvoorbeeld functies waarvoor een medische keuring geldt in verband met de gezondheidseisen en mogelijk veiligheidseisen die aan de uitvoering van de werkzaamheden worden gesteld.

22 4. Epilepsie 120.000 Nederlanders Storing in de hersenen
Ongecontroleerde aanvallen Spiertrekkingen Bewustzijnsverlies (korte of langere tijd) Naar schatting hebben Nederlanders epilepsie waaronder circa kinderen. Per jaar komen er ongeveer mensen met de diagnose epilepsie bij. Epilepsie is een storing in de hersenen, een soort ‘kortsluiting’ die zich uit in een plotselinge en ongecontroleerde aanval. De aanvallen zijn er in diverse uitingen. Bij een grote aanval (grand mal) verstijven eerst alle spieren en stokt de ademhaling. Daarna maken de spieren heftige ongecontroleerde bewegingen. De meeste mensen herkennen deze vorm van epilepsie waarbij iemand buiten bewustzijn is en zichzelf veelal op de tong bijt. Er zijn ook lichte, kortdurende aanvallen waarbij iemands bewustzijn kort is verstoord. Iemand is dan het contact met zijn omgeving kwijt en gaat bijvoorbeeld staren.

23 4b. Epilepsie en werk Weinig tot geen problemen op het werk:
Medicijnen om aanvallen te voorkomen Bij meeste aanvallen gaat het goed, met wat hulp Voorkeur voor: Regelmatige werktijden Veel mensen kunnen met medicijnen de aanvallen voorkomen. Een deel blijft regelmatig aanvallen houden. Een epilepsie aanval is niet gevaarlijk en gaat vaak vanzelf over. Collega’s kunnen na een grote aanval bij de medewerker blijven om te zien of deze goed uit de aanval komt en helpen om hem op zijn zij te leggen zodat speeksel uit de mond kan lopen. Als iemand niet goed uit een aanval komt (er in blijft ‘hangen’) dient een ambulance te worden gebeld. Bij mensen met epilepsie verdienen regelmatige werktijden de voorkeur om zo ook de medicijninname en hersteltijden regelmatig te houden. In de tijd die nodig is om te herstellen van een grote aanval kan het zijn dat iemand minder geconcentreerd kan werken

24 4b. Epilepsie en werk - vervolg
Wel aandacht voor: Blijvende aanvallen Functies met veiligheidsaspecten In bepaalde functies kan een aanval grote gevolgen hebben bijvoorbeeld in functies met valgevaar (het werken op hoogte, steigerbouw). Of waar veiligheid in het geding is zoals het werken met chemicaliën of in besturing van bijvoorbeeld een vliegtuig. Of iemand met epilepsie een dergelijke functie kan uitoefenen hangt af van de ernst en mate van de ziekte.

25 Werkaanpassingen Concrete info van belang Ondersteuning
Relatie met personeelsbeleid Mogelijke vergoedingen vanuit UWV: Structureel functioneel beperkt (SFB) Persoonsgebonden Bedrijfsgebonden Bij werkaanpassingen is het van belang dat zowel een medewerker met een chronische ziekte als de leidinggevende concrete informatie en ondersteuning krijgt binnen de organisatie. Bijvoorbeeld over de mogelijkheden van aanpassingen, hoe de procedure van aanvragen (intern en extern) werkt en of er bijvoorbeeld binnen de organisatie al werkplekken zijn met goede ervaringen met bepaalde aanpassingen. Extern deskundigen, zoals een bedrijfsarts, ergonoom, arbeid- en organisatiedeskundige of arbeidsdeskundige kunnen u adviseren over mogelijke werkaanpassingen. Het UWV vergoedt aan de werknemer hulpmiddelen en aanpassingen die een medewerker mee kan nemen naar andere werkgevers. Als het specifieke hulpmiddelen of aanpassingen betreft van de werkomgeving of voor het werk bij een bepaalde werkgever dan vergoedt het UWV de werkgever. Op de website van het UWV vindt u informatie over de vergoedingen van werkaanpassingen en hoe deze aan te vragen. Om de arbeidsparticipatie van mensen met een chronische ziekte en of beperking te vergroten, zijn er financiële regelingen voor werkgevers. De voorwaarde voor werkgevers om hiervoor in aanmerking te komen is dat de werknemer de status Structureel Functioneel Beperkt heeft. Het UWV geeft deze status uit aan werknemers die bijvoorbeeld een WIA (WAO), WAZ (zelfstandigen), Wajong- of Ziektewetuitkering aanvragen of hebben. Per situatie van de werknemer met deze status bekijkt het UWV wat de mogelijkheden zijn.

26 Wet gelijke behandeling
Geen aparte definitie chronisch zieken Dezelfde rechten en plichten Ook rond veilig en gezond te werken (arbowet) Werkgever dient voor extra aanpassingen te zorgen Alleen medische keuring bij specifieke functie eisen (Wet Medische Keuringen) Vanuit de Wet Gelijke Behandeling is er geen aparte definitie voor mensen met een chronische ziekte of een iemand met een arbeidshandicap. Dit maakt dat mensen met een chronische ziekte dezelfde rechten en verantwoordelijkheden hebben als ‘normale’ medewerkers. Met eenzelfde recht op bescherming om veilig en gezond te kunnen werken volgend uit de Arbowet. Als hiervoor extra aanpassingen nodig zijn in het werk, dan valt dit binnen de wet. Dit is ook van toepassing voor werknemers met een structurele functionele beperking door bijvoorbeeld ziekte. In de Arbowetgeving is daarover een apart artikel opgenomen: Artikel 4. Aanpassing arbeidsplaats werknemer met structurele functionele beperking. Het gaat om de verplichting tot het aanpassen van de werkplek, het werk en het aanbieden van hulpmiddelen.

27 Aandachtspunten Als werkgever mogen we niet vragen naar ziekte
Alleen bij specifieke functies is werknemer verplicht te melden Werkgever plicht om werk aan te passen In Nederland is er de wet Gelijke Behandeling. De wet geeft aan dat gelijke gevallen gelijk behandeld dienen te worden. Onder andere ter bescherming van discriminatie op grond van handicap of chronische ziekte en te borgen dat mensen met een beperking of chronische ziekte dezelfde kansen hebben in de samenleving. Deze regels zijn vastgelegd in de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte, afgekort WGBH/CZ. Wat staat er in de wet: ‘Een werkgever mag een werknemer met een handicap niet anders behandelen dan collega’s die niet gehandicapt zijn. Dit geldt zowel voor de sollicitatie, aanstelling, arbeidsvoorwaarden, opleidingsmogelijkheden, promotie, arbeidsomstandigheden en ontslag’. (Commissie Gelijke Behandeling). Ook uitzendbureaus, werving- en selectiebureaus mogen geen onderscheid maken vanwege een beperking of handicap. Dit betekent dat ze iemand niet mogen weigeren om voor te dragen aan opdrachtgevers om die reden. Ook niet als de opdrachtgever expliciet aangegeven heeft dat hij geen werknemers met een handicap of beperking in dienst wil nemen. Bij sollicitaties gaat de wet ook op. Dit betekent dat de beoordeling van kandidaten op basis van functie-eisen plaatsvindt. Een mogelijke beperking mag hierbij geen rol spelen. Een werkgever mag ook geen vragen stellen over de gezondheid. En een sollicitant is niet verplicht om te melden dat hij of zij een chronische ziekte heeft. Alleen in het geval dat de beperking of ziekte zodanige consequenties heeft voor het uitoefenen van een functie is de sollicitant verplicht dit te melden. En dan nog dient de werkgever eerst te onderzoeken of met bepaalde werkaanpassingen het werk toch geschikt te maken is voor deze kandidaat. Er is geen sprake van zoiets als positieve discriminatie of ‘het voortrekken’ van mensen met een chronische ziekte. Het is wel mogelijk dat bedrijven een voorkeursbeleid voeren voor medewerkers met een beperking of chronisch zieke. Omdat het een uitzondering is op de wet kan dit alleen onder strikte voorwaarden, zoals het als organisatie kenbaar maken dat dit beleid gevoerd wordt en dat een kandidaat alleen voorrang krijgt bij ‘gelijke’ geschiktheid. De voorwaarden voor voorkeursbeleid vindt u op

28 Ook plicht van werknemer
Veilig en gezond werken Anderen niet in gevaar brengen door ziekte of gevolgen hiervan: Melden van gele sticker medicijnen Beperkingen waardoor het werk niet meer veilig uitgevoerd kan worden De werknemer heeft als belangrijkste verplichting om de arbeidsmiddelen en PBM’s op een juiste wijze te gebruiken, informatie over het beleid van de organisatie tot zich te nemen (bijvoorbeeld bijwonen van voorlichting en informatiebijeenkomsten) en de werkgever in te lichten bij opgemerkte gevaren voor de veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Ook als bepaald medicijngebruik (zoals gele sticker medicijnen) het concentratievermogen en het bewustzijn kunnen beïnvloeden, en daarmee de veiligheid op de werkplek, is het aan de werknemer om zijn werkgever c.q. leidinggevende hierover te informeren.

29 Samenvattend Werken met een chronische ziekte kan goed
Als er openheid is over ziekte: Mogelijk aanpassingen in het werk of de werkplek Regelmatige werktijden én mogelijkheid tot flexibeler werken, ruimte voor rustpauzes Ondersteunen van werknemer: om met ziekte in relatie tot het werk om te kunnen gaan