Veerkracht & Kwetsbaarheid

Presentatie over: "Veerkracht & Kwetsbaarheid"— Transcript van de presentatie:

1 Veerkracht & Kwetsbaarheid
Rutger Jan van der Gaag MD PhD UMC St. Radboud / Karakter UCN / KNMG the Netherlands

2 welkom Inleiding en dank Reactie types en adaptatie
Psycho-somatiek is een pleonasme Van geneeskunde naar geneeskunst wensen

3 Ontwikkeling & stoornis
genetische (pre)dispositie   baarmoederomgeving epigenetische veranderingen   (baarmoeder)omgeving functionele paden – neurotransmissie - immuun   omgeving Neuro-cognitieve profielen informationverwerking   omgeving gedragsmatig fenotype - ziekte  sociale context - determinanten

4 Regulatie systemen Al prenatale invloeden op HPA – balans otho-parasympathische invloed Hechting Dubbele bescherming – belasting Leren is meer dan school - immuun

5 Cybernetische adaptatie
Hypothalamus – Hypofyse – Bijnier Cortisol – feedback - Thermostaten Geruststellen: de primaire hersenzenuwen Ruiken – horen en ervaren – zien Leren keizen van reflex tot complexe reactie types

6 Development an interactive process with gender influences & stress!

7 Regulatie systemen naast HPA
cognitive loop limbic loop thalamus pallidum striatum cortex cortex striatum pallidum s. nigra Allereerst lieten die dierstudies zien dat het corticostriatale circuit een feedback-loop is, zoals ik ook al in het begin vertelde waarbij informatie vanuit de cortex het striatum activeert, vanuit het striatum worden dan signalen doorgeven naar de andere basale kernen. Die geven het weer door aan de thalamus en de thalamus koppelt dan terug naar de cortex waarna gedrag uitgevoerd of geinhibeerd wordt. Er is echter niet maar 1 circuit, maar er is sprake van meerdere loops die allemaal hun eigen gebied binnen de cortex, het striatum, de basale kernen en de thalamus beslaan. Die circuits zijn dus anatomisch gescheiden. Maar, de circuits zijn ook functioneel gescheiden: er is 1 loop die zich bezig houdt met sensorimotorische informatie; 1 met associatieve, cognitieve informatie en 1 met limbische informatie. thalamus Marieke Langen et al, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 2010

8 Regulatie systemen: gedrag
sensorimotor loop cognitive loop limbic loop thalamus pallidum striatum cortex Deze kennis hebben we naast de humane literatuur gelegd. Dus systematisch gekeken welk soort repetitief gedrag gaat samen met afwijkingen in welke anatomische structuren, afgezien van welke psychiatrische diagnose er hing aan de onderzoeksgroep van de betreffende studies. En dan zie je die anatomisch en functioneel gescheiden loops terugkomen in humaan gedrag. Hierbij zorgen verstoringen in de sensorimotorische loop met name voor motor stereotypieen. Problemen in de cognitieve loop zorgen voor problemen in inhibitie, resulterend in impulsiviteit of rigiditeit. Problemen in de limbische loop zorgen voor obsessief of compulsief gestuurd gedrag. Wanneer je deze gedragingen clustert, kun je tot een volgend model komen waarmee we laten zien dat er sprake is van afzonderlijke systemen met afzonderlijke problemen, maar die wel samen voor kunnen komen en dan kunnen clusteren tot een bepaald diagnostisch beeld. Ik denk dat we hiermee ook laten zien dat het niet zo zinnig is psychiatrische stoornissen te willen verklaren vanuit de complete symptomatologie, maar dat het wijs is je te richten op een bepaald soort gedrag en dat te bekijken, over diagnoses heen. Marieke Langen et al, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 2010

9 Adaptief leren Hechting Spiegel neuronen Imitatie – Spel – Inductie
Overgang ouderschap – peerschap – Individuele stijl

10 Ontwikkelingsstoornissen Verstoringen regulatie systemen
vroege life events Verwaarlozing –Mishandeling -Sexueelmisbruik Gevoeligheid neurotransmitter systeem Ontregeling stress Systemen Immunuun Disbalance Ortho - Para Huidige Stress Belasting Genetische Factoren Ontwikkelingsstoornissen Verstoringen regulatie systemen Gen- en omgevingsfactoren in het kwetsbaarheidsmodel uit Kind en Adolescent 2010 Verslaving als ontwikkelingsstoornis: Een andere kijk op neurobiologie en comorbiditeit Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers & Rutger Jan van der Gaag

11 Psycho-somatiek is een pleonasme

12 Van Kunde naar Kunst Herontdekking van samenhang
Gedeelde besluitvorming ten behoeve van kwaliteit van leven Wik – weeg – onderzoek – kennis en geen missionair geloof (gezonde scepsis)

13 Maar let wel It ain’t ignorance that does the harm
It’s knowing things that are not true

14 een boeiend en stimulerend congres
Opening Congres Wens u allen een boeiend en stimulerend congres