“Pests and Climate Change” - December 3d 2008 De Natuurkalender Workshop Dr.Ir. Arnold van Vliet Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse Wageningen Universiteit.

Presentatie over: "“Pests and Climate Change” - December 3d 2008 De Natuurkalender Workshop Dr.Ir. Arnold van Vliet Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse Wageningen Universiteit."— Transcript van de presentatie:

1 “Pests and Climate Change” - December 3d 2008 De Natuurkalender Workshop Dr.Ir. Arnold van Vliet Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse Wageningen Universiteit GLOBE oriëntatiedag, 29 november 2012, Wageningen University

2 Inhoud presentatie Klimaatverandering in Nederland De Natuurkalender Eikenprocessierups Hooikoorts Schoolbiologen Natuurwaarnemingswandeling

3 1971 – 1980 2001 – 2010 +1,1 °C 1971 – 1980 2001 – 2010 +1,4 °C Klimaatverandering in Nederland

4 Naar een Zuid-Frans klimaat Bron: KNMI

5 Relatie tussen bloeidatum en temperatuur Bron: Natuurkalender

6 Monitoren en analyseren effect klimaatverandering op natuur Gevolgen veranderingen voor samenleving Ontwikkelen en uitvoeren aanpassingen aan veranderingen Doelen Natuurkalender

7 Invoeren waarnemingen

8 Invoeren van waarnemingen

9

10 Waarnemingen bekijken

11 Winter Voorlente Lente Zomer Herfst Winter Augustus 2011 September 2011 Oktober 2011 November 2011 December 2011 Januari 2012 Februari 2012 Maart 2012 April 2012 Mei 2012 Juni 2012 Juli 2012 Augustus 2012 September 2012 Oktober 2012 Een jaar groeiseizoen

12 Groeiseizoen een maand langer Foto’s: Arnold van Vliet - 17 dagen+ 9

13 23 dagen vroeger 25 dagen vroeger 3 dagen vroeger Problemen in de voedselketen

14 Natuurverwachtingen

15 Schoolbiologen.nl

16

17 Eikenprocessierups Photo: Skule, B. & Vilhelmsen, F. (1997)

18 Eikenprocessierups

19

20 Gevolgen van de brandharen Photo: H. Jans, GGD Photo: Dr Van den Ende (GGD) Photo: Maier et al. 2003

21 Meetcampagne Eikenprocessierups In kaart brengen wat de lokale variatie is in het moment van bladontplooiing van de zomereik. Doel: van een zo groot mogelijk aantal zomereiken het moment van start bladontplooiing en volledige bladontplooiing bepalen. Waarom? Meer inzicht krijgen in hoe de aanwezigheid van de Eikenprocessierups samenhangt met het moment van bladontplooiing (voedselbeschikbaarheid).

22

23 Hooikoorts

24 Meetcampagne Hooikoorts: In kaart brengen wat de lokale variatie is in het moment van bloei van de berk of de verschillende grassoorten (Kropaar, Grote vossenstaart, Timoteegras of Gestreepte witbol). Doel: van een zo groot mogelijk aantal berken of plaatsen waar gras staat het moment van bloei bepalen. Waarom? Kunnen voorspellen wanneer op welke plaats het hooikoortsseizoen begint en hoe lang het duurt.

25 Pollenplanner op Allergieradar.nl: Bloei berk

26 Pollentellingen en info op www.natuurkalender.nl

27

28 “Pests and Climate Change” - December 3d 2008 Dank voor de aandacht © Arnold van Vliet, Wageningen UR