Dominique Van Hespen Psychotherapeut Seso

Presentatie over: "Dominique Van Hespen Psychotherapeut Seso"— Transcript van de presentatie:

1 Brussels platform 2 april Psychosociale begeleiding van mensen in een precaire verblijfssituatie
Dominique Van Hespen Psychotherapeut Seso Sociale Dienst Socialistische Solidariteit

2 Gemeenschappelijke ervaringen van vluchtelingen
Gedwongen migratie Meerdere ontwrichtingen  Heterogene groep

3 Reconstructie levensgeschiedenis vluchteling
Van vrede naar georganiseerd geweld: traumatisering Van gevaar naar veiligheid: vlucht Van vertrouwd naar vreemd: ontworteling Van actief naar passief: wachten in onzekerheid Van tijdelijk naar permanent: integratie Van hier naar daar: mogelijkheid van terugkeer

4 Van vrede naar georganiseerd geweld: traumatisering
Politiek geweld, repressie, terreur Direct geweld: oorlog, bombardementen, martelingen Dreiging met geweld Getuige van geweld Participatie in geweld Geforceerde separaties, verlies van dierbaren Disruptie van de gemeenschap

5 Van gevaar naar veiligheid: vlucht
Verdriet voor hetgeen men achterlaat Hoop voor de toekomst Angst te overleven Gefaseerde vlucht Tijdens de vlucht: uitbuiting, geweld, dood

6 Van vertrouwd naar vreemd: ontworteling
Opluchting, veiligheid en rust  desorganisatie, onzekerheid en hulpeloosheid Uiteenvallen van families en sociale netwerken Verlies van vertrouwde omgeving en betekenisgevende context, culturele waarden en eigen identiteit Verlies van sociale, financiële status en materiële bezittingen Gebroken levenslijn Verlies van het leven van alledag

7 Van actief naar passief: wachten in onzekerheid
Verblijf in een asielcentrum: doorgangsplek, levensloop staat stil, gebrek aan controle (‘kamp’, ‘gevangenis zonder tralies’)  spanning en apathie nemen toe met duur van het verblijf Gedwongen ledigheid: niet deelnemen aan het maatschappelijk leven (zinvolle activiteiten, werk, enz.) Marginalisatie en discriminatie Onzekerheid over asielprocedure Een langdurige asielprocedure zonder voorspelbare uitkomst interfereert met de gevoelens van veiligheid en vertrouwen (vaak al aangetast door ondergaan geweld), verergert bestaande psychologische problemen en roept nieuwe angsten op Afgewezen asielzoekers kunnen jaren overspoeld worden door angsten en onzekerheid en geblokkeerd geraken in het denken aan de toekomst

8 Van tijdelijk naar permanent: integratie
Een tijdelijke verblijfsvergunning verlengt de gevoelens van onzekerheid (integratie moeilijk) Migratie is een lang proces van leren, aanpassen, verlangen, rouwen, hoop krijgen en verliezen

9 Van hier naar daar: mogelijkheid van terugkeer
Gedwongen terugkeren In vrijheid terugkeren (situatie in het land veranderd) Ontwrichting: nieuwe scheidingen, verliezen en rouw en onzekerheid omtrent de hervestiging Illegaliteit

10 Reacties op schokkende gebeurtenissen
Trauma = combinatie van objectieve aspecten en de subjectieve ervaring Vluchtelingen: traumatische ervaringen + vele andere vormen van stress = cumulatieve stress Cumulatieve stress leidt vaak tot psychologische reacties, maar niet altijd tot psychopathologie

11 Van reactie naar symptoom
Reacties die te lang duren, te ernstig zijn of het dagelijks functioneren verstoren Signalen: slaapproblemen, nachtmerries, gebruik van middelen, lichamelijke klachten, gebrek aan eetlust, benauwdheid, in zichzelf gekeerd, geen contact mogelijk, somber, prikkelbaar, agressief, verward, onsamenhangende spraak, snel angstig, niet voor rede vatbaar, zeer wantrouwig, concentratieproblemen Risicofactoren bij de reconstructie levensgeschiedenis  verwijzing + toestemming vragen

12 Stoornissen PTSS Depressieve stoornissen Angsstoornissen
Somatoforme stoornissen

13 Beschermende factoren
Familie (kwaliteit contact) Sociale contacten, vrienden Zinvolle daginvulling Mogelijkheid tot culturele en religieuze gebruiken Optimistische veerkrachtige persoonlijkheid Adequate copingstijlen Sociaal, beschermende en ondersteunende diensten

14 Grondhoudingen Menselijke waardigheid herstellen
Benoemen van onrechtvaardigheid Erkenning van slachtofferpositie Empowerende interventies Beschermende factoren versterken Vervang negatieve bewoordingen door positieve bewoordingen Authenticiteit Onvoorwaardelijke positieve aanvaarding Empathie