Prijsvolatiliteit en inkomensrisico in de landbouw Prof.dr.ir. Guido Van Huylenbroeck Decaan Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent In.

Presentatie over: "Prijsvolatiliteit en inkomensrisico in de landbouw Prof.dr.ir. Guido Van Huylenbroeck Decaan Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent In."— Transcript van de presentatie:

1 Prijsvolatiliteit en inkomensrisico in de landbouw Prof.dr.ir. Guido Van Huylenbroeck Decaan Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent In samenwerking met en gebaseerd op L. Lauwers en medewerkers, Mededeling ILVO nr 68

2 Inhoud en boodschap 1. Landbouw: externe (bv. klimaat) en interne (bv. prijzen) factoren leiden tot toenemende volatiliteit van het inkomen 2. Ontstaan van nieuwe risico-situatie  Volatiliteit betekent toenemende risico’s (risico- hefbomen)  Toenemende risico’s verhogen noodzaak aan nieuwe risico-instrumenten

3 1. Bronnen van volatiliteit van het landbouwinkomen

4

5 2. Variaties in opbrengsten en prijzen: verschil tussen volatiliteit en variabiliteit

6 Variabiliteit in resultaten : combinatie van volatiliteit (tijd) en variatie (bedrijven)

7 Opbrengstvariatie van de belangrijkste landbouwactiviteiten sinds 1989 teeltKg/ ha Kg/ GADjaar Volatiliteit (VC, %) Variabiliteit (VC, %) Aardappelen39526925 Suikerbieten62864615 Wintertarwe7690818 wintergerst6705720 Korrelmais84611423 Melkvee5547824

8 Prijsvariatie in outputs: voorbeeld varkens

9 Prijsvariatie bij melk en akkerbouwproducten

10 Volatiliteit en variabiliteit in prijzen van de belangrijkste landbouwproducten productPrijs / kgVolatiliteit (VC, %) Variabiliteit (VC, %) Aardappelen0,103650 Suikerbieten0,04410 Wintertarwe0,142015 Wintergerst0,13189 Korrelmais0,142014 Melk0,3048 Varkensvlees1,19177

11 3. Risico-hefbomen

12 Principe van het risico-hefboom effect

13 a. Risicohefboom op bruto saldo door variatie in inputprijzen

14 activiteitO, opbrengsten Euro/ha I, kosten Euro/ha O-I Euro/ha O/(O-I) Wintertarwe10285165132.01 Suikerbiet260094717111.55 Aardappel3025138016461.84 Korrelmaïs10406493912.66 Slachtvarkens (per GAVV) 314249654.82

15

16 activiteitO/(O-I)Effect 5% minder opbrengsten Effect 5% meer kosten Effect beiden Wintertarwe2.01- 10% - 5%- 15% Suikerbiet1.55- 8%- 3%- 11% Aardappel1.84- 9%- 4%- 13% Korrelmaïs2.66- 13%- 8%- 22% Slachtvarkens (per GAVV) 4.82- 24%- 19%- 43%

17 b. Risico-hefboom op arbeidsinkomen als gevolg van vaste kosten TypologieBS (euro)VK( euro) AI (BS-VK) Hefboom (BS/AI) Akkerbouw8882943395454341.96 Melkvee, gespecialiseerd8277543200395752.09 Varkens10822550887573381.89 Varkens en rundvee10279252584502082.05 Gewassen en melkvee8509845533395662.15

18 c. Risico-hefboom op netto-inkomen als gevolg van externe financiering  Ook bij financiering speelt een hefboom effect: REV = RTV + (RTV-RVV) x (VV / EV)  Met dit doel: gebruikelijke indicator AI omzetten naar rendement eigen kapitaal  Belang van goede solvabiliteit

19 Solvabiliteit (% EV/TV) VV/EVEffect bij bedrijfswinst 10% Lening 6% Effect bij bedrijfs- winst 2% Lening 6% Effect bij bedrijfs- winst 2% Lening 3% 109+ 46-34-7 33,332+18-60 501+14-2+1 66,660,5+120+1,5 800,25+11+1+1,75 1000+10+2

20 4. Lessen uit de exploratie van boekhoudcijfers

21  Variatie in inkomen neemt toe  De toenemende volatiliteit van prijzen versterkt schommelingen  Hierdoor stijgt de druk (bij lage prijzen) op het inkomen  Hierdoor stijgt effect van de diverse hefboommechanismen  volatiliteit op bedrijfsniveau is hoger dan op sectorniveau  Dit doet vraag rijzen naar risicopremie

22 Concept van risicopremie = gewenste rendement op een belegging t.o.v. risicovrije belegging Benchmark

23 -Is er sprake van een risicopremie voor nemen van risico’s in de landbouw of m.a.w. stijgt kans op winst bij hogere volatiliteit ? -Risicopremie: belang managementcapaciteit landbouwer: Verschil tussen volatiliteit en variabiliteit -Risicopremie verzekeringspremie -Rol van overheidssteun (inkomenssteun) als risico of verzekeringspremie ? Risicopremie in de landbouw ?

24  Goede inschatting maken van het risico  Eigen houding tegenover risico objectiveren  Afweging tussen zelfdekking (risicopremie) tegenover extern risicomanagement (risicoverzekering)  Spreiding teelten (specialisatie diversificatie)  Contracten (vaste lagere hogere variabele prijs)  Andere overeenkomsten (marktmacht verhogen)  Instrumenten op de vrije markt ? (verzekeringssystemen) Wat betekent dit nu voor het landbouwbedrijf?

25 inkomenrisico