College: Ritme Prosodie: 1. Bomen & Grids 2. Ritmische Herstructurering.

Presentatie over: "College: Ritme Prosodie: 1. Bomen & Grids 2. Ritmische Herstructurering."— Transcript van de presentatie:

1

2 College: Ritme Prosodie: 1. Bomen & Grids 2. Ritmische Herstructurering

3 1. Cyclische SPE-regels: problematisch 1.1 Probleem 1.2 Iambic Reversal 2. Alternatieve representatie: Boomdiagrammen 3. Alternatieve representatie: Grids 3.1 Stress clash 3.2 Bomen en grids 3.3 Probleem: clash 4.Euritmieregels 4.1 Ritmische patronen 4.2 Alternerend ritme 5.Ritmische herstructurering, een onderzoek Opbouw van het college

4 Cyclische SPE-regels Cycliciteit [ [ [land] [bouw] ] [machine] ] Klankleer 1: MSR:[  …  1  ] CSR: [[1][2]] NSR:[[2][1]]

5 Bracket Erasure Convention BEC: de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar

6 Cyclische SPE-regels Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar tennis:love - fiftéen Probleem: cycliciteit

7 Cyclische SPE-regels Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar tennis:fífteen - love Probleem: cycliciteit

8 Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar guitár 'guítar man' Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit

9 [fifteen][men] 1 1 Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit

10 [[fifteen][men]] 1 1 2 1 Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit

11 Nevenaccentverschuivingen geen accentkwestie, maar ritmische kwestie: Iambic Reversal Rule [[fifteen][men]] 1 1 2 1 Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit

12 Iambic Reversal Rule (optionele ritmeregel) Stress clash vgl. Marcèl Báx w s S  s w S [1 stress] [1 stress] conditie: w   Cyclische SPE-regels Iambic Reversal

13 Probleem: ritmeregel kan alleen 'lineaire clashes' verantwoorden Er is geen stress clash, en toch nevenaccentverschuiving [[Mississippi][Delta]] 1 1 2 1 s w s w S w Cyclische SPE-regels Iambic Reversal

14 Boomdiagrammen Liberman & Prince (1977): Stress is relatieve prominentie; d.w.z. een element is sterk ten opzichte van een ander element dat zwakker is Relatieve prominentie

15 Delta s w syllabeniveau Boomdiagrammen Relatieve prominentie Relatieve sterkteverhouding op:

16 MississippiDelta s w s w s w Relatieve sterkteverhouding op: syllabeniveau Boomdiagrammen Relatieve prominentie

17 MississippiDelta s w s w s w w s syllabeniveau voetniveau Boomdiagrammen Relatieve prominentie Relatieve sterkteverhouding op:

18 MississippiDelta s w s w s w w s s w Relatieve sterkteverhouding op: syllabeniveau voetniveau prosodisch woord fonologische frase Boomdiagrammen Relatieve prominentie

19 Op syllabeniveau is er geen clash in Mississippi Delta Toch kan Iambic Reversal plaatsvinden: clash op voetniveau Boomdiagrammen Relatieve prominentie

20 Grids Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Accent & ritme

21 a.x voor elke  x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

22 b.x voor elke sterkste  van elk lexicaal item (fonol. woord) a.x voor elke  x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

23 c.x voor elke  s, zodat sterkste  s van constituent hogere kolom heeft dan de sterkste  s van de zwakke zusterconstituent. b.x voor elke sterkste  van elk lexicaal item (fonol. woord) a.x voor elke  x x x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

24 x x x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w ritme accent Grids Accent & ritme

25 stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …) Grids Accent & ritme

26 stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …) ritme: (regelmatig) patroon van beklemtoonde en onbeklemtoonde syllabes; fysische stimuli Grids Accent & ritme

27 stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …) ritme: (regelmatig) patroon van beklemtoonde en onbeklemtoonde syllabes; fysische stimuli metrum: volledig regelmatig ritme; (psychologische) perceptie van ritmische stimuli Grids Accent & ritme

28 Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen xxxxx Grids Stress clash

29 Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen xxx xxxxx Grids Stress clash

30 Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen x x--------------x xxx xxxxx Grids Stress clash

31 Reversal: linker x in clash verschuift naar de eerst mogelijke landingsplaats ter linkerzijde xx xxx xxxxx Grids Stress clash

32 x x ------------x xxx xxxxxx MississippiDelta Grids Stress clash

33 xx xxx xxxxxx MississippiDelta Grids Stress clash

34 Waarom grids? Hayes (1984): boom  accent / structuur grid  ritme Bomen & grids

35 Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: Goodlooking girlMontana Bank Jan - Wou ter ZwartRoe lien tje B. wswswsws s sw Grids

36 Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: xxxxxxxx Goodlooking girlMontana Bank wswswsws s sw Bomen & grids Grids

37 Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: xxxxx xxxxxxxx Goodlooking girlMontana Bank wswswsws s sw Bomen & grids Grids

38 Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: x x --------------- xx xxxxx xxxxxxxx Goodlooking girlMontana Bank wswswsws s sw Bomen & grids Grids

39 Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: x x xx xxxxx xxxxxxxx Goodlooking girlMontana Bank wswswsws s sw Bomen & grids Grids

40 Problemen met Iambic Reversal ontstaan waar Probleem

41 Problemen met Iambic Reversal ontstaan waar (a) geen clash is en toch een verschuiving, of Probleem

42 Problemen met Iambic reversal ontstaan waar (a) geen clash is en toch een verschuiving, of (b) wel een clash, maar toch geen verschuiving Probleem

43 (a)geen clash, toch verschuiving x xx xxxx ameri kaan Probleem

44 (a)geen clash, toch verschuiving x xx xxxx ameri kaan Probleem data: perfectionist, kaleidoscoop, Ticonderoga

45 (b)wel clash, geen verschuiving x x -------------------- x xxx xxxxxx overspelige man Probleem

46 (b)wel clash, geen verschuiving x * x x xxx xxxxxx overspelige man Probleem data: ingewikkelde som vgl. ingewikkelde baby’s

47 Oplossing Hayes (1984): clash is niet de juiste trigger van nevenaccentverschuivingen Euritmieregels Ritmische patronen

48 Hayes (1984): clash is niet de juiste trigger van nevenaccentverschuivingen bepaalde ritmische output- structuren zijn hoogwaardig; om die te bereiken kunnen nevenaccenten verschuiven Euritmieregels Ritmische patronen

49 De Euritmieregels: op output gericht (daarmee voorloper OT) Quadrisyllabic Rule (QR) op het scandeerniveau liggen de x-en idealiter vier syllabes van elkaar verwijderd. Euritmieregels Alternerend ritme

50 Quadrisyllabic Rule (QR) op het scandeerniveau liggen de x-en idealiter vier syllabes van elkaar verwijderd Disyllabic Rule (DR) op een niveau lager liggen de x-en idealiter twee syllabes van elkaar verwijderd Euritmieregels Alternerend ritme

51 Quadrisyllabic Rule (QR) op het scandeerniveau liggen de x-en idealiter vier syllabes van elkaar verwijderd Disyllabic Rule (DR) op een niveau lager liggen de x-en idealiter twee syllabes van elkaar verwijderd Phrasal Rule (PR) op het een-na-hoogste niveau liggen de x-en zo ver mogelijk van elkaar af Euritmieregels Alternerend ritme

52 x x x xxx xxxxxx ahundredthirteenmen wswwss w s s w Euritmieregels Alternerend ritme QR en DR:

53 x xx xxx xxxxxx ahundredthirteenmen wswwss w s s w Euritmieregels Alternerend ritme QR :

54 x xx xxx xxxxxx ahundredthirteenmen wswwss w s s w Euritmieregels Alternerend ritme DR:

55 x xx x x xxx x x xx x xx xx x x x xx vijf en twin tig ou der wet se pla ten spe lers Euritmieregels Alternerend ritme

56 x xx x x xxx x x xx x xx xx x x x xx vijf en twin tig ou der wet se pla ten spe lers Euritmieregels Alternerend ritme

57 x x ------------x xxx xxxxxx MississippiDelta Euritmieregels Alternerend ritme

58 xx xxx xxxxxx MississippiDelta Euritmieregels Alternerend ritme

59 xx xxx xxxxxx MississippiDelta van twee naar vier Euritmieregels Alternerend ritme

60 x xx xxx xxxxxxx overspeligemannen Euritmieregels Alternerend ritme

61 x *xx xxx xxxxxxx overspeligemannen Euritmieregels Alternerend ritme

62 x xx xxx xxxxxxx overspeligemannen geen aanpassing: vijf syllabes is geen verbetering t.o.v. drie syllabes Euritmieregels Alternerend ritme

63 x xx xxx xxxxxxx 's Hertogenbosschecentrum Euritmieregels Alternerend ritme

64 x xx xxx xxxxxxx 's Hertogenbosschecentrum Euritmieregels Alternerend ritme

65 x xx xxx xxxxxxx 's Hertogenbosschecentrum vijf syllabes verschil is beter dan twee Euritmieregels Alternerend ritme

66 accent en ritme moeten verschillend gerepresenteerd worden, dus Conclusies

67 accent en ritme moeten verschillend gerepresenteerd worden, dus bomen en grids zijn beide nodig voor de representatie van accent en ritme alternatief: Bracketed Grids zie voor uitvoerige discussie van alle mogelijke representaties: Hogg & McCully – Metrical Phonology, a coursebook, Cambridge 1987 Conclusies

68 accent en ritme moeten verschillend gerepresenteerd worden, dus bomen en grids zijn beide nodig voor de representatie van accent en ritme stress clash is niet genoeg om ritmische aanpassingen te verklaren; Conclusies

69 accent en ritme moeten verschillend gerepresenteerd worden, dus bomen en grids zijn beide nodig voor de representatie van accent en ritme stress clash is niet genoeg om ritmische aanpassingen te verklaren; in taal bestaan (universele?) ritmische ideaalpatronen voor de output, die trigger zijn voor (optionele) ritmische aanpassingen Conclusies

70 Fonologie vs Fonetiek Is er altijd wel fonetische evidentie voor fonologische observaties? Fonologen onderscheiden soms wel 5 gradaties in klemtoon; fonetici zijn al blij als ze hoofdklemtoon kunnen aangeven –Restructuring Rhythm Patterns: Phonological Analysis Phonetic Evidence?

71 Paper available on http://www.let.rug.nl/~gilbers/papers Restructuring the melodic content of feet Maartje Schreuder & Dicky Gilbers

72 Topic: Rhythmic variability due to rate differences Phonologically-based Account Experiment: Phonetic evidence? Outline

73 Research Question Does a higher speaking rate lead to adjustment of the phonological structure or are we only dealing with phonetic compression? Phonetic compression is mainly shortening and merging of vowels and consonants with preservation of the phonological structure normalstretched

74 Music: Re-/misinterpretation of rhythm in accelerated or sloppy playing Rhythmic restructuring: dotted notes rhythm  triplet rhythm 120 bpm: 80 bpm:

75 Language: Re-/misinterpretation of rhythm in accelerated or sloppy speaking Zuidafrikaans Zuidafrikaans Blueberry hill Blueberry hill

76 Data type 1: stú die tòe la ge  stú die toe là ge ‘study grant’ Rightward Stress Shift

77 Data type 1: stú die tòe la ge  stú die toe là ge ‘study grant’ type 2:per fèc tio níst  pèr fec tio níst Leftward Stress Shift

78 Data type 1: stú die tòe la ge  stú die toe là ge ‘study grant’ type 2:per fèc tio níst  pèr fec tio níst type 3:blùe bèr ry híll  blùe ber ry híll zùid à fri káans  zùid a fri káans ‘south african’ Beat Reduction

79 Phonological Analysis in OT Analysis based on conflict between: Output Output Correspondence (cf. Burzio 1998) Clash Avoidance (cf. Kager 1994)

80 Output Output Correspondence x x x x x x x x x x x x x x compensationcondensation s w s w s w s w

81 Output Output Correspondence x x x x x x x x x x x x x x compensationcondensation s w s w s w s w [  ] *[  ]

82 Output Output Correspondence x x x x x x x x x compensatecondense s w s w s [  ] *[  ]

83 Output Output Correspondence x x x x x x x x x x x x x x x x x x compensationcondensation s w s w s w s w [  ] *[  ]

84 Language: Re-/misinterpretation of rhythm in accelerated or sloppy speaking zùidàfrikáans (andante) perfèctioníst stúdietòelage zùidafrikáans (allegro) pèrfectioníst stúdietoelàge

85 There are different OT-grammars for different rates and styles of speaking (?) Phonetic Compression is not the sole explanation In fast speech it is more important to avoid clashes. The triplet patterns in fast Dutch speech resemble the patterns of e.g. Estonian rhythm. Conclusion from Phonological Analysis

86 Phonetic Evidence? Is there phonetic evidence for rhythmic restructuring in allegro speech? Stress Correlates: 1. Duration 2. Pitch 3. Intensity 4. Spectral Balance (Sluijter, 1995) 5. Timing (Quené & Port, 2002 a.o.)

87 Phonetic Evidence? Just Notable Differences: Duration JND: 4.5% (Eefting & Rietveld, 1989) Pitch JND: 2.5% (‘tHart et al, 1990)

88 variable stress patterns Picture (PRAAT) stu die toe la ge

89 variable stress patterns Picture (PRAAT) stu die toe la ge

90 variable stress patterns Picture (PRAAT) stu die toe la ge (1.164 sec)(0.85 sec) [u] [a] pitch116.8 Hz 99.5 Hz duration0.101 ms 0.169 ms intensity85.7 dB 80.7 dB [u] [a] pitch117.3 Hz 99.8 Hz duration0.041 ms 0.143 ms intensity80.7 dB 78.5 dB

91 variable stress patterns Picture (PRAAT) stu die toe la ge (1.164 sec)(0.85 sec) multi-plying factor 1.37 [u] [a] pitch116.8 Hz 99.5 Hz duration0.101 sec 0.169 sec intensity85.7 dB 80.7 dB [u] [a] pitch117.3 Hz 99.8 Hz duration0.056 sec 0.196 sec intensity80.7 dB 78.5 dB

92 Design Experiment

93 Auditory Analysis Examples: Andante Allegro Left Shift perfectionist ‘perfectionist’ Right Shift studietoelage ‘study grant’ Beat Reduction Zuidafrikaans ‘South African’

94 Method (PRAAT, Boersma & Weenink)

95 Results Right Shifts Subject 1 (Type 1)

96 Results Left Shifts Subject 1 (Type 2)

97 Results Beat Reduction Subject 1 (Type 3)

98 Results Beat Reduction (Type 3) JND = 4.5%

99 Auditive Analysis Andante Speech All types combined

100 Auditive Analysis Allegro Speech

101 Auditive Analysis

102 Phonology: In fast speech Mark >> Corr over Corr>>Mark is preferred, whereas it is the other way around in in Andante speech Mostly, this results in triplet patterns in allegro speech –This result resembles the preferences in andante and allegro music However, re-ranking of constraints for each different speaking rate, i.e. a different grammar, is a weakness –Why still alternations between allegro- and andante speech forms? Conclusion Auditory Analysis

103 Acoustic Analysis AndanteAllegro / = main stress, \ = secondary stress Intensity is not reliable as a correlate

104 Acoustic Analysis Subject 1 Type 2

105 Phonetic Analysis Andante: 3 out of 6: O-O corr >> *Clash Allegro: 4 out of 6: *Clash >> O-O corr

106 Phonetic Analysis andante: allegro:

107 Phonetic Analysis

108 andante: allegro:

109 Phonetic Analysis

110 Discussion per fec tio nist (1.002 sec)(0.638 sec) [  ] [  ] pitch 130.46 Hz 132.01 Hz duration 0.077 sec 0.118 sec intensity 81.7 dB 66.9 dB [  ] [  ] pitch121.84 Hz 118.97 Hz duration0.043 sec 0.078 sec intensity 81.3 dB 69.9 dB

111 Discussion per fec tio nist (1.002 sec)(0.638 sec) [  ] [  ] pitch 130.46 Hz 132.01 Hz duration 0.077 sec 0.118 sec intensity 81.7 dB 66.9 dB [  ] [  ] pitch121.84 Hz 118.97 Hz duration0.06 sec 0.109 sec intensity 81.3 dB 69.9 dB multi-plying factor 1.4

112 Discussion per fec tio nist (andante): per fec tio nist (allegro): andante hummed: allegro hummed:

113 Discussion Spectral balance: stressed vowels are characterised by more intensity in the higher frequencies

114 Acoustic Analysis Spectral Balance studietoel[a]ge (Andante)studietoel[a]ge (Allegro) (from a pre-study by the authors) (both syllable b)

115 Acoustic Analysis Spectral Balance = andante = allegro

116 Acoustic Analysis Spectral Balance = andante = allegro

117 Acoustic Analysis Spectral Balance = andante = allegro

118 Phonetics: Acoustic correlates of stress do not show the expected and perceived differences in rhythm patterns Are we fooled by our brains, or has the appropriate correlate of secondary stress yet to be found? Preliminary Conclusion

119 Phonetics: Something else must be involved Timing? Cognitive, communicatieve strategies of the listener? New hypothesis

120 Discussion Rhythmic Timing: length between stu and toe in studietoelage (andante) is equal to length between stu and la in studietoelage (allegro)

121 Equal Spacing Constraint: Prominent vowel onsets are attracted to periodically spaced temporal locations (Couper-Kuhlen 1993; Cummins & Port 1998; Quené & Port 2002) Acoustic Analysis Timing studietoelage (Andante): 0.358 sec studietoelage (Allegro): 0.328 sec factor: 1.091 (from a pre-study by the authors)

122 Acoustic Analysis Timing aabaab

123 Acoustic Analysis Difference scores: t (209) = 50,932, p < 0.001 Timing aabaab

124 Listeners expect a prominent vowel at about 300 msec from the main stress syllable and therefore perceive a secondary stress at the (stressable) syllable which is nearest to that distance “Mental metronome”: ♩ = 100 ((main stress) beat) Conclusion acoustics

125 Phonology: There are different OT-grammars for different rates and styles of speaking based on auditive analysis (it’s not just a matter of phonetic compression) All subjects prefer Corr>>Mark over Mark >>Corr in Andante speech, whereas it is the other way around in Allegro speech This result resembles the preferences in andante and allegro music Conclusion

126 Phonetics: Acoustic correlates of stress do not show a difference in rhythmic pattern; secondary stress is only perceptual –Not: “meten is weten” ‘to measure is to know’ (as we say in Dutch) The perception of a rhythmic difference between andante and allegro words is based on timing differences: the “mental metronome” –In music theory it is well-known that rhythm is perceived as more regular than it in fact is Apparently: undominated OT-constraint ‘Metronome’ Conclusion

127 Why would listeners hear things that are not present in the sound signal? –‘Internal metronome’ is used to anticipate on prominent parts of a message –Anticipatory communicative strategy, because of limited working memory –Equal tuning of speech rate speaker – listener leads to optimal communication Discussion