Kinderen van verslaafde ouders

Presentatie over: "Kinderen van verslaafde ouders"— Transcript van de presentatie:

1 Kinderen van verslaafde ouders
KVO Kinderen van verslaafde ouders Kennisupdate professionals

2 Programma Inleiding Verslaving
Signalen van kinderen van verslaafde ouders Uw rol als professional Voorstellen training intermediairen, KOPP-KVO kindergroep KOPP staat voor kinderen van ouders met psychiatrische problematiek. KVO staat voor kinderen van verslaafde ouders. Straks komen we nader terug op het zorgaanbod dat er is voor de kinderen van verslaafde ouders. Inleiding: Ik wil jullie graag het korte verhaal van een meisje van 9 jaar voorlezen, die ik ken vanuit de KOPP-KVO kindergroep: ‘Mijn papa drinkt veel te veel alcohol. Vaak is hij al dronken als hij me op komt halen bij mama. Dan vraagt mama aan me of ik met papa meewil of niet. Dat is moeilijk, want ik heb best een leuke papa als hij niet gedronken heeft, maar ik weet niet altijd hoe hij op iets reageert. Dan is hij irritant. Dan gaat hij bijvoorbeeld niet iets leuks met me doen, terwijl hij dat wel beloofd heeft. Ik ben heel vaak boos op hem. Soms drinkt hij ook als ik bij hem ben. Eerst ging ik dan altijd de flessen verstoppen, dan kon hij lekker niet drinken. Maar dan kregen we ruzie en ging hij toch bier halen. Nu heb ik geleerd dat ik dan bij hem weg moet lopen, terug naar mama of naar iemand anders. Ik weet nu wel dat het niet mijn schuld is dat papa zoveel drinkt, maar toch denk ik dat nog wel eens. ‘Waarom stopt hij er nu niet gewoon mee, ik heb het hem al zo vaak gevraagd. Hij kan het toch voor mij doen’ En dan word ik verdrietig. Ongeveer 1,6 miljoen kinderen tot 22 jaar hebben een ouder met psychiatrische problematiek, waarvan onder de 12 jaar. Kinderen in een gezin waarin psychiatrische of verslavingsproblematiek speelt, groeien op in een belastende opvoedingssituatie. Zij lopen beduidend meer risico om sociale, emotionele en gedragsproblemen te ontwikkelen. 2/3e slaat zich er redelijk goed doorheen. 1 op de 3 ontwikkelt zelf ernstige psychiatrische of verslavingsproblematiek. Als beide ouders ziek zijn, is deze kans 2 op de 3. Deze kinderen durven vaak met niemand over de situatie thuis te praten. Schaamte, denken dat zij de oorzaak zijn, zijn bang dat ze zelf de problemen krijgen, en uit loyaliteit naar de ouder. Vaak kunnen zij hun verdriet niet goed kwijt, ook omdat de aandacht meestal uitgaat naar de zieke ouder. Kinderen worden dan vergeten. Moeilijk om uit te leggen wat er aan de hand is door omgeving Denken te beschermen door er niet over te praten, terwijl dat juist zo belangrijk is. Kinderen laten allerlei symptomen zien. Daar gaan we het vanochtend over hebben. Ook gaan we de risicofactoren en vooral de beschermende factoren zien: hoe kan voorkomen worden dat een kind zelf problemen krijgt? En wat kunnen wij als professionals of vrijwilligers hieraan doen?

3 Alcohol- en drugsgebruik
Oefening Werkvorm associatie Je vraagt aan alle deelnemers hun eerste associatie bij ‘verslaafde ouder’ op te schrijven op de stickers. Dit doen de deelnemers voor zichzelf. Door de preventiewerker zijn de volgende vellen voor opgehangen: rood= negatieve associatie; groen= positieve associatie en oranje/geel= neutrale associatie Iedere deelnemer plakt zijn eigen sticker op en geeft daarmee aan of zijn/haar associatie positief, negatief of neutraal is. Als iedereen geplakt heeft, bespreek je kort na wat er opvalt en hoe dit eventueel een gesprek over alcohol kan beïnvloeden. Het beeld dat mensen hebben ten aanzien van verslaving bij een ouder heeft invloed op hoe je hierover in contact gaat met degene die verslaafde ouder is. In gesprek hierover is het belangrijk dat je van eigen norm bewust bent, en ook waar die op gebaseerd is. Daarnaast is het belangrijk dat je de ander kunt volgen, dat je aansluit bij de belevingswereld van de ander. Bijvoorbeeld: wanneer de verslaafde ouder in eerste instantie weerstand oproept, of je meteen denkt aan ellende, dan is het moeilijker je in te leven in een situatie waarin een ouder én verslaafd is én voldoende verantwoordelijkheid draagt voor haar/zijn kind.

4 Eerst checken met welke leeftijdsgroep kinderen de deelnemers vooral te maken hebben:
(bijv. Bij geen baby’s, dan ook geen babysignalen noemen) Vraag aan de groep: Benoem die signalen die volgens jou duiden op problemen bij het kind die te maken kunnen hebben met verslavingsproblematiek van de ouder. Collega schrijft deze op een flap-over. Nog niet op ingaan. Nabespreking: Kort ingaan op de genoemde signalen. Aanvullen met andere signalen (zie achtergrondinformatie of kipizivero ‘Ouders van de kook’) Slotvraag aan de deelnemers: Welke van deze signalen zijn nu specifiek voor het hebben van een verslaafde ouder? Allen zijn algemene signalen van een kind in de knel. Wees dus bedacht bij problemen op verslavingsproblematiek bij de ouder.

5 Wat is verslaving? Een uit de hand gelopen gewoonte?
Een chronische ziekte ? Een motivatieprobleem? Een onbedwingbare behoefte? Een dwanghandeling? Verslaving vlgs DSM-IV; Afhankelijkheid is een patroon van onaangepast gebruik van een middel met significantie van beperkingen/lijden in de laatste 12 maanden zoals blijkt uit ten minste 3 van de 7 volgende kenmerken. 1. Tolerantie 2. Onthoudingsverschijnselen en/of gebruik om onthouding tegen te gaan 3. Meer of langer drinken dan voorgenomen / controleverlies 4.Wens tot gecontroleerd gebruik 5. Veel tijd kwijt aan het verkrijgen van het middel en aan herstel na gebruik / ontnuchteren 6. Verminderen of stopzetten van beroepsmatige- en vrijetijdsactiviteiten Gebruik wordt gecontinueerd ondanks lichamelijke, psychische, sociale schade (het gebruik lijkt een autonoom karakter te krijgen) Ad 5. Veel tijd kwijt zijn aan….: zoals het middel kopen bij een dealer of naar de supermarkt. Meerdere supermarkten, zodat het niet opvalt hoeveel je koopt. Het gebruik zelf, meestal heeft iemand die verslaafd is zo zijn eigen rituelen, zoals eerst halen, dan spullen klaarzetten, gordijnen dicht, deur op slot etc. of het herstellen na gebruik, bijvoorbeeld je roes uitslapen. Ad 6. Niet meer naar vrienden, ziekmelden op het werk of ontslag krijgen, geen sporten meer etc. Door de lichamelijke verschijnselen – ziek, moe -, verdoving van gevoelens (interesseert niet meer), veel tijd kwijt aan middel verkrijgen, schuld- en schaamte gevoelens, geld niet (terug) kunnen betalen etc.

6 Aandachtspunten Promillage Tolerantie Controleverlies
Invloed op andere levensgebieden Vergeefse stoppogingen Onthoudingsverschijnselen F.A.S. Lichamelijke gevolgen: afhankelijk van het middel: Directe gevolgen zijn afhankelijk van de werking van het middel passiviteit of juist agressiviteit oiv alcohol ziek worden door onthoudingsverschijnselen

7 Foetaal Alcohol Syndroom
Neurologische afwijkingen verstandelijke handicap (storing gewetensfunctie) autistisch gedrag ADHD overgevoelig licht, geluid Slechter: zuigreflex kauwen spiercoördinatie sociaal functioneren Vertraagde groei Gezichtsafwijkingen

8

9 Enkele negatieve gevolgen voor de ouderrol
Niet altijd adequaat reageren Onvoorspelbaar Niet altijd juiste dagelijkse zorg bieden Moeilijk om aan afspraken te houden Goede voornemens/beloften niet waarmaken → schuld, schaamte Bij probleemoplossing eerst gedachte aan middel Onder invloed rijden met kind Niet altijd adequaat reageren op gedrag kind Als een ouder onder invloed is of onthoudingsverschijnselen heeft, reageert deze anders dan wanneer hij/zij nuchter is. Alcohol kan zorgen voor een impulsievere reactie, zoals sneller boos worden. Blowen kan zorgen voor een passieve houding, dus juist tragere reactie of ‘maak je niet zo druk, het komt wel goed’-reactie. Onvoorspelbaar - Moeilijk om aan afspraken te houden, door de directe werking van het middel. (hersenen werken niet geheel adequaat) : bijv. bij contact opnemen met kind, beloftes van samen dingen doen nakomen, niet drinken als kind er bij is etc. Mensen met een verslaving menen hun beloftes wel, maar het lukt steeds niet om zich er aan te houden NIet altijd juiste zorg bieden: doordat gebruik op 1e plaats komt. Na gebruik is herstel nodig: moe, afwezig, geldtekort, geen boodschappen in huis etc.

10 Risicofactoren Kenmerken van de ouder
Ernst, duur en terugkerend ziektebeeld Verslechterd functioneren in de ouderrol Kenmerken van het kind Jonge leeftijd Erfelijkheid Moeilijk temperament Zoals net gezegd ontwikkelt niet elk kind dat opgroeit in een gezin met een verslaafde ouder problemen. Het ene kind slaat zich er goed doorheen, bij het andere kind is sprake van een opstapeling van problemen. Er is sprake van een ingewikkeld samenspel tussen risicofactoren en beschermende factoren. We zetten enkele van deze factoren voor jullie op een rijtje: (meeste spreken voor zichzelf, rest wordt uitgelegd) Moeilijk temperament: meestal zijn deze kinderen lastig in de opvoeding, wat irritatie op kan roepen bij de ouders. En een extra appel doet op hun opvoedingsvaardigheden. Plaats in het gezin: oudste vaak meeste verantwoordelijkheid, bijv. naar broertjes/zusjes enigste: volle lading stress en spanningen. Kan zich niet uitleven in spel met brusjes Temperament/lagere competentie: stressbestendigheid: onregelmatig slaap-waakritme, onregelmatig voedingspatroon, gevoelig voor veranderingen. Vraagt grote tolerantie van de ouder, vaak is dit heel moeilijk op te brengen voor een ouder met problemen Neiging tot parentificatie: de ouderrol op zich nemen, speelt vooral bij de oudste. Kennis van ziekte: hoe minder het kind weet, hoe meer zijn eigen fantasie de vragen zal beantwoorden. Die is vaak irreëler en bedreigender dan de werkelijkheid, en vaak gepaard met schuldgevoel. Door inzicht in ziekte kan een kind reëele verwachtingen krijgen naar de eigen mogelijkheden en die van de ouder. Ontspanning: te veel in gezinssituatie, draaglast hoger dan draagkracht. onveiligheid: onvoorspelbaar gedrag, niet op ouder kunnen vertrouwen/bouwen, mishandeling. Instabiele gezinsomstandigheden: conflicten tussen ouders, scheiding ouder-kind (opname, uithuisplaatsing), wisselende partners, financiële problemen, problemen met justitie.

11 Risicofactoren vervolg
Kenmerken van het gezin Negatieve interactie tussen ouder en kind Instabiele gezinsomstandigheden Kenmerken van de omgeving Ontbreken sociaal netwerk Negatieve beeldvorming Negatieve interactie: alcoholafhankelijke ouders kunnen bijvoorbeeld plotseling agressief reageren op hun kind. Onvoorspelbaarheid in reactie van ouder. Onveiligheid Instabiele gezinsomstandigheden: denk hierbij aan conflicten tussen ouders onder meer door groter appel op de andere ouder, evt. Minder maatschappelijke integratie van de ouder, gevangenschap, klinische opname etc. Ontbreken sociaal netwerk: men gaat het gezin uit de weg. Andere ouders laten hun kinderen daar niet spelen, stellen zich terughoudend op in contact met kind en ouders. Negatieve beeldvorming: taboe rondom verslaving (‘fout’, crimineel, loser, eigen schuld-dikke bult) maakt het moeilijk voor kinderen om over de situatie thuis te praten, en al zeker geen steun te vragen.

12 Beschermende factoren
Goede ouder-kindrelatie Goede ondersteuning door andere ouder Ondersteunend netwerk aanwezig Hoge competentie en sociale redzaamheid van het kind. Heldere kijk op zichzelf en de problematiek van de ouder Deze zijn beïnvloedbaar! Er zijn ook kinderen die gezond opgroeien, ondanks de verslaving van de ouder. Dat betekent dat er waarschijnlijk minder risicofactoren aanwezig zijn en/of dat er beschermende factoren aanwezig zijn Goede kind-ouderrelatie: ondanks de problemen van de ouder toch een goede relatie hebbend Goede ondersteuning door de andere ouder: een goede band met zeker één ouder is een sterke beschermende factor. Het kind kan dan veel meer incasseren in het leven Sociale steun: emotioneel en praktisch, bijv. Een vertrouwenspersoon als grootouders, docent of hulpverlener Goede sociale, cognitieve en probleemoplossende vaardigheden: zelfwaardering, actief sociaal netwerk, zelf problemen kunnen oplossen Heldere kijk op zichzelf en de problematiek van de ouder: goed geïnformeerde kinderen kunnen beter inschatten wat zij kunnen verwachten van hun ouder en wat juist niet. Zij kunnen bepaald gedrag beter plaatsen als passend bij de problematiek. Dit voorkomt verwarring en onzekerheid bij het kind. Ook kan het kind beter inschatten wat hun invloed op de problematiek van de ouder en wat juist niet. Dit scheelt onder meer veel schuldgevoelens.

13 Signalen kind van verslaafde ouders
Parentificatie, extreem verantwoordelijkheidsgevoel abnormaal intensief of juist weinig contact met de ouder angst door onveiligheid en onvoorspelbaarheid Schaamte- en schuldgevoelens sociale onhandigheid nauwelijks of geen vrienden Het opgroeien in een gezin met verslaafde ouders kan heel verschillende gevolgen hebben voor kinderen. En de signalen die op problemen wijzen, zijn in elke leeftijdsgroep anders. Signalen per leeftijdscategorie zijn verder uitgewerkt in de achtergrondinformatie die jullie in de map hebben zitten. Algemeen Elk kvo loopt risico, dus ook de kinderen die geen duidelijke signalen vertonen Hoe jonger het kind, hoe kwetsbaarder en des te ingrijpender voor de ontwikkeling ERnst en duur van de verslaving, tellen zwaarder dan de soort verslaving/ziekte Een mager sociaal netwerk is een belangrijke risicofactor Extreem verantwoordelijkheidsgevoel: voor thuis, broertjes/zusjes. Als zij het niet oppakken, doet niemand het. Dus als er iets niet goed gaat, hebben zij vaak het idee dat het aan hen ligt. Sociale onhandighed: door slechte voorbeeldfunctie, ontbreken van sociaal netwerk abnormaal intensief contact: bijvoorbeeld te zien door problemen met naar school gaan Nauwelijks of geen vrienden: door de sociale onhandigheid zijn contacten vaak oppervlakkig door onhandigheid. ER komen nauwelijks vrienden thuis. Het schaamtegevoel speelt hier ook in mee. Net als het idee van verplichte wederkerigheid, waar kinderen niet aan kunnen voldoen.

14 Signalen kind van verslaafde ouders vervolg
sociale onhandigheid nauwelijks of geen vrienden Problemen op school - juist heel aangepast gedrag Niet om kunnen gaan met eigen emoties negatief beeld van zichzelf en anderen Wegloopgedrag NIet om kunnen gaan met eigen emoties: Kinderen herkennen hun gevoelens niet altijd, omdat deze altijd onderdrukt zijn. Er zijn bijvoorbeeld kinderen die alleen de emotie ‘boos’ van zichzelf herkennen. Ze praten steeds met boosheid in hun stem over thuis, maar ook over vriendjes. Gevoelens als verdriet, trots, teleurstelling, verbazing herkennen zij niet altijd. Dit maakt ook wel dat er, ook door volwassenen, naar zo’n kind gekeken wordt als ‘een vervelend joch’. Andere kinderen zijn zo aangepast dat ze altijd lief zijn of blij. Zodat anderen zich niet aan hen storen, en geen aanleiding geven aan hun ouder om te gaan gebruiken, boos of verdrietig te worden etc. Kinderen weten zich vaak ook geen raad met de dubbele gevoelens die zij naar hun ouder hebben. Bijv. Stoere meid van 12 jaar is in het verleden mishandeld door haar verslaafde moeder met Borderlineproblematiek. Nu woont zij bij vader, die haar sterk beschermt. Ze is heel boos op haar moeder en wil haar niet meer zien. En ze snapt dan ook niet dat zij toch graag wil weten hoe het met haar moeder gaat en dat ze soms ook leuke herinneringen heeft aan moeder. Ze vindt dit stom van zichzelf en niet eerlijk naar vader toe. Hij heeft er immers voor gezorgd dat zij bij haar moeder weggehaald werd. En het is logisch dat hij niet meer wil dat zij nog aan haar moeder denkt.

15 Bestaand aanbod Moeder-kindproject KOPP-KVO groepen
– ww.drankjewelpro.nl Deskundigheidsbevordering intermediairen Intensief casemanagement KVO: ook consultatie op casusniveau benoemen

16 en wat houd je tegen? Wat kan je doen?
Wat wil je doen … en wat houd je tegen? Wat kan je doen? Wat wil jij doen en wat houd je tegen? Bewust maken van mogelijke eigen belemmeringen: Lijst eigen belemmeringen in laten vullen. Kort nabespreken Wat kún jij doen? Casusbesprekingen

17 Aangrijpen op beschermende factoren
Goede ouder-kindrelatie Gezonde ouder Ondersteunend netwerk Hoge competentie en sociale redzaamheid Heldere kijk op zichzelf en problematiek ouder Als professional is het belangrijk dat je problemen tijdig signaleert en er adequaat mee omgaat. Hierdoor kunnen ernstige problemen deels voorkomen worden. En dan ervaart het kind steun, wat verlichtend werkt. De volgende punten kunt u bij uw activiteiten naar het kind toe of rondom het kind als aangrijpingspunten aanhouden. Met deze punten in het achterhoofd kunt u de kinderen en hun ouders ondersteunen: Signaleren, aandacht geven en praten, doorverwijzen, zoeken naar deskundigheidsbevordering voor u zelf. Wat je als professional kunt doen gaan we nu bekijken met behulp van casuïstieken. Zonodig de deelnemers in groepjes indelen als hier aanleiding toe is, bijv. Werkers met peuters bij elkaar en werkers met pubers bij elkaar. Dan gaan we daar nu mee aan de slag.

18 Papa rookt Misha vertelt dat haar papa sigaretten rookt die apart ruiken. Best wel lekker ruiken eigenlijk. Wat denk je? Wat doe je? Blowen Bewust zijn van eigen normen tav blowen Vraag door op hoe het kind het vindt. Vertel vader op neutrale toon dat het kind vertelt heeft dat hij blowt. Vraag vader op neutrale toon hoe hij het blowen combineert met zorg voor zijn kind Tijdstip van blowen (als kind naar bed is) Als hij het ook doet als het kind erbij is, dan heeft dit invloed op zijn gedrag/gevoel. Hoe gaat hij hiermee om naar zijn kind? Kijk naar de gehele gezinssituatie: Problematiseer niet onnodig, maar signaleer wel en bespreek deze met collega’s. Wees daarbij ook attent op onnodige problematisering. Vraag er na een tijdje nogmaals naar.

19 K… ‘Ik weet het niet meer’, verzucht Maarten (15 jr). ‘Niets is goed als hij gedronken heeft. Hij gaat schreeuwen en dreigt met van alles. En elke keer heeft hij spijt later, belooft dat hij niet meer zal drinken. Ma lukt het ook niet om iets te doen. K…! Wat moet ik nou doen? Beschermende factoren: Luisteren Aan Maarten doorvragen wat dit met hem doet. Bespreek ook praktische zaken, zoals invloed van situatie pa op huiswerk, vrienden uitnodigen, contacten met familie etc. Vragen wat hij zou willen doen. Vragen bij wie hij terecht kan in zijn naaste omgeving. Vragen hoe zijn vader is als hij niet gedronken heeft. Vragen hoe zijn moeder hierin staat. Vragen wat jij voor/met hem kan doen. Uitleg hoe alcoholverslaving werkt (o.a. met beloftes) Uitleg dat Maarten weinig kan doen om de situatie van zijn vader te verbeteren: hij kan uitleggen wat het met hem doet, maar de rest Van de verantwoordelijkheid ligt bij vader en moeder. Hij moet goed voor zichzelf zorgen. Wijzen op aanbod als drankjewel.nl, kopp-kvo-groepen, alcoholinfolijn etc. Blijf in contact!!! Hierop terugkomen in volgend gesprek. Ook al begint Maarten er niet over of het lijkt beter te gaan. Signalen bespreken met collega’s en andere betrokkenen. Adviezen aan Maarten: Uit de weg gaan als hij gedronken heeft. Niet de discussie aangaan als hij gedronken heeft Praten over eigen gevoelens en zorgen als pa nuchter is. Praten met anderen over eigen gevoelens en zorgen, zoals vrienden (van ouders), school, etc. Blijf leuke dingen doen.

20 Alles gaat goed! Mees is in een pleeggezin geplaatst omdat
zijn ouders vanwege alcoholproblematiek niet voldoende voor hem konden zorgen. Mees is een gezond, vrolijk jongetje. Door stabilisering van de situatie van de ouders, mogen zij Mees een keer per maand een dag thuis hebben. Tijdens een recent gesprek met de ouders, krijg je op bijna alle vragen het antwoord ‘goed’, ‘geen problemen’ et cetera. Open en zonder verwijten: Aankaarten dat je weet van de verslavingsproblemen. Hoe loopt dat als Mees thuis is? Lijkt me moeilijk als je het soms moeilijk hebt. Als je nog problemen hebt met alcohol, zou je het dan vertellen? Zonee, waarom niet? bijv. angst dat wij veroordelen en je kind een tijd minder mag zien. Signalen verzamelen bijv. bij school, pleegouders etc. Hoe kunnen wij je ondersteunen zodat het goed blijft gaan en het niet uit de klauwen loopt? Consult aanvragen bij KVO

21 Terugval Jordie’s (5 jaar) moeder is cocaïneverslaafd geweest.
Zij is bekend bij GGz en IrisZorg. Nu is ze 5 maanden clean. Voor Jordie is zij een lieve,verantwoordelijke moeder. Haar eigen moeder past 3 dagen per week op. Vader is overleden. Bij terugval wijkt echter alles voor haar cocaïnegebruik. Zo kreeg zij een half jaar geleden erge trek. En liet zij Jordie achter in de speeltuin, om te gaan gebruiken. Een taxichauffeur bracht Jordie later thuis. Het was inmiddels donker buiten. Vandaag spreek je haar. Hoe belangrijk is het dat moeder volledig afkickt? Als dit het uitgangspunt is voor zorg voor dit gezin, dan komen de kinderen alleen te staan. Acceptatie van continu risico van terugval, dus risico voor de kinderen. Achterwacht voor de kinderen continu aanwezig. (professioneel/mantelzorg) Beschermende factoren! Open en eerlijk zeggen wat je waarneemt, zonder verwijtende toon. Beschermende factoren Goede ouder kind relatie: Praten over hoe het nu gaat. Complimenten geven. vertellen dat het je moeilijk lijkt dat als je de neiging hebt te gebruiken, om dan goed voor je kinderen te zorgen. Nogmaal zonder verwijtende toon, maar met belangstelling. Spreken uit eigen ervaring doet het vaak goed. Uitvalsbasis creëren bij acute trek: oma. Goede ondersteuning andere ouder: Betrekken oma bij gesprekken en haar vragen hoe het met haar gaat. Vraag of ze het aankan en of er iets verbeterd kan worden. Uitleg risico verslaving/terugval. Ondersteunend netwerk Moeder vragen school in te lichten. Oma als extra contactpersoon voor Jordie. School /Jeugdarts vragen om aandacht hiervoor bij Jordie. Contact met anderen, zoals ouders/kinderen stimuleren Redzaamheid kind Kinderen thuis uitnodigen Heldere kijk op zichzelf en problemen ouder Uitleg ziekte mama en dat Jordie hier niets aan kan doen. Uitleg dat oma voor Jordie zorgt als mama dat even niet kan.

22 Vooral richten op beschermende factoren
Open houding t.a.v. alcohol- en drugsgebruik Vroegtijdig signaleren van problemen Houd u oren en ogen open , pik signalen op en maak deze bespreekbaar. Vertrouwensband opbouwen met het kind Tijd en zorg besteden. Gedrag kind en ouder niet veroordelen Contact opnemen met de ouders Het beste als kind hiervoor toestemming geeft Luisterend oor bieden Verwijzen naar preventie en hulpverlening Uiteraard hangt het van je functie/rol af wat voor contact je met een kind en evt. Diens ouders hebt. Pak die tips er uit, die voor jou toepasbaar zijn. Signalen van problemen: wees hierbij ook attent op terugval in gebruik bij ouders die al langer niet/weinig gebruiken Extra aandacht: Ale een kind weet dat hij/zij bij je terecht kan, kan dat al een enorme steun betekenen. Het zijn vaak simpele dingen die het hem doen: even een gesprekje, even helpen ergens mee, een wandelingetje. Laat een kind merken dat het met zijn/haar verhaal bij je terecht kan. Begin er zelf ook over, als je merkt dat het kind dit niet doet Voorlichtingsmaterialen: kipizivero-reeks laten zien

23 KIND Stelling De loyaliteit van het kind naar de ouder is onlosmakelijk .

24 Gesprek met het kind Vraag af en toe hoe het gaat thuis, vraag ook door door op hun situatie Vraag door op mogelijke steun in de directe omgeving (buurvrouw, ouder van vriendje etc.) Geef eerlijke duidelijke informatie over de situatie van de ouder, indien de ouders dit niet doen. Situatie: hoe gaat het op school? En hoe doe je dat dan met je huiswerk, als papa/mama het even moeilijk heeft? Mogelijke steun: Welke leraar vind je het leukst etc.? Als papa of mama het moeilijk heeft of jij je niet lekker voelt thuis, waar zou je dan het liefste naar toe gaan? Doe je dat ook?

25 Voorbeeldvragen kind Stel dat een vriend aan je vraagt wat er met je vader/moeder aan de hand is, wat zou je dan zeggen? Wat zou jij anders doen als je vader/moeder niet of veel minder zou drinken ? Met wie zou je willen/durven praten over thuis?

26 OUDERS Stelling. Een ouder die ziet dat hij/zij het kind niet kan bieden wat het nodig heeft is een verantwoordelijke ouder.

27 Tips voor gesprek met ouders
Oog voor zorgen is erkenning! Vraag ernaar. Ondersteun zonder schuldgevoel te geven Ga niet te snel uit van weerstand bij de ouders Bij geen ziekte-inzicht: zoeken naar steunfiguren in de omgeving van ouder en kind. Schroom niet om extra hulp te zoeken: IrisZorg, Bureau Jeugdzorg, huisarts, behandelaar ouder, thuiszorg etc Afgaan op je intuïtie Aanpassen van je toon (niet standaard, beschuldigend, verwijtend) Niet standaard uitgaan van het slechste Open/eerlijk: ik denk dat het niet klopt wat je zegt, want....

28 Voorbeeldvragen ouder
Als ik een keer moe ben kan ik weinig hebben van mijn kinderen. Het lijkt me dan ook moeilijk om spelende kinderen om je heen te hebben als je je niet goed voelt. Op welke momenten vindt u het ‘t moeilijkst om de kinderen aandacht te geven? Hoe gaat u daar u mee om? Beschrijving van een situatie geven: Hebt u dat ook wel eens? Kunt u zich dat voorstellen?

29 Handige sites www.drankjewel.nl www.drankjewelpro.nl www.kopstoring.nl
Site voor kinderen van ouders met een drankprobleem en professionals Site voor kinderen van ouders met psycniatrische problematiek (kopp) Algemene informatie over alcohol en drugs Gevolgen alcohol voor kinderen en opvoedingstips

30 Bedankt en tot ziens!