Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Introductie Hoek van Holland 14 juni 2011.

Presentatie over: "Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Introductie Hoek van Holland 14 juni 2011."— Transcript van de presentatie:

1 Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Introductie Hoek van Holland 14 juni 2011

2 Page 2 Wat is CO 2 ? Wat is CO 2 ?:koolstofdioxide of koolzuurgasO=C=O Wat doet CO 2 ?reuk-, geur- en smaakloos, niet brandbaar, niet explosief Hoe ontstaat CO 2 ?verbranding fossiele brandstoffen, uitademen mens Wat kan je met CO 2 ?frisdrank, kassen, brandblussers, grondstof industrie

3 Page 3 Waarom CO 2 -uitstoot verminderen? Toenemede mondiale energievraag Fossiele brandstoffen voorlopig nog noodzakelijk CO 2 -uitstoot draagt bij aan broeikaseffect en klimaatverandering Transitie naar “CO 2 -arme” energievoorziening: Efficienter energieverbruik Duurzame energie CO 2 -afvang en -opslag

4 Page 4 European Energy Programme For Recovery (EEPR) Hatfield, United Kingdom (Pre-combustion offshore / gasfield) Rotterdam, The Netherlands (Post-combustion offshore / gasfield) Bełchatów, Poland (Post-combustion onshore / Saline aquifer) Jänschwalde, Germany (Oxy fuel / Post- combustion onshore) ROAD is door Europese Commissie geselecteerd als één van 6 EEPR projecten Compostilla, Spain (OXY-CFB onshore / Saline aquifer) Porto Tolle, Italy, (Post-combustion offshore / Saline aquifer)

5 Page 5 Waarom CCS demonstratieprojecten in Nederland? Industriële gebieden met groot aantal puntbronnen Nieuwe energiecentrales in aanbouw met mogelijke toepassing CCS On- en off-shore gasreservoirs die komende jaren uitgeproduceerd raken Uitgeproduceerde reservoirs van gasvelden vormen geschikte structuur voor CO 2 -opslag Veel kennis beschikbaar over gastransport door dicht landelijk aardgasnet Veel ervaring met olie- en gaswinning en gasopslag in aquifers en gasreservoirs

6 Page 6 CCS in Rotterdamse regio E.ON Benelux en Electrabel / GDF-SUEZ Group werken nauw samen met Rotterdam Climate Initiative (RCI) aan ontwikkeling Rotterdams CCS netwerk CCS netwerk strategisch speerpunt voor Rotterdamse haven- en industriecomplex ROAD als belangrijk startpunt voor Rotterdams CCS netwerk en stimulus voor duurzame economische ontwikkeling Rotterdamse regio

7 Page 7 Waar staat naam ‘ROAD’ voor? R otterdam O pslag A fvang D emonstratieproject

8 Page 8 Wie is ROAD? Maasvlakte CCS Project C.V. is joint venture van: E.ON Benelux Electrabel Nederland (GdF-SUEZ Groep) In samenwerking met beoogde partners: TAQA Energy GDF SUEZ E&P Met financiële steun van: Europese Commissie (EU) Rijksoverheid Global CCS Institute

9 Page 9 Wat zijn doelstellingen ROAD? Demonstreren haalbaarheid (technisch, economisch) van gehele CCS- keten op grootschalig (industrieel) niveau Vanaf 2015 circa 1,1 miljoen ton CO 2 per jaar afvangen en opslaan in (bijna) lege gasvelden Kennis en ervaring opdoen met gehele, grootschalige CCS-keten: Technisch Juridisch Economisch Organisatorisch Maatschappelijk

10 Page 10 20 meter energie centrale (Maasvlakte) CO 2 -afvang compressie transportleiding 20 km over zeebodem (Noordzee) transportleiding 5 km over land (Maasvlakte) 3,5 km Platform P-18A niet op schaal CO 2 -afvang, -transport en -opslagketen CO 2 -opslag in leeg gasveld

11 Page 11 MPP3 location Nieuwe elektriciteitscentrale op Maasvlakte

12 Page 12 CO 2 -afvanginstallatie

13 Page 13 CO 2 -afvang rookgas zwaveloxide koeler zwavelfilter schoon rookgas CO 2 absorber CO 2 desorber oplosmiddel met CO 2 hergebruikt oplosmiddel pure CO 2 compressor CO 2 STAP 1 Het rookgas van de elektriciteitscentrale wordt opgevangen en gekoeld. Vervolgens wordt het rookgas extra ontzwaveld. Na dit ontzwavelingsproces gaat het rookgas naar de zogenoemde “absorber”. STAP 2 In de “absorber”wordt het rookgas gewassen. Hierbij komt de CO 2 in het rookgas in aanraking met een oplosmiddel waarin de CO 2 oplost. De nagenoeg CO 2 vrije rookgassen worden vervolgens via de schoorsteen uitgestoten. Het mengsel van het oplosmiddel en de CO 2 gaat vervolgens naar de zogenoemde “desorber”. STAP 3 In de “desorber”wordt het mengsel van oplosmiddel en CO 2 met stoom verhit. Hierdoor wordt de CO 2 weer gescheiden van het oplosmiddel, dat vervolgens weer hergebruikt kan worden in de absorber. De hoog geconcentreerde CO 2 wordt naar een compressor geleid. STAP 4 In de compressor wordt de CO 2 onder hoge druk gebracht en via een pijpleiding getransporteerd naar het platform op de Noordzee. Daar wordt de CO 2 geïnjecteerd in bijna lege gasvelden en permanent opgeslagen.

14 Page 14 CO 2 -transport over land

15 Page 15 Opslaglocatie

16 Page 16 Tijdspad en mijlpalen 14 juli 2009:indienen projectvoorstel EC September 2009:selectie projectvoorstel door Europese Commissie Mei 2010: subsidiebeschikking Nederlandse overheid September 2010:publicatie MER-startnotitie Q2/Q3 2011: MER en vergunning aanvragen 2013: activering E.ON centrale MPP3 2015: volledige CCS keten operationeel 2015-2020:demonstratie CCS-keten

17 Page 17 Maasvlakte CCS project C.V. Parallelweg 1 3112 NA Schiedam www.road2020.nl

18 Page 18 Keten van CO 2 -afvang, -transport en -opslag AFVANG TRANSPORT OPSLAG energiecentrales chemische industrie pijpleiding schip lege gasvelden oliewinning

19 Page 19 Vormen van CO 2 -opslag bossen / oceanen ondergronds: mineralen olie gas steenkool waterlaag

20 Page 20 Rotterdam Climate Initiative CCS doelstellingen

21 Page 21 Rotterdam CCS netwerk 2011

22 Page 22 Rotterdam CCS netwerk 2015

23 Page 23 Rotterdam CCS netwerk 2025