Fietspaden en boomwortels Judith Westerink

Presentatie over: "Fietspaden en boomwortels Judith Westerink"— Transcript van de presentatie:

1 Fietspaden en boomwortels Judith Westerink

2 Inhoud Waarom wortels fietspaden opdrukken
Risico van verzakking door boomwortels Ontwerpvoorwaarden Technische oplossingen

3 Functie boomwortels Verankering Opname van water en voedingsstoffen
Opslag van reservestoffen Vorming van groeiregulatoren (phytohormonen) Reactieplaats voor symbionten (mycorrhizaschimmels) Fotootje myco’s Agrarisch Experts - Apeldoorn, 30 juni 2005

4 Normaal wortelstelsel
Oppervlakkig Zowel hang- als grondwaterprofiel Bij stamvoet dikke wortels, dunner wordend op grotere afstand

5 De stadsbodem biedt boomwortels:
Hoge verdichting Gebrek aan voedingsstoffen Gebrek aan water Gebrek aan zuurstof Storende lagen Vervuiling

6 Boomwortels zijn opportunistisch
Dicht onder verharding Scheidingsvlak Meeste zuurstof Meeste water (condens) Warm Inspoeling voedingsstoffen

7 Onderzoek: Zand- èn kleigronden Oppervlakkige èn diepere wortels
Wortels > 10 cm Ø, maar ook kleinere wortels Sterkste opdruk dicht bij stamvoet Wortelkap geeft callusvorming Afgehakte wortels vertakken zich Belaste wortels vertonen extra diktegroei Wortels reageren zeer opportunistisch en grijpen iedere ontsnappingsmogelijkheid aan Wortelgroei volgt vaak scheidingsvlakken Foto’s artikel reichwein Agrarisch Experts - Apeldoorn, 30 juni 2005

8 Oorzaken wortelopdruk
Te weinig doorwortelbare ruimte Een te hoge bodemdichtheid Onvoldoende ventilatie Een laag vochtgehalte èn een hoge bodemdichtheid Een natte èn compacte bodem Wortelkap Voeding blijkbaar van minder belang

9 Gevoelige boomsoorten
Populier Wilg Berk Zilveresdoorn Robinia Grove den

10 Onderzoek in Hannover Gecorrigeerd voor stamdiameter Boomsoort
% opdruk Robinia 68 Hazelaar 42 Plataan 65 Linde 41 Esdoorn 64 Meidoorn 35 Paardek. 62 Lijsterbes 29 Eik 47 Gemiddeld 52 Gecorrigeerd voor stamdiameter

11 Oorzaken verzakking Verzakking als gevolg van vochtonttrekking door boomwortels met name in kleibodems Gevolgen van vellen boom vaak groter Vaker: samenstelling bodemsubstraat/ wijze van aanbrengen Controleren Agrarisch Experts - Apeldoorn, 30 juni 2005

12 Keuze van verhardingsmateriaal vanuit de boom bekeken
Infiltratie (hoe meer openingen/ voegen hoe beter) Beluchting (hoe meer openingen/ voegen hoe beter) Drukverdeling (hoe groter de elementen, hoe beter) Gesloten asfalt op traditionele fundering is ‘ongeschikt’ voor boomwortelgroei Asfalt aanzienlijk minder opdruk

13 Ontwerpeisen vanuit de boom bekeken
Doorwortelbare ruimte Stabiliteitsbreedte Breedte fietspad (± 3 m is overbrugbaar) Ondergrond/ bodemsubstraat (verdichting, voeding, verstoring) Wil je grote, gezonde, veilige bomen?

14 Afmetingen benodigde standplaats
Boom-grootte Plantafstand in een rij Bewortelbare ruimte hangwaterprofiel Bewortelbare ruimte grondwaterprofiel Min. breedte plantlocatie 1e grootte 6 / 12 m 60-80 m3 30-40 m3 3 / 4,5 m 2e grootte 4 / 8 m 15-20 m3 2,5 / 3,5 m 3e grootte 3 / 6 m 7-10 m3 1,5 / 2,5 m vormboom 1-1,5 / 2-3 m 4-5 m3 1,5 / 2 m

15 Bestaande bomen inpassen
Blijf bij voorkeur buiten kroonprojectie Maximaal 20% wortelverlies Denk aan stabiliteitsbreedte Denk aan verkeersvrije ruimte Maximaal 20% kroonvolume snoeien

16 Mogelijke oplossingen
Boomsoortenkeuze Doorlatende verhardingsmaterialen (in combinatie met puincunet) Afsluitende verhardingsmaterialen (als niet nodig voor doorwortelbare ruimte) Profielopbouw Wortelschermen Tweede maaiveld Wortelbruggen Wortelkap, gevolgen accepteren Vellen

17 Profielopbouw Zandcunet op bomenzand Grof puincunet op bomenzand
Gebruik geotextielen: Beluchtingsmat Geogrid Doorgroeivertragend weefsel

18 Bomenzand Compromis draagkracht en groeimedium
Uitputting na jaar? Opdruk en verzakking niet uitgesloten Samenstelling luistert nauw Minimaal combinatie met cunet nodig

19 Wortelschermen Volledig profielafsluitend
Plaatje MM Volledig profielafsluitend Gedeeltelijk profielafsluitend (bijv. DeepRoot) in combinatie met profielopbouw Agrarisch Experts - Apeldoorn, 30 juni 2005

20 Tweede maaiveld Luchtlaag is beste garantie tegen opdruk
Verplaatsing belasting naar ondergrond Minimale verdichting wortelzone Toepassing rijke grond mogelijk Aanvulling organisch materiaal mogelijk (strooisel) Duurdere oplossingen

21 Andere tweede maaiveld-oplossingen:
Permavoid-kratten (aanleg vandaag Prinsegracht DH!) Boomwortelbuizen HP-Treebox Wortelbruggen Puincunet heeft kenmerken van tweede maaiveld Plaatje HP tree box en boomwortelbuis Agrarisch Experts - Apeldoorn, 30 juni 2005

22 Kosten van opdruk Veiligheid Klachten/ ontevredenheid
Hoge herstelkosten Schade aan boomwortels

23 Duurzaam is niet duur Boom oml.tijd 30 jr Boom oml.tijd 80 jr
Werkzaamheden 10 m3 bomenzand Bunker 40 m3 grond Aanplant 1.250,- 15.000,- Aankoop boom 124,- Nazorg 206,- Snoei 721,- Ziektebestrijding 52,- - Bemesten/ bel. 103,- Herstraten (opdruk) 3.040,- Vellen 115,- 464,- Totaal 5.199,- 16.618,- Gemiddeld p. jaar 173,- 208,- Beeldkwaliteit Laag Hoog