Wie het kleine niet eert ... (quarks, leptonen,….)

Presentatie over: "Wie het kleine niet eert ... (quarks, leptonen,….)"— Transcript van de presentatie:

1

2 Wie het kleine niet eert ... (quarks, leptonen,….)
23/12/2002 Wie het kleine niet eert ... (quarks, leptonen,….) Piet Mulders Vrije Universiteit Amsterdam

3 15 miljard jaar geleden OERKNAL

4 Groot en klein

5 Quiz Hoeveel seconden heeft 1 jaar? 3 x 107 s
1 miljard = = 109 1 duizendste = = 10-3 Quiz Hoeveel seconden heeft 1 jaar? 3 x 107 s Wat is de snelheid van het licht? km/s = 3 x 108 m/s (dus 1 lichtjaar ~ 1016 m) Hoe groot is het heelal? 15 miljard lichtjaar ~ 1,5 x 1026 m

6 Quiz Hoeveel moleculen H20 zitten er in een borrel?
1 miljard = = 109 1 duizendste = = 10-3 Quiz Hoeveel moleculen H20 zitten er in een borrel? Navogadro ~ 6 x 1023 Hoe leeg is het heelal? 1 atoom/m3 (in schijf van melkweg 5/cm3) Hoeveel atomen bevat het heelal? ca 1079 atomen

7 Afstanden Nu

8 Afstanden 5 seconden na de Big Bang

9 Hoe zit de wereld in elkaar?

10 Theorie Experiment Toepassing

11 Materie diamantrooster Ca-ionen in DNA (1 ns)

12 Materie

13 Materie

14 Het periodiek systeem

15 Materie

16 Materie

17 Materie

18 Eiland van stabiliteit

19 Atoomkernen Isotopen Radioactiviteit alpha beta gamma Na 15 min.

20 Neutrino’s

21 Subatomaire wereld in 1935

22 Materie

23 Materie

24 Subatomaire wereld in 1965

25 Hoe weten we dat allemaal?

26 Botsings- experimenten

27

28 HERA in Hamburg

29 The atlas detector at CERN

30 Antideeltjes

31 Standaard model nu 3 deeltjesfamilies

32 Wat zijn de krachten tussen de deeltjes?

33 Krachten in het dagelijks leven
Elektromagnetisme Zwaartekracht Twee van de vier basiskrachten Beide gebaseerd op fundamentele principes

34 UNIFICATIE Standaard model 3 deeltjesfamilies 4 fundamentele krachten
sterke kracht quark  nucleon  atoomkern elektromagnetische kracht atoom  molecuul  complexiteit zwakke kracht verval zwaartekracht UNIFICATIE

35 Standaard model 3 deeltjesfamilies 4 fundamentele krachten
Bijbehorende krachtdeeltjes

36 Standaard model 3 deeltjesfamilies 4 fundamentele krachten
Zwarte gaten ?? 3 deeltjesfamilies 4 fundamentele krachten Bijbehorende krachtdeeltjes Glimp van ‘Higgs deeltje’? Neutrino’s Massa ? Faseovergangen ? Chaos ? Ruimte en tijd ? Punten ? Snaren ? Complexiteit Waarom 3 Families ?? … en nog heel veel vragen!

37 Symmetrie!

38 CP symmetrie Spiegelsymmetrie (P) is gebroken in de subatomaire wereld
Deeltje-antideeltje symmetrie (C) idem Maar … de combinatie is wel een symmetrie bijna

39 CPT symmetrie

40 Tijdsomkeer CPT is (zover we nu weten!) wel een goede symmetrie van de wereld CP is bijna goede symmetrie Dus ook tijdsomkeer is bijna goede symmetrie, maar niet helemaal! Dit verklaart overschot aan materie in het heelal (weliswaar maar 1 : 109)

41 De geschiedenis van het heelal
Een verhaal in zes episoden

42 Big Bang

43

44

45

46

47

48 en tenslotte nu ….

49 EINDE