Basis Cursus Sterrenkunde

Presentatie over: "Basis Cursus Sterrenkunde"— Transcript van de presentatie:

1 Basis Cursus Sterrenkunde
Hoofdstuk 8 Volkssterrenwacht Amsterdam

2 Namen van sterren 1 Arabisch of Latijn (Betelgeuze, Algol, Spica, Polaris enz) 2 Per sterrenbeeld van helder naar zwak (α Lyrae, β Orionis, γ Cepheus, ώ Cassopeia) 3 Flamsteed (53 Persei, 255 Cygni) Aparte nummering voor variabelen (RR tot ZZ, daarna V361 enz…)

3 Namen van sterren Dit is nooit genoeg, dus Catalogi nummering (HD, NGC etc) Of coördinaten Eigen namen zoals bij Planetoïden mag niet behalve bij speciaal onderzoek als extraatje. Barnards star, Klein object, Herbig-Haro etc.

4 Soorten sterren Dubbelsterren: optisch en/of fysiek
Variabelen: bedekkings, pulserend, onregelmatig en eruptief Vormend, hoofdreeks en eindfase Groot, klein en spectraalklasse (G2d, K4)

5 Bedekkingsvariabelen

6 Bedekkingsvariabelen

7 Pulserende variabelen

8 Pulserende variabelen

9 Cataclysmische en Eruptieve variabelen
Novae, SS Cygni, U Geminorum , R Corona Borealis

10 Planeten en bewegingen van sterren
Planeten zijn niet te ontdekken met lichtvariaties, wel met beweging en zeer kleine rood- en blauwverschuiving Eigen beweging Schommelingen in eigen beweging door planetenstelsel (zwaartepunt stelsel)

11 Ontstaan En Levensloop Volkssterrenwacht Amsterdam
Astrofysica Hoofdstuk 9 Ontstaan En Levensloop Van Sterren Volkssterrenwacht Amsterdam

12 Astrofysica Sterevolutie
Vele pogingen zijn ondernomen de sterren te classificeren, naar grootte, helderheid enz. Pas sinds deze classificatie op kleur en spectraalklasse werd gemaakt kon men de levensloop begrijpen. Want waarom zijn er kleine en grote sterren?

13 Stervorming Gravitationele krachten in H2 gebieden
Protostellaire objecten ontstaan door: Dalende potentiele energie en stijgende kinetische energie Verdichting kern, verhoging temperatuur en druk

14 Stervorming Schokgolven zoals deze in de Orionnevel worden veroorzaakt door Sterre(zonne)wind van nieuwe sterren of door novae. In de foto veroorzaakt LL-Orionis stervorming in de wolken materie

15 Stervorming Eagle nevel
Pillars of creation

16 Protosterren Verraden zich door “jets” Omzichtbaar door accretieschijf
Accretieschijf bevat “planeetmateriaal”

17 Hertzsprung Russel diagram
Via de zogenaamde Hayashi lijnen komen sterren “aan” op het HR diagram De kleur (spectraalklasse) is hier afgezet tegen de Absolute helderheid Er zijn kleine sterren en grote sterren (afhankelijk van oorsprong stabiliteit en rijkheid)

18 Hertzsprung Russel diagram
W O B A F G K M R N S L Heet  Zon  Koel Well Oh Be A Fine Girl (Guy of Gay) Kiss Me Right Now Sweet Love Helaas R en N sterren zijn nu C(arbon) sterren en S sterren zijn zeer zeldzaam Wolf sterren zijn weer gewoon O sterren en een Nieuwe klasse de T sterren (Bruine dwergen) dus……….

19 Hertzsprung Russel diagram
In 2000 wordt de nieuwe “OBA” lijst O B A F G K M L T Heet  Zon  Koel Subverdeling G2, A0, F9 of BV Index (kleurindex) of Graden Kelvin van tot 1000 EN HET EZELSBRUGGELTJE DAN….

20 Hertzsprung Russel diagram
O B A F G K M L T On bad afternoons, fifty guys keep Monica Lewinsky tired. Oh be a fine guy, kill my lousy teacher. only beer and fine grass keep me lit tonight Oh boy, a fine guy keeps me looking tight En nog honderd anderen….. En U….

21 Hertzsprung Russel diagram

22 Hertzsprung Russel diagram

23 Hertzsprung Russel diagram
Het HRD bevat de relaties: Grootte, Spectraalklasse, Levensduur, Helderheid en Diameter Het HRD kan gemaakt worden voor associaties en clusters Uit het HRD kan de evolutie worden afgeleid De Hoofdreeks is de plek waar sterren de langste tijd van hun leven vertoeven

24 Hertzsprung Russel diagram evolutie Zon

25 Spectrum Emissielijnen

26 Spectrum Absorptielijnen

27 Kernfusie Is de ster zichtbaar dan kan een spectrum worden gemaakt zoals onderstaande (oudste) spectrum van de zon.

28 Spectra (hfdstk 14) Lijnen van waterstof in een spectrum
Lijnen van helium in een spectrum Lijnen van koolstof in een spectrum

29 Spectra Lijnen in het spectrum worden veroorzaakt door baansprongen van hogere naar lagere banen of andersom Bij emissie staat een electron energie af (van hogere naar lagere energiebaan) Bij absorptie is het andersom

30 Spectra

31 Terug naar het HR Afhankelijk van massa supernova of
T-Tauri fase Hoofdreeks Opzwelling tot rode reus Afhankelijk van massa supernova of Instabiliteitsfase Cepheïden Afstoten stofschil vorming Planetaire nevel Rode dwerg en zwarte dwerg (Lithiumster)

32 T-Tauri fase

33 Planetaire nevel NGC6543

34 Planetaire nevel de zandloper

35 Novae Nieuwe ster? Terugkerende uitbarstingen dwergnovae en recurrend novae Supernovae Type I (implosie van witte dwergen) Supernovae Type II (Einde van een grote ster)

36

37 Supernova Eta Carinae

38 Supernova restanten

39 Supernova restant Cygnus

40 Supernovae De op twee na grootste explosies in het heelal (weet u nummer één en nummer twee)? Kern wordt een neutronenster soms (in de beginfase) een pulsar (draaimoment en inkrimping) Nu begint de fase van andere materie,

41 Materie compressie Zon nu 1,4 106 km Neutronenster 14 km Quarkster
Zwart gat 14 m

42 Neutronenster?? Jazeker, en er zijn nog merkwaardiger fenomenen
Röntgenpulsars Quarksterren Zwarte Gaten

43 RöntgenPulsar

44 Zwarte Gaten In alle maten Micro tot 106 Zonsmassa’s (en groter)

45 Gammaray bursts Gammaray bursts kunnen veroorzaakt worden door:
Massieve supernovae (Eta Carinae) Exotische supernovae zoals collapsars Samensmelten van neutronensterren en/of zwarte gaten Annihilatie van materie en antimaterie

46 Gammaray bursts De Gammastraling uitbarsting (GRB) :
Duurt typisch ~ 20 – 40 seconden Is 10 miljoen maal helderder dan een supernova Geeft 1031 maal zoveel energie als een 10 Megaton atoombom Op Lichtjaar afstand is de impact even groot als een atoombom op 1000 Km afstand

47 Gammaray bursts Een GRB is:
Waarschijnlijk Jet van de zeer kortstondige supernova flits naar ons toegericht Waarschijnlijk bij zeer zware sterren de overgang van neutronenkern naar zwart gat Zeldzaam in voorkomen (400 keer per jaar) Ver weg (120 miljoen tot 15 miljard LJ afstand)

48 Basiscursus sterrenkunde
Einde hoofdstuk 9

49

50

51

52

53