Ethisch gedrag: veelzijdig en van iedereen

Presentatie over: "Ethisch gedrag: veelzijdig en van iedereen"— Transcript van de presentatie:

1 Ethisch gedrag: veelzijdig en van iedereen
14u tot 14.45u dr. Karianne Kalshoven

2 wat het ethisch gedrag van mensen stuurt en stimuleert en wat
Plenaire sessie wat ethisch gedrag is, wat het ethisch gedrag van mensen stuurt en stimuleert en wat het effect van toeschouwers is op het al dan niet ethisch handelen. de deelnemers uit om hun persoonlijke waarden te ontdekken die een grote rol spelen bij ethische beslissingen. Hier kun je onderschrift invullen

3 Quote Bernard Welten: Integriteit gaat over moed en moet

4 Dilemma’s: samen sta je sterker en maak je een betere keuze!
Goed Kwaliteit van afwegen van argumenten Fout je aan de regels houden Ik werk altijd met de splitsing tussen de goed/fout as en de goed/goed as (Raoul Wirtz/Ethiek Nijenrode). Bij goed/fout situaties is duidelijk wat wel/niet integer is; bij goed/goed situaties gaat het in het kader van integriteit om de kwaliteit van de afweging. Jij zit heel sterk op de tweede as (mee eens; daar zou het accent ook op moeten liggen), maar de eerste as vormt wel degelijk ook een onderdeel van integriteit (‘het je aan de regels houden’). Kan je m.i. niet helemaal aan voorbij gaan.  

5 Moreel dilemma DMORGEN 3april 2014 Parool 1 maart 2014

6 Is het gedrag van Robin Hood ethisch?
Dit betekent bijvoor beeld dat een leugentje om bestwil zeer wel te ver dedigen is. Een procedure binnen de organisatie kan best omzeild worden als dit het algemene belang van de organisatie ten goede komt en nie mand daar verder noemenswaardige schade van ondervindt. Pragmatici sluiten bepaald gedrag niet uit en willen zich niet vastleggen op harde uit gangspunten

7 Praktijk casus Een leidinggevende is verantwoordelijk voor afdeling B in een financiële organisatie. Een van zijn medewerksters is recentelijk ontslagen, omdat zij geld, dat niet van haar was, naar haar eigen bankrekening heeft overgemaakt. Deze medewerkster heeft ingevallen bij afdeling A, omdat er veel mensen ziek waren op die afdeling en zij daar eerder heeft gewerkt. Afdeling B, waar zij nu werkt, controleert afdeling A. De leidinggevende geeft aan niet te weten dat zijn medewerker heeft ingevallen op afdeling A. De leidinggevende geeft aan dat hij haar meteen ontslagen heeft en daarmee juist heeft gehandeld.

8 dilemma’s benaderen vanuit:
Principes principiële ethiek Uitkomsten gevolgen ethiek Dit betekent bijvoor beeld dat een leugentje om bestwil zeer wel te ver dedigen is. Een procedure binnen de organisatie kan best omzeild worden als dit het algemene belang van de organisatie ten goede komt en nie mand daar verder noemenswaardige schade van ondervindt. Pragmatici sluiten bepaald gedrag niet uit en willen zich niet vastleggen op harde uit gangspunten actie/handeling

9 Dus: ethiek in dilemma’s
goed versus fout gedrag Al dan niet schade van welzijn van anderen termen als: mogen, moeten, behoren, verplicht zijn Het ethiek element gaat over of bepaalde gedrag van een persoon wel of niet geoorloofd, wel of niet fatsoenlijk, wel of niet verplicht is

10 dus ethisch gedrag samenspel tussen omgeving en persoon VB CHRISTA
ACIL model

11 Wat stuurt en stimuleert het ethisch gedrag
Persoons-kenmerken Leiderschap ethisch gedrag Organisatie Werkinhoud

12 Ethisch Gedrag

13 Persoonlijke Waarden Rust Gelijkheid Ontspanning Eerlijkheid Respect
Vertrouwen Vriendschap Authenticiteit Zelfstandigheid Effectiviteit Spontaniteit Zekerheid Competitie Democratie Dienstbaarheid Onafhankelijkheid Stabiliteit Geluk Hulpvaardigheid Oprechtheid Rechtvaardigheid Plezier Vrijheid Trouw Discipline Diversiteit Ondernemerschap Rationaliteit Humor Verantwoordelijkheid Openheid Integriteit Tolerantie Waarheid Solidariteit Moed Passie Vriendelijkheid Succes Speelsheid Professionaliteit Efficiëntie Gezondheid Religie Betrouwbaarheid Spiritualiteit Schoonheid Stilte Traditie Ontwikkeling Duurzaamheid Innerlijke vrede Samenwerking Discipline Kennis Vrede Empathie Uitdaging Eenvoud Wijsheid Familie Loyaliteit Bezit

14 Leiderschap ethisch persoon
gaat over de eigen persoon, karakter en waarden kennen om leiderschap in te zetten ethisch manager gaat over voorbeeldgedrag, communicatie en belonen van anderen Treviño et al. 2000

15 Ethiek: binnen en tussen de ijsschotsen

16 Welk niveau gebruikt u op uw werk?
Hoe dieper het niveau in de ijsberg zit: des te minder is dit zichtbaar in gedrag des te moeilijker is dit te veranderen is Voor een effectieve gedragsinterventie is een ‘fit’ nodig tussen alle niveaus effectief en respectvol omgaan met jezelf (onder water) en in interactie met anderen (boven water) consistent beeld van jezelf vb. organisatie waarden opgelegd of komen vanuit de mensen zelf

17 Communicatie is ‘key’ om boven en onder water zichtbaar te maken.
Er wordt weinig gecommuniceerd over kernwaarden en dilemma’s. Stimuleren door elkaar te bevragen of er over te praten Morele zwijgzaamheid door: 1. bedreiging van de harmonie: iemand aanspreken op gedrag is confronterend; 2. bedreiging van de effectiviteit: morele communicatie onderbreekt het dagelijkse werk; het is ‘gedoe’; 3. bedreiging van het imago: de vuile was niet buiten willen hangen. bv. in de cases er waren collega;s die een vermoeden hadden. Bird, & Waters, 1989; Wierdsma, 2013

18 Wat kunt u doen? Waarden: dilemma’s ontstaan door organisatie en persoonlijke waarden die conflicteren waar sta jezelf voor: bewustwording persoonlijke en organisatiewaarden waarden kunnen verschillen of verschillende betekenis hebben Communicatie: elkaar aanspreken vanuit de gemeenschappelijke organisatiewaarden zoeken naar en niet oordelen over organiseren dat mensen kritische noten delen open vragen stellen -hun eigen waarden en hoe die mee een rol spelen bij het maken van keuzes bij dilemma's -dat die waarden kunnen verschillen van waarden van anderen -hoe je hier over kan communiceren, aan elkaar kan duidelijk maken welke waarden voor jou van belang zijn -dat sommige mensen een principieel en anderen een consequentialistische invalshoek hebben -het belang van luisteren.

19 Heb ik het goede bereikt vandaag. Karianne Kalshoven karianne@acil. nl
Heb ik het goede bereikt vandaag? Karianne Kalshoven