Bodemdaling NW Friesland

Presentatie over: "Bodemdaling NW Friesland"— Transcript van de presentatie:

1 Bodemdaling NW Friesland
Ir. A.P.E.M. Houtenbos Geodetic Consultant Haren (GN) April 2007

2 Bodemdaling NW Friesland
Integrale 4D analyse bodemdaling bij Franeker analyse methodiek als beschreven in 'Subsidence from geodetic measurements in the Ravenna area' Houtenbos, Hounjet, & Barends,, SISOLS 2005, Shanghai geaccepteerd door SodM voor Hand aan de Kraan monitoren Waddenzee oordeel ingenieursbureau Oranjewoud: waarschijnlijk scherper dan eigen methodiek oordeel prof. dr. ir. Barends, GeoDelft: prestigieus internationaal niveau bron gegevens: alle metingen in NW Friesland vanaf 1928 resultaten bodemdaling door gaswinning : 20.5 cm gemeten tegen 8 cm voorspeld, 10 cm toegestaan alarmerende versnelling (1994: 6 mm/jr, 1999: 15 mm/jr, 2005: 21 mm/jr) SodM positie: geen bezwaar tegen Vermilion's berekening van 13 cm voor geen bezwaar tegen geodetisch onjuist afgeleide autonome dalingscorrectie natte vinger verdeling totaal gemeten bodemdaling over zout/gas invloeden na meting 2003 voorgelegde, alarmerende verschillen over (SodM: 7 cm, 4D analyse: 13 cm en versnellend) ter zijde gelegd

3 Totale beweging Totaal gemeten, ruimtelijk consistente daling Uit metingen 1988 – (bronnen RWS HIS, SodM) Conclusies 22 cm totale daling bij centrum Franeker gaswinning 31,5 cm totale daling bij centra BAS1/2 zoutwinning 10 cm totale daling bij centrum BAS3 zoutwinning

4 Autonome beweging Hoogteverschilmetingen, dus alleen relatieve daling meetbaar Uit metingen 1928 – (bron RWS HIS) Conclusies 0.05 mm/jr autonome daling in centrum Franeker gaswinning 0.08 mm/jr autonome stijging in centra BAS zoutwinning daling in komcentra t.o.v. buitengebied niet te wijten aan autonome beweging

5 Bodemdaling door zoutwinning
Dalingscomponent in ruimte en tijd consistent met zoutwinning uit BAS1, 2 & 3 cavernes Totaal gemeten daling = som daling door zout en gaswinning Conclusies 29,5 cm in centrum BAS1/2 zoutwinning 8,5 cm in centrum BAS3 zoutwinning 1,5 cm in centrum gaswinning bij Franeker

6 Bodemdaling door gaswinning
Dalingscomponent, in ruimte en tijd consistent met gaswinning nabij Franeker Totaal gemeten daling = som daling door zout en gaswinning Conclusies 20,5 cm in centrum gaswinning bij Franeker 2 cm in centrum BAS 1/2 zoutwinning 1,5 cm in centrum BAS 3 zoutwinning

7 Bodemdaling in tijd Som daling tgv alle oorzaken
bij Franeker (li bo), BAS1/2 (re bo), BAS 3 (li on) model (zwart), gemeten (blauw), onzekerheid (rood, +/- 1,5 cm)

8 Bodemdaling naar oorzaak
maximum daling sinds 1988 veroorzaakt door gaswinning bij Franeker (blauw) 2006: 21 cm versnellend, 2005: 21 mm/jr zoutwinning uit BAS1/2 (paars) 2006: 29 cm aflopend zoutwinning uit BAS3 (geel) 2006: 4 cm oplopend autonome daling geen significante invloed

9 NAP verificatie versnelling
Normaal (links boven) Versnelling eerste 1-4 jaar tot maximale productie snelheid dan tijdslineair evenwicht tenslotte zeer geleidelijke uitdemping tot nul Vb: Barradeel Abnormaal (links onder) Gedurige versnelling tot > 18 jaar na aanvang geen tijdslineair evenwicht Vb: Franeker Indicatie: instorting gesteentestructuur Conclusie Mate versnelling neemt af met toename afstand naar centrum Franeker gaswinning beperkt zich tot periode Franeker gaswinning laat zich niet door ander oorzaken dan gaswinning bij Franeker verklaren

10 Conclusies Samenloop bodemdaling door natuurlijke oorzaken, gas en zoutwinning alleen te ontrafelen door integrale 4D geodetisch statistische analyse Verwaarloosbare rol natuurlijke daling Daling door gaswinning versnelt 2005: 2.1 cm/jr bij Franeker, 0.2 cm/jr bij BAS1/2 Gemeten '88 - '06 Oorzaak plaats totaal gas zout Franeker 22.0 cm 20.5 cm 1.5 cm BAS1/2 32.5 cm 2.0 cm 29.5 cm BAS3 10.0 cm 8.5 cm