Het organiseren van data en informatie

Presentatie over: "Het organiseren van data en informatie"— Transcript van de presentatie:

1 Het organiseren van data en informatie
Hoofdstuk 3: Fundamentals of information systems Ralph Stair & George Reynolds Hoorcollege ICT in Organisatie, Beleid en Management (IOBM) Marco Spruit :

2 Principes en Leerdoelen [1/3]
Data » Databases » Data mining » Business intelligence Data management en data modellering zijn centrale aspecten in het organiseren van data en informatie Definieer algemene data management concepten en termen, en licht de voordelen van de databasebenadering in data management uit Beschrijf het relationele database model en schets de basiskenmerken hiervan dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

3 Principes en Leerdoelen [2/3]
Een goed ontworpen en goed beheerde database is een extreem waardevol hulpmiddel in het ondersteunen van de besluitvorming Stel de standaard functies vast die door alle database management systems uitgevoerd worden Bepaal de populaire database management systems voor eindgebruikers dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

4 Principes en Leerdoelen [3/3]
Het aantal en soorten van database toepassingen zal zich verder blijven ontwikkelen en zal concrete zakelijke voordelen blijven opleveren Benoem en bespreek huidige database toepassingen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

5 Waarom leren over Database Systemen?
Databasesystemen (Ned: “gegevensbanken”) verwerken en organiseren (grote) hoeveelheden gegevens Informatiekunde: waar/hoe is de informatie? Databasegebruik in allerlei functies: Marketing manager: klantgegevens Bedrijfsjurist: eerdere vonnissen, precedenten … dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

6 Flashback 1/2: Data versus Informatie
Data: ruwe feiten Alfanumeriek, beeld, geluid, video Voorbeeld: “spruit” “1” Informatie: verzameling van feiten die dusdanig zijn georganiseerd dat er toegevoegde waarde aanwezig is boven de ruwe feiten Voor mensen begrijpelijk en bruikbaar! dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

7 Flashback 2/2: Informatiesystemen
Componenten van een computer-gebaseerd informatiesysteem Geconfigureerd om data te verzamelen, manipuleren, bewaren, en transformeren naar informatie dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

8 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Introductie Database: een georganiseerde verzameling gegevens Database management system (DBMS): een verzameling programma’s om een database mee te beheren Manipuleert de database Verschaft een interface tussen de database en de gebruiker (zowel database als andere applicaties) Database administrator (DBA): een IT professional die de databases van een organisatie beheert en onderhoudt dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

9 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Data Management Zonder data en de mogelijkheid om ermee te (ver-)werken, kan een organisatie de meeste bedrijfsactiviteiten niet succesvol uitvoeren Betalen van werknemers Versturen van facturen Bestellen van nieuwe voorraden Data bestaat uit ruwe feiten Om data te transformeren in betekenisvolle informatie, moet het eerst worden geordend worden op een betekenisvolle wijze dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

10 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
De Datahiërarchie [1/3] Bit (een binair getal): een circuit dat óf AAN óf UIT staat Byte: acht bits Karakter: basis eenheid van informatie Elke byte representeert een character Kan een hoofdletter, kleine letter, numeriek getal, speciaal symbool zijn Veld (kolom; rubriek): bijv. een naam, nummer, of andere combinatie van karakters die een aspect van een zakelijk object of activiteit beschrijven dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

11 Bits-Byte-Karakter: Decimaal versus Binair
Wikipedia voorbeeld bij getalsystemen Bits Byte Karakter In 256 128 64 32 16 8 4 2 1 Uit =106 +64 +32 +8 +2 =272 +256 +16 …en vice versa 57 -32 -16 -8 -1 =111001 1 dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

12 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
De Datahiërarchie [2/3] Record (rij): een verzameling van gerelateerde velden File (tabel; dossier): een verzameling van gerelateerde records Database (gegevensbank): een verzameling van geïntegreerde en gerelateerde files Datahiërarchie: bits, karakters, velden, records, files, en databases dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

13 Figuur 3.1: De datahiërarchie
dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

14 Entiteiten, Attributen, en Sleutels [1/2]
Entiteit: een gegeneraliseerde klasse van mensen, plaatsen, of ‘dingen’ (objecten) waarvoor data wordt verzameld/onderhouden Attribuut: Een kenmerk van een entiteit Data item: De waarde van een attribuut Sleutel: Een veld of verzameling velden in een record dat gebruikt wordt om het record te identificeren Primaire sleutel: Een sleutel waarmee ieder record uniek geïdentificeerd kan worden dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

15 Entiteiten, Attributen, en Sleutels [2/2]
Figuur 3.2: Sleutels en Attributen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

16 Entiteiten, Attributen, en Terroristen
p.112,§1: Van attributen & data naar terrorismebestrijding… dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

17 De Databasebenadering [1/4]
De traditionele benadering van database management: voor iedere toepassing worden aparte data bestanden aangemaakt Resulteert in dataredundantie (duplicatie) Dataredundantie conflicteert met data-integriteit De databasebenadering van database management: ‘een vijver’ van gerelateerde data wordt gedeeld door meerdere toepassingen Significante voordelen t.o.v. de traditionele benadering dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

18 De Databasebenadering [2/4]
Figure 3.3: De databasebenadering van Data Management dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

19 De Databasebenadering [3/4]
Tabel 3.1: Voordelen van de databasebenadering dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

20 De Databasebenadering [4/4]
Tabel 3.2: Nadelen van de databasebenadering dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

21 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Data Modellering [1/2] Data model: een diagram van data entiteiten en hun onderlinge relaties Entiteit-relatie (ER) diagram: een type data model dat gebruik maakt van eenvoudige grafische symbolen om de organisatie van —en relaties tussen — de data te tonen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

22 Figuur 3.4: Entiteit-Relatie (ER) Diagram voor een Klantorder DB
Data Modellering [2/2] 1-n relatie => 1-1 relatie => Figuur 3.4: Entiteit-Relatie (ER) Diagram voor een Klantorder DB dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

23 Het Relationele Database Model [1/2]
Relationele model: alle data elementen worden geplaatst in tweedimensionale tabellen (relaties), die het logische equivalent zijn van bestanden (files) In het relationele model geldt: Elke rij in een tabel representeert een data entiteit Kolommen van de tabel representeren attributen Domein: de toegestane waarden voor data attributen Data dictionary: gedetailleerde beschrijving van alle data die in de database voorkomt dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

24 Het Relationele Database Model [2/2]
Figuur 3.5: Een Relationeel Database Model dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

25 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Datamanipulatie [1/2] Selecteren: het elimineren van rijen volgens bepaalde criteria Projecteren: het elimineren van kolommen in een tabel Samenvoegen: het combineren van twee of meer tabellen Verbinden: het relateren of verbinden van twee of meer tabellen via gedeelde data attributen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

26 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Datamanipulatie [2/2] Wie is de manager van de Sales Manual en sinds wanneer is hij in dienst? Figuur 3.7: Het verbinden van tabellen om de vraag te kunnen beantwoorden: dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

27 Overzicht van Database Types
Flat file Simpel databaseprogramma waarin records geen relatie met elkaar hebben Voorbeeld: Excel Single user Slechts één persoon kan tegelijkertijd gebruik maken van de database Voorbeelden: Access, FileMaker Multi-user Meerdere mensen hebben tegelijkertijd toegang tot hetzelfde database systeem Voorbeelden: zie volgende slide… dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

28 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

29 Datamanipulatie en Rapportage [1/2]
Structured Query Language (SQL): Dé standaard vraagtaal voor relationele databases Query-By-Example (QBE): een visuele benadering om SQL vragen te formuleren Data manipulation language (DML): Commando’s die de data in een database manipuleren Database programma’s kunnen rapporten documenten, en allerlei andere vormen van uitvoer produceren dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

30 Manipulatie en Rapportage [2/2]
Table 3.3: Voorbeelden van SQL Commando’s dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

31 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Database Beheer Database administrator (DBA): Stuurt aan en voert uit alle activiteiten binnen de database omgeving Plannen, ontwerpen, aanmaken, opereren, beveiligen, monitoren en onderhouden van de database systemen (Figuur 3.16!) Vaststellen en invoeren van beleid en procedures Werknemers trainen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

32 Selecteren van een Database Systeem
Belangrijke database eigenschappen die overwogen dienen te worden Grootte van de database Kosten van het systeem Aantal gelijktijdige gebruikers Uitvoeringssnelheid (lezen/schrijven) Integratiemogelijkheden met andere systemen Leverancier overwegingen Open-source? dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

33 Verbinden van Databases met Internet
Verbinden van databases met het Internet is belangrijk voor veel organisaties en mensen Semantische Web Ontwikkeling van een naadloze integratie van traditionele databases met het Internet Laat mensen een aantal traditionele databases tegelijkertijd benaderen en manipuleren via het Internet W3C: “The Semantic Web provides a common framework that allows data to be shared and reused across application, enterprise, and community boundaries”. [ dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

34 Over Databases, Internet, en De Wet…
Wat vindt onze overheid eigenlijk van al die databases en het internet…? dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

35 Data Warehouses, Marts, Mining [1/3]
Data warehouse: verzamelt bedrijfsinformatie uit meerdere bronnen in de organisatie Data mart: een deelverzameling van een data warehouse Data mining: een informatieanalyse gereedschap voor het blootleggen van patronen en relaties in een data warehouse of data mart dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

36 MBI afstudeervoorbeeld: Data mining
MBI scriptie van A. Vleugel: Data mining: finding patterns in historical data to improve the forecasting procedure of employee service providers . dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

37 Data Warehouses, Marts, Mining [2/3]
Figuur 3.17: Elementen van een Data Warehouse dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

38 Data Warehouses, Marts, Mining [3/3]
Tabel 3.5: Regelmatig voorkomende Data Mining toepassingen dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

39 De Weerbarstige Werkelijkheid…
dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

40 Business Intelligence [1/2]
Business intelligence (BI): het verzamelen van de juiste informatie, tijdig, in een bruikbare vorm, en het analyseren van deze informatie om het zaken doen op een positieve manier te beïnvloeden Transformeert data naar bruikbare informatie, die vervolgens gedistribueerd wordt door de gehele organisatie dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

41 Business Intelligence [2/2]
Competitive intelligence: een aspect van business intelligence dat zich beperkt tot informatie over concurrenten en de manieren waarop deze kennis strategie, tactieken, en de dagelijkse gang van zaken beïnvloedt Counterintelligence: de stappen die een organisatie neemt om informatie te beschermen die gezocht wordt door “vijandige” intelligence verzamelaars dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

42 Wie zijn de Business Intelligence leveranciers tot 2007?
BI Leverancier Omzet ($M) 2006 Markt aandeel 2006 Groei 1 Business Objects 894 14% 7% 2 SAS 679 11% 17% 3 Cognos 622 10% 4 Microsoft 480 8% 28% 5 Hyperion 322 5% 12% [IDC Research (2006), The BI Tools Market in 2006] dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

43 Wie zijn de Business Intelligence leveranciers in 2008?
BI Grootmacht Marktaandeel 2007 BI Prooi in 2007 1 SAP (7) 26,3 % Business Objects (1) 2 IBM (12) 14,7 % Cognos (3) 3 Oracle (8) 10,6 % Hyperion (5) 4 SAS (2) 5 Microsoft (4) dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

44 Gedistribueerde Databases
De data kan verspreid zijn over verschillende kleinere databases die onderling verbonden zijn via telecommunicatie apparaten Bedrijven krijgen meer flexibiliteit in hoe databases georganiseerd en gebruikt worden Gerepliceerde database Bevat een identieke verzameling van frequent gebruikte data dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

45 Online Analytical Processing (OLAP)
Software waarmee gebruikers data kunnen verkennen vanuit verschillende perspectieven Tabel 3.6: Vergelijking van OLAP en Data Mining dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

46 Objectgeoriënteerde Databases
Objectgeoriënteerd database management systeem (OODBMS) Programma’s die een objectgeoriënteerdee database manipuleren en een gebruikersinterface en verbindingen naar andere toepassingen verschaffen Object-relational database management system (ORDBMS) Een DBMS met speciale ondersteuning voor audio, video, en geografische data dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

47 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Samenvatting [1/3] Datahiërarchie: bits, karakters, velden, records, files, en databases Entiteit: een gegeneraliseerde klasse van mensen, plaatsen, of ‘dingen’ (objecten) waarvoor data wordt verzameld/onderhouden Attribuut: Een kenmerk van een entiteit Data model: een diagram van data entiteiten en hun onderlinge relaties Relationele model: alle data elementen worden geplaatst in tweedimensionale tabellen (relaties) dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

48 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Samenvatting [2/3] Selecteren: het elimineren van rijen volgens bepaalde criteria Projecteren: het elimineren van kolommen in een tabel Een database management system (DBMS) is een groep programma’s die als interface gebruikt worden tussen: Database en toepassingsprogramma’s Database en de gebruiker Data dictionary: gedetailleerde beschrijving van alle data die in de database voorkomt dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3

49 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3
Samenvatting [3/3] Data warehouse: database die bedrijfsinformatie verzamelt over alle aspecten van bedrijfsprocessen, producten, klanten Data mining: een informatieanalyse gereedschap voor het blootleggen van patronen en relaties in een data warehouse Business intelligence (BI): het verzamelen van de juiste informatie, tijdig en bruikbaar, en het analyseren van deze informatie om het zaken doen positief te beïnvloeden dinsdag 16 december 2008 Het organiseren van data en informatie :: Stair & Reynolds :: H3