De ziekte van Parkinson Casuïstiek en verpleegkundige interventies

Presentatie over: "De ziekte van Parkinson Casuïstiek en verpleegkundige interventies"— Transcript van de presentatie:

1 De ziekte van Parkinson Casuïstiek en verpleegkundige interventies
M. Postma, verpleegkundig consulent Parkinson

2 Inhoud Richtlijn V&V van mensen met Parkinson
Casus 1, patiënte opgenomen in ziekenhuis Bespreking verpleegkundige diagnose & interventies Casus 2, poliklinische patiënt Operatie bij Parkinson Vragen

3 Richtlijn verpleging en verzorging van mensen met de ziekte van Parkinson
Doel; aanbevelingen geven aan V&V wat het beste gedaan kan worden op bepaalde momenten in het zorgproces Tot stand gekomen door NVNV en Parkinson patiënten vereniging & Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF)

4 Beschrijving van problemen volgens International Classification of Impairments Disabilities and Handicaps (ICIDH) opgesteld door de World Health Organisation (WHO) 16 veel voorkomende problemen uitgewerkt vlgs PES structuur

5 PES; P = Definitie Probleem
E = Etiologie/Oorzaken, beschrijving van factoren die het probleem beïnvloeden of in stand houden S= Symptomen

6 Beschrijving van beoogd resultaat
Interventies door verpleegkundige/verzorgende

7 Casus Vrouw, 53 jaar, 16 jr. Parkinson RvO; screening operatie
Onvoorspelbare responsfluctuaties Mobiliteit moeilijk, o.a. freezing, valt

8

9 On-off fenomeen Off On Tremor minder/weg Rusttremor Kan goed bewegen
Bradykinesie (traagheid van bewegingen) Rigiditeit (spierstijfheid) Problemen met het evenwicht On Tremor minder/weg Kan goed bewegen Soms dyskinesieën Balans vaak beter

10

11

12 Verpleegkundige aspecten bij medicatie;
Inname van medicijnen op vaste tijden Observeren van werking van medicijnen Observeren van evt. bijwerkingen zoals; verwardheid, lage bloeddruk, dyskinesieën, on-off fenomeen Patiënt ondersteunen bij invullen van de Meerwaldtkaart

13

14 Verpleegkundige diagnose
Verandering in lopen (blz.24)

15 Etiologie; verandering in lopen.
Freezing Verandering van houding Angst, eerdere valervaring Medicatieproblemen

16 Symptomen Kan niet starten Valneiging
Moeite met veranderen van richting Stopt onbedoeld voor obstakels Kan niet door open deur lopen Kan niet stoppen Loopt op tenen, te kleine passen

17 Interventies Geef begeleiding bij lopen
Voer geen afleidende gesprekken tijdens lopen/geen dubbeltaken Adviseer zich goed te concentreren op maken van grote stappen. Adviseer gebruik te maken van cues bij freezing

18 Cues bij freezing Leer de patiënt zich voor te stellen over een voorwerp te stappen, gebruik evt. je eigen voet. Leer patiënt hardop te tellen om een eerste stap te maken Laat stappen op de plaats maken Leer stampend te lopen

19 Casus 2 Man, 66 jr oud, 5 jr. Parkinson
Hobby’s; naar café gaan en daar biljarten Spraak moeilijker te verstaan Hallucinaties, partner weet niet hoe te reageren

20 Verpleegkundige diagnose
Verandering in communicatie (blz. 27)

21 Etiologie; verandering in communicatie
Rigiditeit On-off momenten Freezing Speekselvloed Schaamtegevoelens

22 Symptomen Moeite met formuleren van woorden; monotoon, zacht, onverstaanbaar Gezicht heeft minder expressie (maskergelaat) Dhr. isoleert zich in gezelschap Dhr. neemt minder deel aan gesprekken

23 Interventies Maak dhr bewust van en adviseer in goede lichaamshouding
Consult logopedist Zorg voor goed oogcontact Vraag dhr bewust en langzaam te spreken Adviseer en stimuleer tot slikken

24 Vervolg interventies Adviseer met één persoon tegelijk te spreken
Adviseer eerlijk te blijven wanneer hij niet verstaan wordt Adviseer informatie aan omgeving

25 Definitie hallucinaties;
Psychische ervaring met het karakter van een waarneming die niet berust op een zintuiglijke prikkel en die door de patiënt voor waar wordt aangenomen. Bij Parkinson meestal sprake van visuele hallucinaties

26 20 % van de patiënten zonder dementie krijgen hier in de loop van het ziekteproces mee te maken
50% van de patiënten met dementerende symptomen krijgen hier mee te maken

27 Etiologie; hallucinaties
Tekort aan dopamine en/of acetylcholine Anti-Parkinsonmedicatie (dopaminomimetica en/of anticholinergica Overgevoeligheid van dopamimereceptoren in het limbisch systeem Co-morbiditeit (infectie, dehydratie, slechte visus etc.)

28 Medische interventies
Voorlichting patiënt en partner Afbouwen anticholinergica (Akineton, Artane, Disipal) Afbouwen amantadine (symmetrel) Afbouwen Selegiline (Eldepryl) Reduceren dopamine-agonisten (Permax, Parlodel, Requip, Sifrol) Starten neuroleptica (clozapine=Leponex of olanzapine=Zyprexa

29 (Parkinson) verpleegkundige interventies
Signaleren Bespreekbaar maken Laagdrempelig bereikbaar zijn om luisterend oor te bieden Voorlichting geven aan patiënt/partner en aan collegae

30 (Vervolg) Verpleegkundige interventies
Gestructureerd dagprogramma aanbieden Nachtlampje Geruststellen Partner tot steun zijn Eerlijk blijven; aangeven dat wat wordt waargenomen er niet is

31 Taken vpk. consulent Parkinson
Signaleren van problemen; aandacht voor leefsituatie Zorgbehoefte inventariseren + zorgplan uitvoeren Informeren en instrueren patiënt en mantelzorg Laagdrempelig aanspreekpunt

32 Vervolg Initiëren van andere hulpverleners
Aandacht/ondersteuning mantelzorg Ontlasten neuroloog Coördineren van communicatie tussen hulpverleners Bijdrage wetenschappelijk onderzoek

33 Andere behandelingsvormen;
Fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, revalidatiearts Lotgenotencontact; Parkinson Patiënten Vereniging Psychosociale steun; maatschappelijk werk en psycholoog

34 Operatie bij Parkinson
Letseloperatie: aanbrengen van een laesie Stimulatie operatie: d.m.v. elektroden Bij ZVP meestal een stimulatie operatie

35 Welk gebied Thalamus (TH) Sub thalamus nucleus (STN)
Globus Pallidum (GPI)

36 Keuze hersengebied Afhankelijk van de klachten Bij alleen tremor (TH)
Complexe Parkinsonklachten (STN) Bij overbewegelijkheid (GPI)

37 Operatie indicaties Tremor Toename Parkinsonklachten
Onvoldoende effect of bijwerkingen van de medicatie Overbeweeglijkheid (dyskinesieën)

38 Operatieresultaten Vermindering Parkinsonklachten als stijfheid,on –off klachten en overbewegelijkheid Toename ADL zelfstandigheid Toename sociale activiteiten Verandering rollen thuis: van afhankelijkheid naar zelfstandigheid Toename kwaliteit van leven

39 Bedankt voor jullie aandacht