Bedrijfsverhaal schrijven

Presentatie over: "Bedrijfsverhaal schrijven"— Transcript van de presentatie:

1 Bedrijfsverhaal schrijven
Workshop Welkom bij deze workshop over bedrijfsverhalen schrijven. Met deze workshop geef ik je een basis om jouw eigen bedrijfsverhaal te schrijven.

2 Bedrijfsverhaal schrijven
Bedrijfsverhalen Soorten | Voorbeelden Theorie Het brein en het geheugen Schrijven Wat? | Hoe? Workshop Schrijf! Voordat we daarmee aan de slag gaan, vertel ik eerst iets over het schrijven van verhalen. In het eerste deel van de presentatie kijk ik naar de verschillende begrippen. Aan de hand van voorbeelden laat ik zien wat we verstaan onder bedrijfsverhalen. In het tweede gedeelte ga ik in op de hersenen en het geheugen. Daarin laat ik zien hoe beslissingen tot stand komen en waarom we namen vaak vergeten maar verhalen onthouden. Daarna ga ik in op het schrijven van verhalen. Hoe doe je dat. Waar moet je om denken en wat kun je beter niet doen. Als laatste gaan we aan de slag met het verzamelen van informatie en het schrijven. Niet dat er vanavond al een verhaal uit zal rollen, maar hopelijk zet het je creativiteit in beweging om voor jouw bedrijf een pakkend verhaal te schrijven.

3 Soorten bedrijfsverhalen
Reclameverhaal Managementverhaal Organisatieverhaal Maar nu eerst iets over de verschillende begrippen. Bedrijfsverhalen heb je in drie verschillende soorten. Je hebt het reclameverhaal. Dat is een bedacht verhaal dat naar buiten toe gericht is, en bedoeld om je bedrijf of product te promoten. Je hebt het managementverhaal. Ook een bedacht verhaal, maar nu gericht op het bedrijf of de afdeling zelf, en vaak met het oog op het veranderen van een bepaalde situatie. En als laatste heb je het organisatieverhaal. Dit zijn de verhalen die vaak spontaan ontstaan zijn en die iets vertellen over het bedrijf. Het zijn de anekdotes die je hoort bij de koffieautomaat of tijdens de lunch. Ik heb hier trouwens bewust Nederlandse benamingen gebruikt. In het Engels wordt vaak gesproken over ‘corporate stories’, ‘organizational stories’, of ‘storytelling’, maar voor de duidelijkheid geef ik hier de voorkeur aan Nederlandse benamingen. In de komende dia’s licht ik deze soorten toe.

4 Reclameverhaal Bedacht, niet gegroeid; Gericht op verkoopdoel;
Suggereert authenticiteit; Is uniek; Speelt in op gevoel; Vergroot herkenbaarheid. Het reclameverhaal. Als je naar de reclames op tv kijkt, dan zie je allerlei verschillende verhalen voorbijkomen. In de reclamewereld wordt al lang en veelvuldig gebruik gemaakt van verhalen. Reclameverhalen zijn verzonnen verhalen die als doel hebben om een product te verkopen. Dat product of bedrijf komt authentiek over en onderscheidt zich van anderen. En het verhaal speelt duidelijk in op het gevoel. In meer of mindere mate ontstaat na het zien het gevoel: “Dat wil ik ook”, of “dat MOET ik ook hebben”. Het kweekt een behoefte. Ook zorgt het voor naamsbekendheid; “heb je gisteren die reclame gezien van …”. Hoezo, verhalen doorvertellen…

5 Even Apeldoorn bellen…
Reclameverhaal VOORBEELD Even Apeldoorn bellen… Een mooi voorbeeld hiervan is de reclame van Centraal Beheer©. Maar ik had net zo goed die van Cup a Soup©, of Interpolis© kunnen gebruiken. In dit verhaal rekent een jongen af met de irritante koekoeksklok van zijn vriendin. Al gauw ontdekt hij dat hij dat niet had moeten doen. De verschillende verhalen van Centraal Beheer© zijn stuk voor stuk voorstelbaar en navoelbaar. Je identificeert je gemakkelijk met de hoofdpersoon en voordat je het weet beland je in een situatie die je niet wil. Merk op dat de verhalen heel bewust inspelen op je eigen zintuiglijke waarneming. Bovendien begint de slagzin “Even Apeldoorn bellen” een zelfstandige uitdrukking te worden. Die zit dus inmiddels in heel Nederland tussen de oren…

6 Managementverhaal Bedacht, niet gegroeid; Gericht op managementdoel;
Sterke authentieke elementen; Alle neuzen dezelfde kant op. Een ander type bedrijfsverhaal is het managementverhaal. Vaak aangeduid met ‘Corporate Story’. Ook dit type verhaal is bedacht. Maar met een ander doel dan het reclameverhaal, namelijk het realiseren van managementdoelen. Dit type verhaal is sterk verbonden met de onderneming, of met een afdeling, en daardoor authentiek. Het verduidelijken van het managementdoel staat voorop. Alle neuzen dezelfde kant op, of; de stip aan de horizon.

7 Managementverhaal VOORBEELD
Als voorbeeld heb ik dat van de Wereldbank© gebruikt. Een bank die twintig jaar geleden nog een gerespecteerde bank was met deftige heren die heel nauwgezet de gelden beheerden van vooral ontwikkelingslanden. Totdat de directie besloot dat een dergelijke opstelling niet meer van deze tijd was. Zij huurde een manager in die de opdracht kreeg om de organisatie klaar te stomen voor de eenentwintigste eeuw. Al gauw kreeg hij door dat geen enkele medewerker op hem zat te wachten. Zij hadden immers altijd zo gewerkt. Van vader op zoon. En waarom moest dat nu ineens anders? Om hen te overtuigen vertelde hij een verhaal over een gezondheidsmedewerker in Zambia, die, diep in de bushbush, via internet zijn informatie ophaalde. Hiermee zette hij de Wereldbank©, die amper gebruik maakte van internet, te kijk. Het effect van het verhaal was dat de Wereldbank© in korte tijd omgevormd werd tot een moderne informatieve bank die wereldwijd prima bereikbaar is.

8 Organisatieverhaal Gegroeid, niet bedacht;
Verhaal van bij koffieapparaat; Opvallende schets van ontwikkeling of gebeurtenis; Wat tekent de organisatie? Het derde type bedrijfsverhaal is het organisatieverhaal, ook wel ‘Organizational Story’ genoemd. In tegenstelling tot de voorgaande verhalen is het organisatieverhaal vaak spontaan ontstaan. Het zijn de verhalen die binnen het bedrijf vaak de ronde doen, en zij kunnen gaan over alles wat er zich binnen het bedrijf afspeelt. Hoe is het bedrijf ontstaan? Welke smaakmakende klanten zijn er? Welke successen? En vooral ook; welke flops? Het zijn vaak verhalen die het bedrijf tekenen, verhalen waardoor je het bedrijf goed leert kennen. Zij kenmerken de authenticiteit van het bedrijf. Daarom zijn deze verhalen als bron heel goed te gebruiken voor het bedenken van het managementverhaal of het reclameverhaal.

9 Organisatieverhaal VOORBEELD
Als voorbeeld heb ik het bekende verhaal van Google© opgenomen. Twee jongens van de Stanford University knutselen in 1996 een zoekmachine in elkaar. In 2001 bieden zij hun vinding voor een miljoen dollar te koop aan maar de koper haakt af. Niet lang daarna is het een van de machtigste bedrijven van de wereld. Het verhaal laat zien dat juist tegenvallers, zoals het afhaken van de koper, het verhaal sterker maken. Dit verhaal is trouwens in boekvorm uitgegeven. Misschien al gelezen?

10 Waarom een verhaal? Stel je zoekt een aannemer.
Je vraagt je vrienden en familie. Dat leidt al gauw tot verhalen: “Ja, toe nou, hoe heet’ie ook alweer, hij had altijd een groene muts op…” De naam is vergeten maar het verhaal niet. Voorbeeld Stel je bent op zoek naar een aannemer of een tuinman, naar iemand die iets voor jou kan doen. Als dat iemand is die al vaker voor jou gewerkt heeft en die goed is bevallen, dan is de keuze snel gemaakt. Maar als dat iemand is waar je weinig ervaring mee hebt, dan kan dat een heel probleem zijn. Googelen levert talloze hits op waardoor de keuze nog moeilijker wordt. De Gouden Gids biedt veel info maar zegt verder ook niks. Het betrouwbaarst lijkt dan nog het vragen van familie, vrienden en bekenden. Vaak is dat het moment waarop er spontaan verhalen naar boven komen. Ook, en misschien vooral, omdat de naam vaak vergeten is.

11 Waarom werkt een verhaal?
herinneringsbeelden emotie emotie Trigger Ken jij een goede aannemer? Trefwoord

12 Hoe werkt dat dan? S1 S2 Kahneman onderscheidt twee systemen Systeem 1
(Bron: Daniel Kahneman – 2011, Thinking Fast and Slow - Ons Feilbare Denken, Business Contact Amsterdam) Systeem 1 Vaak onbewust Automatisch en snel Associatief Langetermijngeheugen Ervaringen en gevoelens Eigengemaakte kennis S1 S2 Systeem 2 Bewust en rationeel Traag denkproces Behoefte aan informatie Kortetermijngeheugen Informatie Hoe komt dat? De psycholoog en Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman geeft in zijn boek ‘Thinking, fast and slow’, twee denksystemen weer; Systeem 1 en Systeem 2. Ik heb dat ingekort tot S1 en S2. Systeem 1 bevat alle vaardigheden die we sinds de geboorte eigen hebben gemaakt; zoals: zintuiglijke waarnemingen, interpretaties, ervaringen, maar ook bijvoorbeeld de tafel van 7. Om het antwoord te geven op de vraag “hoeveel is 8 maal 7”, is het niet nodig om de hele rekensom te maken, maar weet je gelijk het antwoord. Om al deze informatie op te slaan beschikt S1 over het langetermijngeheugen. Je kunt zeggen dat Systeem 1 de harde schijf is met het besturingssysteem. Systeem 2 is het feitelijke denksysteem. Je kunt dit vergelijken met het werkgeheugen van de computer. In S2 vinden berekeningen plaats, denken we na over een besluit of over een vraagstuk. Om dat mogelijk te maken gebruikt S2 een kortetermijngeheugen. In dat geheugen slaan we tijdelijk informatie op. Informatie die we het liefst halen uit S1, want dat is ‘betrouwbare’ informatie, denken we, en bovendien snel beschikbaar. Als het nodig is, verzameld S2 aanvullende informatie. Als die informatie overeenkomt met gegevens uit systeem 1 dan krijgen we daar een goed gevoel bij; ‘de informatie klopt’, is het idee.

13 Hoe werkt dat dan? S1 S2 Systeem 1 Systeem 2 Gevoel
Informatie uit Langetermijngeheugen wordt gebruikt Systeem 1 Gevoel Persoonlijke beleving Taai en vasthoudend De ‘harde schijf’ S2 S1 Systeem 2 Argumenten Het echte denkwerk Vluchtig Het ‘werkgeheugen’ Waardevolle informatie wordt opgenomen in langetermijngeheugen Voortdurend vindt er wisselwerking plaats tussen Systeem 1 en Systeem 2. S2 denkt na over argumenten en sluit dit kort met S1. Als dat een match oplevert dan voelt dat goed en denken we dat we de juiste beslissing nemen. We hebben het gevoel dat we goed hebben nagedacht en slaan de overwegingen op in het langetermijngeheugen. Of de beslissing inderdaad goed is, laat ik even in het midden. Systeem 1 is tenslotte niet altijd betrouwbaar. Waar het mij om gaat is dat we, met name in het zakelijke verkeer, veel vertrouwen hebben in het denkwerk van Systeem 2, en dat we iemand kunnen overtuigen met argumenten.

14 S1 is belangrijk Een overtuigend besluit voelt goed;
S1 is hiervoor cruciaal; S1 niet altijd feitelijk betrouwbaar; een S2-besluit geeft twijfel; met een navoelbaar verhaal bereik je S1. Maar dat is schijn. Kahneman maakt ons duidelijk dat Systeem 1 in feite veel belangrijker is dan Systeem 2. Een overtuigend besluit is een besluit dat overeenstemt met Systeem1, zo’n besluit voelt goed. Ook al is de informatie in S1 niet helemaal objectief en betrouwbaar. Bij een besluit dat je puur neemt op rationele gronden, dus vanuit systeem 2, blijf je je afvragen of je wel een goed besluit hebt genomen. Voorbeeld: Stel je hebt een tekst nodig en je hebt daarvoor een klein budget. Je wilt graag een tekstschrijver inhuren. Ik kan je dan nog zo’n mooie aanbieding doen, maar als jouw gevoelsmatige indruk van mij niet goed is, zal ik je nooit kunnen overtuigen. Welke argumenten ik ook aandraag. Jouw S1 verzet zich daar dan tegen. S1 maakt het verschil tussen wel of geen opdracht. Het is dus belangrijk om met je verhaal Systeem 1 te bereiken. Dat doe je met een navoelbaar verhaal.

15 Hoe bereik je S1 Waardevolle informatie wordt opgeslagen
in het langetermijngeheugen van S1, als: Het denken (dus S2) geactiveerd wordt; Er actief geluisterd wordt; Emotie en gevoel aangesproken worden; Er zinvolle informatie ontdekt wordt. Maar hoe schrijf je een navoelbaar verhaal? Belangrijk is dat de lezer wordt geprikkeld om na te denken. Nadenken doen we met S2, en alleen S2 kan er voor zorgen dat de informatie S1 bereikt. Voorwaarde hierbij is wel dat het verhaal aantrekkelijk is en dat de ander aandachtig luistert. Het oproepen van een gevoel of een emotie kan daarbij helpen. De luisteraar kan het verhaal dan beleven en navoelen. Voortdurend zijn we alert op voor ons belangrijke informatie. Als we die informatie ontdekken dan slaan we dat automatisch op in het langetermijngeheugen, dus in S1. hierbij is het wel belangrijk dat je het zelf ontdekt. Als het je domweg verteld wordt dan neem je dat op in het werkgeheugen en is het al snel weer weg. Tot zover de theorie.

16 ? Hoe bereik je S1? Context verleent betekenis;
Trigger ontsluit geheugen; Zintuiglijke waarneming als trigger. Wat betekent een groene muts?

17 Uitgangspunten Verhalen vertellen is leuk;
Een navoelbaar verhaal maakt indruk; Een levendig verhaal roept associaties op; Een betekenisvol verhaal activeert brein.

18 Een verhaal… Is een reeks van gebeurtenissen die met
elkaar verband houden; Bevat verhalende elementen; Is authentiek: waar of waarachtig; Is persoonlijk; Roept emotie op. Nu het verhaal. Een verhaal heeft een aantal kenmerken. Het heeft een samenhang, een begin en een eind en het heeft verhalende elementen in zich; wat dat zijn, zal ik zo vertellen. Een verhaal is ook authentiek en persoonlijk, maar het hoeft niet waar te zijn. Wat wel belangrijk is, is dat het waar zou kunnen zijn. Bovendien doet een verhaal iets met de lezer. Een verhaal is daarmee duidelijk iets anders dan een krantenartikel of een verslag.

19 Verhalende elementen Een hoofdpersoon, iemand met wie de
lezer zich kan vereenzelvigen; Een begin, een midden en een einde; Een verhaallijn met een ontwikkeling en een plot; Een ‘strijdende’ factor; Een ‘helpende’ factor. Verhalende elementen, of met een moeilijk woord; narratieve elementen, zijn: Een hoofdpersoon met wie de lezer zich kan vereenzelvigen. Dit mag ook een personificatie zijn van je bedrijf. Je beschrijft dan je bedrijf als een mens met zijn goede en slechte kanten. Een verhaal kent een begin, een middenstuk en een eind. Een aantrekkelijke eerste zin, als begin van het verhaal, nodigt uit om verder te lezen. Het middenstuk vormt het eigenlijke verhaal, en een spannend slot vormt de bekroning op het geheel. Maak het trouwens niet te ingewikkeld. Een heldere verhaallijn met een verrassend einde, is genoeg. Een ‘strijdend’ element zorgt voor spanning. Dat kan een tegenstander zijn, maar ook omstandigheden of hobbels die moeten worden genomen. Door een ‘helpend’ element toe te voegen krijgt de hoofdpersoon zo nu en dan steun. Dit werkt geruststellend.

20 Tips Ieder onderwerp waarbij je ‘de kriebels’
krijgt, is in principe geschikt; Show, don’t Tell; Verplaats je in de lezer; Wees oprecht; En laat je kennis achterwege. Tot slot nog wat tips. Het vinden van het juiste verhaal is soms lastig. Je kunt nagaan van welke gebeurtenis je kromme tenen kreeg, of juist heel enthousiast werd. In dat geval kun je daar een op waarheid berustend verhaal van maken. Maar je kunt ook kijken naar jouw missie of visie. Of je kunt een verhaal bedenken dat gaat over de kernwaarden van je bedrijf. Belangrijk is dat je niet opsomt, maar laat zien wat je wilt vertellen. Laat het de lezer voelen. Schrijf bijvoorbeeld niet dat je binnen tien jaar je bedrijf wil uitbouwen tot een landelijke keten, maar beschrijf hoe de wereld er over tien jaar uit ziet en hoe jouw bedrijf daarin een rol speelt. Verplaats je in de lezer. Schrijf niet het verhaal dat jij graag wil schrijven, maar schrijf het verhaal dat de lezer wil lezen. Wees eerlijk, open en helder, en probeer de lezer niet te overtuigen van de hoeveelheid kennis die je hebt.

21 Nog meer Tips Hou je bij het onderwerp en dwaal niet af;
gebruik geen woord teveel; leg niets uit; raak de lezer: laat hem proeven, voelen, horen, zien en ruiken. Nog meer tips. Kies een onderwerp en hou je daarbij. Hoe verleidelijk het ook is om af te dwalen. Als je afdwaalt, noteer dat dan en ga door op het onderwerp. Misschien kun je van de zijweg een apart verhaal maken. Hou het kort. Zelf ga ik uit van maximaal 450 woorden, dat is ongeveer 1 A4’tje, maar liever 300. Zo’n verhaal is op 1 webpagina te plaatsen zonder dat de lezer naar beneden hoeft te scrollen. Leg niets uit maar laat de lezer zijn conclusies trekken. Raak hem met je verhaal.

22 En nog eentje dan… Hou het eenvoudig maar niet al te
gemakkelijk of voorspelbaar. Simpele verhalen vervelen en worden vergeten. Een goed verhaal prikkelt S2 waarna S1 het opslaat. En als laatste; keep it simple, maar niet te simpel. Sluit aan bij je doelgroep. Verveel de lezer niet en prikkel hem om na te denken.

23 Schrijf! Wat is je onderwerp, welke kernwaarden
van je bedrijf wil je belichten? Welke boodschap wil je overbrengen? Aan wie wil je dat doen? Kies je verhalende elementen. Schrijf, herlees, herschrijf, gooi weg, schrijf… En dan is het de beurt aan jou. Kies een onderwerp, een boodschap, en bepaal voor wie je het schrijft. Wie is de hoofdpersoon, wat is het dilemma en wie frustreert de boel? Vaak weet je dat nog niet precies, maar al schrijvende ontdek je dat vanzelf. Het belangrijkste is: Schrijf! Schrijf net zo lang totdat je het perfecte verhaal hebt.

24 Terugblik Begrippen, Soorten verhalen Geheugen en denksystemen
Verhaalkenmerken Schrijftips En daarmee ben ik aan het einde van mijn inleiding. We hebben gezien welke begrippen en soorten verhalen een rol spelen. We hebben de twee denksystemen verkend en tot slot hebben we gekeken naar de kenmerken van een verhaal en heb ik nog wat tips gegeven.

25 Veel succes! www.hylkeadejongh.nl
Veel succes, en vooral veel plezier met het schrijven van jouw bedrijfsverhaal! Ik wil het heel graag lezen! En mocht ik je ergens mee kunnen helpen, bel of mail me dan gerust! Veel succes en mocht je vragen hebben, laat het me weten. In ieder geval hoop ik je verhaal nog eens te lezen. Natuurlijk kun je altijd een beroep op mij doen om een passend verhaal te schrijven. Daarvoor heb ik een speciale aanbieding gemaakt.

26 Aanbieding Voor slechts €50* krijg je: Een vrijblijvend schrijfplan
met daarin: Een beschrijving van jouw bedrijf; de kern- en uitgangspunten voor jouw bedrijfsverhaal; suggesties voor de verhalende elementen; een specifieke aanbieding. * Normale prijs: € 75,00. De genoemde prijzen zijn inclusief btw. Voor slechts 50 euro krijg je een schrijfplan waarmee je zelf je verhaal kunt schrijven. In dat plan zit een beschrijving van jouw bedrijf. Die beschrijving maak ik op basis van een interview of aan de hand van de gegevens die je verstrekt. Ik geef je kern- en uitgangspunten voor jouw bedrijfsverhaal. En ik doe suggesties voor de verhalende elementen. En tot slot, mocht je liever hebben dat ik het verhaal voor je schrijf, dan kun je gebruik maken de op jouw bedrijf gerichte aanbieding.

27 Bedankt voor je aandacht!
Bedankt voor jullie aandacht en nogmaals veel succes bij het schrijven!