GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout f.g.naerebout@hum.leidenuniv.nl www.oudegeschiedenis.info.

Presentatie over: "GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout f.g.naerebout@hum.leidenuniv.nl www.oudegeschiedenis.info."— Transcript van de presentatie:

1 GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld
Dr. F.G. Naerebout

2 College-thema’s 1 Inleiding: religie en religies
2 Cosmologie: bovennatuurlijke wezens [Deities and demons; Monotheism and polytheism] 3 Cosmologie: mythe [Cosmology: time and history; Myth; Theology, theodicy, philosophy; Myth and sacred narrative] ‘Heilige’ tijd en ruimte [Sacred times and spaces] (On)reinheid [Pollution, sin and atonement; Sin, pollution and purity] Ziekte en dood [Illness and other crises; Death, afterlife and other last things] Intermediairs [Religious personnel] Tekst(en) [Religion and writing; Sacred texts and canonicity] Offer [Sacrifice, offerings, and votives] Divinatie [Divination and prophecy] Mysterieculten [Mysteries] Magie [Magic] Synthese Bij de thema’s staat aangegeven welke delen van het boek relevant zijn voor het betreffende thema: indien gewenst kan men met de colleges meelezen. NB: dit overzicht omvat niet alle te lezen pagina’s. Men dient de lectuur ook zelf te plannen.

3 Offer = gift aan de bovennatuur
Offer, offergave = elk type offer [Sacrifice] = bloedig offer Wijgeschenk [dedication] = object gewijd aan X Votief, ex-voto [votive] = object gewijd aan X op basis van een gelofte, een votum

4 Reciprociteit Gift exchange tussen mens en bovennatuur, ten bate van individu of collectief Tussen gift en tegengift hoeft geen direct verband te zijn – uitgezonderd het votief Reciprociteit op termijn

5 “De dingen zelf ”   Representaties
‘Vruchten’ Vloeistoffen Reukstoffen Dieren Mensen Objecten anders dan representaties Geld Onroerend goed Energie / talent

6

7 Plengschaal voor plengoffer

8 Thymiateria voor geuroffer

9 Altaren voor dieroffers

10

11 Mensenoffer ?

12

13

14 Objecten (anathemata)

15 Depositie

16

17 Geld

18 Installaties/voorzieningen voor agones

19 “De dingen zelf ” Representaties
‘Vruchten’ Vloeistoffen Reukstoffen Dieren Mensen Objecten anders dan representaties Geld Onroerend goed Energie / talent Representaties van de zaken in kolom 1 Representaties van de goden Representaties van de gelovigen Representaties van de daad van het offeren of van het offer, in beeld en/of tekst

20 representaties van (offer)dieren, objecten, gelovigen en bovennatuurlijke wezens

21 representatie van de godheid

22 representaties van een
(te) genezen lichaamsdeel: anatomische votieven, body-part votives

23 representaties van een plantaardig offer

24 representatie van een haaroffer

25 represen- tatie: miniatuur

26

27 representaties van wierrook- of geuroffer

28 representatie van dieroffer

29 representaties van dieroffers

30 representatie van dieroffer

31 representaties van dieroffer

32 Wijgeschenk met representatie van offer

33 representatie van plengoffer

34 representaties van plengoffers

35 wijgeschenk met een representatie van het schenken van een representatie

36 Eenvoudig tekstueel ex voto

37 Energie en talent

38 Offers: behandeling Het is een gift, dus: afstand doen van, spenderen.
Een gift wordt geheel/gedeeltelijk en voorgoed onttrokken aan de menselijke sfeer intact laten en opstellen of opbergen ‘onklaar maken’ en deponeren vernietigen Een gift komt (gedeeltelijk) ten goede aan de intermediairs / ‘het heiligdom’ Een gift wordt (gedeeltelijk) geredistribueerd aan een publiek van stervelingen (inclusief de gever! Zie het dieroffer)

39 Offers: motieven schenken zonder specifiek doel
schenken uit dank voor X schenken in verwachting van X (do ut des) schenken ter inlossing van een gelofte (ex voto) = VOTIEF daarenboven spelen er sociale motieven: uitdragen van godsvrucht, status, macht, welvaart enzovoort bijgevolg: competitief schenken

40