11 Vermoeidheid en kanker FYSIOOOO Helianthus.

Presentatie over: "11 Vermoeidheid en kanker FYSIOOOO Helianthus."— Transcript van de presentatie:

1 11 Vermoeidheid en kanker FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

2 22 Chris de Jongh fysiotherapeut/oedeemtherapeut/haptonoom FYSIOOOO Dordrecht / Zwijndrecht / Sliedrecht FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

3 Wie zijn we? FYSIOOOO : 4 locaties FYSIOOOO : 4 locaties Per 1.1.17 Dordwijk Per 1.1.17 Dordwijk 20 fysiotherapeuten 20 fysiotherapeuten Polikliniek ASZ Polikliniek ASZ 11 specialisaties 11 specialisaties Geen wachtlijsten Geen wachtlijsten Intercollegiaal overleg Intercollegiaal overleg Multidisciplinair overleg Multidisciplinair overleg Contracten met alle zorgverz. Contracten met alle zorgverz. FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus3

4 FYSIOOOO voorheen: fysiotherapie Amstelwijck Poliklinische fysiotherapie ASZ Poliklinische fysiotherapie ASZ 1 ste lijn fysiotherapie 1 ste lijn fysiotherapie 20 enthousiaste collega’s op 4 locaties 20 enthousiaste collega’s op 4 locaties ASZ Sliedrecht ASZ Sliedrecht ASZ Zwijndrecht ASZ Zwijndrecht ASZ Dordrecht loc. Amstelwijck ASZ Dordrecht loc. Amstelwijck Dordrecht Deetos locatie Dordrecht Deetos locatie Vorrinklaan Vorrinklaan 2017 ASZ Dordwijk CORALgebouw 2017 ASZ Dordwijk CORALgebouw Danielle Bontekoe-VersluisDana Roodnat Chris de Jongh Nanette de Gooijer FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus4

5 Welke vragen dienen beantwoord te worden? Wetenschappelijke pretenties Wetenschappelijke pretenties Zijn (ex)kankerpatiënten eigenlijk wel normale mensen? Zijn (ex)kankerpatiënten eigenlijk wel normale mensen? Wat weten we van de impact van de medisch therapeutisch behandeling ? Wat weten we van de impact van de medisch therapeutisch behandeling ? Het principe van vermoeidheid. Het principe van vermoeidheid. Welke mogelijkheden zijn er om ermee om te gaan? Welke mogelijkheden zijn er om ermee om te gaan? Zorg voor de zorgers! Zorg voor de zorgers! Wie wat waar en hoe? Wie wat waar en hoe? Hoe bestrijden we een apenplaag in het zuiden van India? Hoe bestrijden we een apenplaag in het zuiden van India? 5 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

6 6

7 Zijn (ex)kanker patiënten normale mensen? Zijn (ex)kanker patiënten normale mensen? FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus 7

8 Ja, het zijn normale mensen. Maar wel met de ervaring van een diagnose kanker! Dus dan kunnen we normaal doen? Ja, met respect voor de persoonlijke omstandigheden en de levensfase. FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus8

9 En wat is dan normaal? FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus9

10 curatieve zorg palliatieve zorg rehabilitatie & revalidatie terminale zorg Continuüm van zorg voor patiënten met kanker diagnose dood ondersteunende zorg nazorg symptoomlijden symptomen kwaliteit van leven en van sterven kwaliteit van rouwen functieverliezen stadium 1: ziektegerichte pall stadium 2: symptoomgerichte pall stadium 3: terminale pall tijd S.Thenunissen (2007) FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus10

11 Persoonlijke afstemming FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus11

12 12........ Vermoeidheid Vermoeidheid een mechanisme dat mensen beschermt tegen een mechanisme dat mensen beschermt tegen lichamelijke of geestelijke overbelasting lichamelijke of geestelijke overbelasting FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

13 13 Fysieke vermoeidheid = afname spierspanning (kracht/capaciteit/vermogen) bij herhaalde stimulatie. = afname spierspanning (kracht/capaciteit/vermogen) bij herhaalde stimulatie. Objectiveerbaar door: Objectiveerbaar door: Submaximaal Submaximaal test (kwantiteitsbepaling) test (kwantiteitsbepaling) Maximaal Maximaal FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

14 14 Trainingseffect Indien na een periode van training vermoeidheid afneemt spreken we van een toename in functionele capaciteit Indien na een periode van training vermoeidheid afneemt spreken we van een toename in functionele capaciteit FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

15 bewegen Normering: tenminste 30 min per dag aaneengesloten bewegen, waarbij je merkt dat de hartbeslag omhoog gaat en je buiten adem dreigt te raken; je moet de inspanningsprikkkel voelen. Normering: tenminste 30 min per dag aaneengesloten bewegen, waarbij je merkt dat de hartbeslag omhoog gaat en je buiten adem dreigt te raken; je moet de inspanningsprikkkel voelen. Vormen: wandelen en fietsen(KISS) Vormen: wandelen en fietsen(KISS)

16 curatieve zorg palliatieve zorg rehabilitatie & revalidatie terminale zorg Continuüm van zorg voor patiënten met kanker diagnose dood ondersteunende zorg nazorg symptoomlijden symptomen kwaliteit van leven en van sterven kwaliteit van rouwen functieverliezen stadium 1: ziektegerichte pall stadium 2: symptoomgerichte pall stadium 3: terminale pall tijd S.Thenunissen (2007) FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus16

17 17 Vermoeidheid bij kanker CRF Cancer-related fatique (CRF)” a persistent, subjective sense of tiredness related to cancer or cancer treatment that interferes with usual functioning” Cancer-related fatique (CRF)” a persistent, subjective sense of tiredness related to cancer or cancer treatment that interferes with usual functioning” NCCN (national comprehensive cancer network) 2012 persistentsubjectivesense usual functioning FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

18 18 Vermoeidheid bij kanker een ongewone, abnormale, buitensporige,totale lichamelijke vermoeidheid, welke niet persé gerelateerd is lichamelijke vermoeidheid, welke niet persé gerelateerd is aan lichamelijke activiteiten. aan lichamelijke activiteiten. FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

19 karakter omgeving ernst ziekte MTB + FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus19

20 20 Bio-Psycho-Sociale model (mogelijke) invloeden van kanker op de kwaliteit van leven pijn pijn lichamelijke beperkingen lichamelijke beperkingen Vermoeidheid Vermoeidheid * depressie * onbegrip * afhankelijkheid van anderen anderen problemen in gezinssituatie problemen in gezinssituatie verminderde sociale activiteiten verminderde sociale activiteiten problemen met werk en financiën (ziektewet / WAO) problemen met werk en financiën (ziektewet / WAO) FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

21 21 CRF Cancer Related Fatique Cancer Related Fatique meerdere oorzaken meerdere oorzaken patients perception patients perception FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

22 22 50%-70% al voor diagnose 50%-70% al voor diagnose 58%-94% tijdens behandeling 58%-94% tijdens behandeling 80%-90% chemotherapie 80%-90% chemotherapie 60%-93% radiotherapie 60%-93% radiotherapie 75% bij metastasering 75% bij metastasering 60%-70% na behandelfase 60%-70% na behandelfase FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

23 23 75% van de patiënten: bijna dagelijks last NIPO, maart 1999. Vermoeidheid FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

24 24 perspectief van de patiënt NIPO, maart 1999. FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

25 25 Patroon van vermoeidheid (bij diverse behandelingen) Chirurgie Chirurgie Radiotherapie Radiotherapie Chemotherapie Chemotherapie Biotherapie Biotherapie Biologische respons van bepaalde eitwitten Biologische respons van bepaalde eitwitten Herceptine® Herceptine® FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

26 26 Vormen van vermoeidheid Lichamelijke Lichamelijke Emotionele Emotionele Sociale Sociale Spirituele Spirituele 26 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

27 fysiekpsychesociaalspiritueel [0]Zelfstandig zelfredzaam Helder van geest/zelfstandig denkend Uitgebreid sociaal netwerk / vriendenkring Helder, bewust wereld- en mensbeeld [1]Veranderd belastbaar/ stress gevoelig Verandering snelheid denken / geheugen functies Netwerk gebonden aan activiteiten buitenshuis [2] Niet-zelfredzaam Zelfstandig = analyse trainbaarheid - eigenwaarde Depressief = psycho-sociale ondersteuning/ medische interventie Verlies sociaal netwerk =voorlichting/ zorg voor de zorgers 3]Niet – zelfredzaam Niet zelfstandig Des-orientatieGeen sociaal netwerk A-sociaal Paniek / verlies van zekerheden over zin leven [4]Vegetatief Pre-logisch gemodificeerde WHO-indeling de Jongh 2006 autonomie FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus27

28 curatieve zorg palliatieve zorg -tumor palliatie -symptoom palliatie rehabilitatie & revalidatie: controle functionele & sociale beperkingen terminale zorg Continuüm van zorg voor patiënten met kanker diagnose dood ondersteunende zorg: controle bijwerkingen van behandeling nazorg kwaliteit van rouwen kwaliteit van leven kwaliteit van sterven FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus 28

29 29........ Vermoeidheid Vermoeidheid een mechanisme dat mensen beschermt tegen een mechanisme dat mensen beschermt tegen lichamelijke of geestelijke overbelasting lichamelijke of geestelijke overbelasting 29 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

30 30 Model van Levine (1991) conservation model, men as holistic being Behoud van energie Behoud van energie Behoud van lichamelijke integriteit Behoud van lichamelijke integriteit Behoud van persoonlijke identiteit Behoud van persoonlijke identiteit Behoud van sociale identiteit Behoud van sociale identiteit (niet opgenomen: spirituele aspect) In balans brengen van energie output en input: voorkoming van In balans brengen van energie output en input: voorkoming van oververmoeidheid oververmoeidheid Behoud of herstel van de lichamelijke eenheid: bevorderen gezond gedrag Behoud of herstel van de lichamelijke eenheid: bevorderen gezond gedrag Behoud of herstel van gevoel van eigenwaarde en uniciteit Behoud of herstel van gevoel van eigenwaarde en uniciteit Behoud of herwinnen van de plaats in het sociale netwerk Behoud of herwinnen van de plaats in het sociale netwerk FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

31 31 Ganz ea 2002 Ganz ea 2002 Bij de vermoeiden vaker: Bij de vermoeiden vaker: Hoge bloeddruk Hoge bloeddruk Diabetes Diabetes Hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten Reuma Reuma Depressie Depressie Pijn Pijn Opvliegers Opvliegers Angst voor terugkeer ziekte Angst voor terugkeer ziekte Meer gecombineerde MTB, mn. chemo+bestraling Meer gecombineerde MTB, mn. chemo+bestraling FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

32 32 Het is wat de “patiënt” zegt dat het is FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

33 33 inzicht in: inzicht in: Commitment Commitment Motivatie Motivatie Mogelijkheden Mogelijkheden Wilskracht Wilskracht FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

34 34 wilskracht Feitelijke situatie bewegings- geheugen Niet volle batterij 34 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus34

35 35 willen moeten mogen durven behore n Rood=cognitieve triasGroen=ontische- estetische trias kunnen

36 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

37 Truttentraining inzicht door body awareness FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus37

38 Voorbeeld: 60 minuten trainen op de home trainer 60 minuten trainen op de home trainer 2 minuten fietsen op lage weerstand 2 minuten fietsen op lage weerstand 1 minuut rust / herstel van de beperkte inspanning 1 minuut rust / herstel van de beperkte inspanning In 60 minuten fiets je 40 minuten en rust je 20 minuten. Door de rust = herstel te trainen ben je instaat om 40 minuten te bewegen zonder 40 minuten te belasten. In 60 minuten fiets je 40 minuten en rust je 20 minuten. Door de rust = herstel te trainen ben je instaat om 40 minuten te bewegen zonder 40 minuten te belasten. Binnen 2 weken gaat het je makkelijker af. Binnen 2 weken gaat het je makkelijker af. Dan kun je gaan varieren; 3-1, 4-2 etc Dan kun je gaan varieren; 3-1, 4-2 etc MAAR: steeds luisteren naar hoe het die dag/dat moment is. MAAR: steeds luisteren naar hoe het die dag/dat moment is. Slecht geslapen, veel opvliegers, last van een nieuwe kuur etc pas je schema aan. Slecht geslapen, veel opvliegers, last van een nieuwe kuur etc pas je schema aan. 38FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

39 Ernstig vermoeid; 1- 5 Ernstig vermoeid; 1- 5 Meer tijd nemen = prioriteit geven aan herstel Meer tijd nemen = prioriteit geven aan herstel Ja, maar….. Ja, maar….. 39FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

40 Oefeningen belasting en belastbaarheid 40FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

41 Letterlijk of figuurlijk op je tenen lopen Tolerantie grens Frustratie grens FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus41

42 Grenzen en ademen Tolerantie grens Frustratie grens FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus42

43 Belasting en belastbaarheid 43FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

44 Gedachten en kracht FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus44

45 Body-awareness: Body-awareness: Spanning – en ontspanning Spanning – en ontspanning Slaaptraining Slaaptraining Bewust en onbewust: andullatie therapie Bewust en onbewust: andullatie therapie 45FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

46 46 Opzoek naar een nieuwe balans FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

47 47 Yellow and Red flags (reageren begeleiders anders dan normale mensen?) FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

48 Zorg voor de zorgers 85% van de mantelzorgers (dreigende) fysieke burn-out FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus48

49 Wie wat waar en hoe FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus 49

50 Specialist/onco verpl. revalidatiearts FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus50

51 Welke vragen zijn beantwoord? Zijn (ex)kankerpatiënten eigenlijk wel normale mensen? Zijn (ex)kankerpatiënten eigenlijk wel normale mensen? Wat weten we van de impact van de medisch therapeutisch behandeling ? Wat weten we van de impact van de medisch therapeutisch behandeling ? Het principe van vermoeidheid. Het principe van vermoeidheid. Welke oefentherapeutische mogelijkheden zijn er? Welke oefentherapeutische mogelijkheden zijn er? Zorg voor de zorgers! Zorg voor de zorgers! Wie wat waar en hoe? Wie wat waar en hoe? Hoe bestrijden we een apenplaag in het zuiden van India? Hoe bestrijden we een apenplaag in het zuiden van India? 51 FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus

52 De kunst van het loslaten “stop, kijk en luister” guy finley: het geheim van loslaten FYSIOOOO 1.10.2015 Helianthus52

53 Gelegenheid tot vragen stellen Leiden 7 maart 2015