“Lyme in beeld” Epidemiologie en preventie Janneke Kraan GGD Midden-Nederland AIOS infectieziektebestrijding 28/11/2012.

Presentatie over: "“Lyme in beeld” Epidemiologie en preventie Janneke Kraan GGD Midden-Nederland AIOS infectieziektebestrijding 28/11/2012."— Transcript van de presentatie:

1 “Lyme in beeld” Epidemiologie en preventie Janneke Kraan GGD Midden-Nederland AIOS infectieziektebestrijding 28/11/2012

2 Inhoud Vector Epidemiologie Maatregelen Overige preventie Profylaxe

3 Vector Species: Ixodes ricinus (schapenteek) Levenscyclus Transmissie Verwekker: Borrelia burgdorferi – besmetting teken 23,7 % (p<0,01) Andere micro-organismen: – Rickettsia, Ehrlichia, Babesia Bron: RIVM; cdc.gov; Gassner et al.

4 Epidemiologie NL (1) Incidentie consulten huisartsen voor tekenbeten van 191 per 100.000 in 1994  564 per 100.000 in 2009 1 op de 15 personen met een tekenbeet consulteert de huisarts Bron: RIVM; Hofhuis et al.

5 Epidemiologie NL (2) Aantal teken – Hoog risicogebieden – Zoogdieren, menselijk gedrag, humus laag, klimaat, seizoen (> juli, augustus) Besmetting teken met Borrelia burgdorferi – Zoogdieren, humus laag, klimaat – Levensstadium teek (oplopend %) Bron: RIVM; Hofhuis et al; Gassner et al.

6 Epidemiologie NL (3) Stijging in het aantal humane B. burgdorferi infecties (Erithema Migrans, EM) Bron: RIVM

7 Epidemiologie NL (4) 2008: Incidentie lymegerelateerde klachten na tekenbeet 0,6% (95%CI 0,03-2,92%) (Ameland) Risico algemene symptomen na tekenbeet: 11,4% – 8,3% roodheid (geen EM) – 4,1% systemisch Optreden klachten bij tekenbeet >24 uur – Symptomen algemeen RR 3,10 (95%CI 1.43 - 6.75; p 0.0092) Roodheid (geen EM) RR 2,47 (95%CI 0.92 - 6.60; p 0.0801) Systemisch RR 5,43 (95%CI 1.44 - 20.54; p 0.0215) Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte; Jacobs et al; Tijsse-Klasen et al

8 Afbeelding: © Theo Pasveer BNO Cartographics

9 Maatregelen (1) Kwantitatief onderzoek, effectieve maatregelen: – Vermijden risicogebieden (common sense) – Beschermende kleding (OR 0,6; 95%CI 0,5-0,7; p <0,0001) – Insectenwerende middelen (OR 0,8; 95%CI 0,6-0,9; p 0,04) – Verwijderen teek binnen 24 uur (OR 0,59; 90%CI 0,48-0,72) – Bestrijdingsmiddelen teken (?) Ondanks maatregelen toch een stijging in infecties (EM) Werkelijk effect? Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte; Vasquez et al; Smith et al; Tijsse-Klasen et al

10 Maatregelen (2) Kwalitatief onderzoek, effectiviteit van maatregelen: – 51% controleert de huid niet na natuurbezoek – 55% draagt geen bedekkende kleding in het groen – 90% gebruikt geen DEET op de huid – 96% brengt geen insectenwerende middelen aan op de kleding Redenen: perceptie, eigen-effectiviteit Risicogroepen: – Natuurliefhebbers (controleren/niet-controleren) – Kinderen (controleren/niet-controleren ouders ) Advies: stimuleren controle, duidelijke instructies Bron: Konings et al; Van Velsen et al

11 Overige preventie - vaccinatie 1998 – 2002 LYMErix TM (OspA vaccin) 80% bescherming na 3 doses ±5% primair vaccinfalen, secundair vaccinfalen Bijwerkingen (artritis), publieke opinie, prijs Ontwikkelingen Bron: LCI richtlijn Lymeborreliose; Krupka et al; Schuijt et al; Poland

12 Profylaxe (1) Opmerkingen: Borrelia burgdorferi infectie ≠ EM Positieve serologie antistoffen ≠ actieve Lyme ziekte Infectie teek onbetrouwbare voorspeller voor infectie patiënt Meer kans op ziekte van Lyme bij >24 uur aanhechting teek Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte; Nadelman et al

13 Profylaxe (2) Nadelman et al. (2001) – Profylaxe doxycycline 200 mg eenmalig – 0,4% doxy; 3,2% placebo (Uitkomstmaat EM) – 87% effectief (95%CI 25 – 98%) – NNT 36 bij achtergrondrisico 3,2% – Hoogendemisch gebied (Amerika) Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte; Nadelman et al; Magid et al

14 Profylaxe (3) Magid et al: Kosteneffectiviteitanalyse 1992 – Behandeling: Twee weken doxycycline – Achtergrondrisico 3,6%  iedereen behandelen effectief – Achtergrondrisico <1%  positief effect weegt niet op tegen de bijwerkingen en kosten Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte; Nadelman et al; Magid et al

15 Profylaxe advies CBO Bespreek voor- en nadelen van profylaxe <24 uur teekaanhechting  geringe kans op lymeziekte  voordelen wegen niet op tegen de nadelen (bijwerkingen) < 72 uur na verwijderen teek  profylaxe vermindert het risico op lymeziekte – Eén dosis doxycycline 200 mg (>8 jaar) – één dosis azitromycine van 500 mg of 10 mg/kg bij kinderen (zwangeren en kinderen 6 mnd - 8 jaar) Afwachten/monitoren ziekteverschijnselen en behandelen als die zich voordoen is een verantwoord alternatief Bron: CBO Conceptrichtlijn lymeziekte

16

17 Referenties Gassner F. et al. Geographic and Temporal Variations in Population Dynamics of Ixodes ricinus and Associated Borrelia Infections in The Netherlands. VECTOR-BORNE AND ZOONOTIC DISEASES Volume 11, Number 5, 2011. Hofhuis A et al. Ziekte van Lyme in Nederland 1994-2009: Aantal huisartsconsulten blijft toenemen. Is voorlichting en curatief beleid genoeg? Infectieziekten Bulletin 2010; 21(3):84-7. Jacobs JJ et al. Kleine kans op lymeborreliose na een tekenbeet op Ameland: onderzoek in een huisartsenpraktijk. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 13 september;152(37). Tijsse-Klasen E et al. Small risk of developing symptomatic tick-borne diseases following a tick bite in the Netherlands. Parasites & Vectors 2011, 4:17. Vázquez M et al. Effectiveness of Personal Protective Measures to Prevent Lyme Disease. Emerging Infectious Diseases. Vol. 14, No. 2, February 2008. Maat A, Konings F. Teek it or leave it? Onderzoek van GGD West-Brabant naar preventieve maatregelen tegen tekenbeten. Infectieziekten bulletin 2010;21(7):221-223. Van Velsen LS, Beaujean DJMA, van Gemert-Pijnen JEWC, Maat A, van Steenbergen JE. Via risicoprofielen naar preventie op maat: teken en de ziekte van Lyme. Infectieziekten bulletin 2012;23(9):306-311. Krupka M et al. Prevention of Lyme Disease: Promising Research or Sisyphean Task? Arch. Immunol. Ther. Exp. (2011) 59:261–275. Schuijt TJ et al. Lyme borreliosis vaccination: the facts, the challenge, the future. Trends in Parasitology January 2011, Vol. 27, No. 1. Poland GA. Vaccines against Lyme Disease: What Happened and What Lessons Can We Learn? Clinical Infectious Diseases 2011:52 (Suppl 3) d S253. Nadelman RB et al. Prophylaxis with single-dose doxycycline for the prevention of Lyme disease after an ixodes scapularis tick bite. N Engl J Med 2001; 345(2):79-84. Magid D, Schwartz B, Craft J, Schwartz JS. Prevention of Lyme disease after tick bites. N Engl J Med 1992; 327: 534-541. CBO Conceptrichtlijn lymeziekte RIVM. LCI richtlijn Lymeborreliose www.rivm.nl www.cdc.gov www.lymevereniging.nl