Ontstaan van het getij langs de Nederlandse kust

Presentatie over: "Ontstaan van het getij langs de Nederlandse kust"— Transcript van de presentatie:

1 Ontstaan van het getij langs de Nederlandse kust
Door Jan Kroos Rijkswaterstaat / RIKZ

2 Overzicht Wat is astronomisch getij Hoe ontstaat het getij
Variaties in het getij Waar wordt het getij opgewekt? Getijvormen langs de kust

3 Wat is astronomisch getij
Golfbeweging met een lange periode Opgewekt door zon en maan Merkbaar door rotatie van de aarde Zeestand zonder meteo effecten

4 Bewegingen van aarde-zon-maan
4 Zon 1 3 1 21 dec 2 21 maart 3 21 juni 4 21 sep 2

5 Hoe ontstaat het getij Evenwichtsgetij Krachtenspel
Culminatie hemellichaam Getijperiode Maansgetij Zonsgetij

6 Evenwichtsgetij Aarde geheel bedekt met voldoende diep water

7 Krachtenspel

8 Hoogwater / laagwater Q P R M S Hoogwater bij P en R
Laagwater bij Q en S

9 Culminatie van een hemellichaam
van de zon OOST WEST

10 Getijperioden Zonsgetij
Omwentelingstijd Aarde 23 u 56 min 4,1 sec Tijdsduur zonscul – zonscul 24 uur 2 x per 24 uur HW tgv zonsgetij (S2-getij) Zon  1 graad

11 Getijperioden Maansgetij
Tijdsduur maanscul – maanscul 24 u 50 min 2 x per 24u50min HW tgv maansgetij Maan  13 graad

12 Variaties in getijbeweging
Springtij – doodtij cyclus Dagelijkse ongelijkheid Maandelijkse variatie Jaarlijkse variatie 8,85 jarige cyclus 18,6 jarige cyclus jarige cyclus Ondiepwatergetijden

13 Springtij – doodtij cyclus ca. 28 dagen
Zon Nieuwe maan (springtij) Volle maan Eerste kwartier (doodtij) Laatste kwartier

14 Doodtij M2 S2 M2+S2 Zon

15 Springtij M2 S2 Zon M2+S2

16 Springtij – doodtij cyclus

17 Springtij - doodtij

18 Dagelijkse ongelijkheid
HW Vliss 10cm Delfz 20cm LW Vliss 25cm Delfz 10cm Ind. Oceaan erg groot (enkeldaags getij h2 h1 declinatie evenaar aardas Z

19 Dagelijkse ongelijkheid
1 etmaal

20 Maandelijkse variatie
Zon VM NM Springtij bij NM hoger dan bij VM

21 Jaarlijkse variatie Een half jaar springtij bij NM het hoogst
vm nm vm nm Zon nm vm nm vm Een half jaar springtij bij NM het hoogst Een half jaar springtij bij VM het hoogst

22 Rotatie van de maansbaan om de aarde: 8,85 jarige cyclus
Zon 4 jaar later 1 jaar later

23 18,6 jarige cyclus of knopencyclus begrippen
aardas Maansbaan 1 maand Herfstpunt Ecliptica 1 jaar dalende knoop Zonsbaan Equator Evenaar middelpunt aarde Sfeer of hemelbol Lentepunt klimmende knoop

24 18,6 jarige cyclus of knopencyclus
aardas Draairichting knopenlijn Maansbaan Ecliptica Equator Knopenlijn Maansbaan 9,3 jaar later Declinatie maan 28,5 gr Declinatie maan 18,5 gr Declinatie zon 23,5 gr

25 18,6 jarige cyclus in tijverschil
18,6 jaar Variatie ± 10 á 15 cm

26 18,6 jarige cyclus hoogwaters hoger laagwaters lager
Tijverschil extra groot

27 21.000 jarige cyclus Rotatie van de aardbaan om de zon
__ toestand jaar X __ toestand jaar X jaar __ toestand jaar X jaar __ toestand jaar X jaar niet merkbaar in getij, doen we niets mee

28 Ondiepwater getijden Oorzaak Vorm Voorbeelden Ondiepe Noordzee
Hogere harmonischen van de basisgetijden Voorbeelden Agger tijdens LW Hoek van Holland Dubbele kop tijdens HW Den Helder

29 Dubbel laagwater (agger)

30 Bobbel in flank

31 Dubbele kop Dubbele kop

32 Leeftijd van het getij

33 Leeftijd van het getij ca. 48 uur

34 Getijvormen

35 Maansverloop Maansverloop LW Maansverloop HW

36 Getijvoorspelling Tijdstip HW of LW met behulp van maansverloop
ongeveer een half uur nauwkeurig Met behulp van getijtafel ongeveer 10 minuten nauwkeurig Met behulp van

37 Getijvoorspelling mbv maansverloop
Gemiddeld havengetal HW Vlissingen 0h55 Hoek van Holland 1h32 Den Helder 6h11 Harlingen 8h37 Delfzijl 11h05 Kwartierstand maan (interpoleren) Volle maan culmineert 0h00 Laatste kwartier culmineert 6h00 Nieuwe maan culmineert 12h00 Eerste kwartier culmineert 18h00 Tijdsverschil plaatselijke (Amersfoortse) tijd en MET (+40 minuten) Tijdsverschil MEZT / MET (+60 minuten)

38 Getijberekening voorbeeld
Vlissingen HW 16 nov 2005: Volle maan maansculm 0h00 Havengetal HW 0h55 Verschil AT en MET 0h40 + Tijdstip HW 1h35 getijtafel 1h39 Vlissingen LW 11 jun 2005: Maan tussen nm en ek mc 15h00 Havengetal LW 7h23 Verschil AT en MET 0h40 Verschil tussen ZT en MET 1h00 + Tijdstip HW (12e) 0h03 getijtafel 0h26

39

40 Astronomisch getij op de Noordzee