Carentiële anemie anemie door tekorten

Presentatie over: "Carentiële anemie anemie door tekorten"— Transcript van de presentatie:

1 Carentiële anemie anemie door tekorten
Roadshow Hematologie ZNA Dr Karolien Beel

2 Indeling van anemie volgens ontstaansmechanisme
DD: veranderingen in plasmavolume Congenitaal Globine-afwijking: thalassemie, sikkelcelanemie Membraanafwijking: sferocytose Enzyme-afwijking: G-6-PD en PK deficiëntie Andere: methemoglobinemie, congenitale sideroblastische anemie, porfyrie

3 (vervolg) Verworven anemie Verlaagde productie Sequestratie
Carentiële: Fe, B12, Fz, andere nutritionele anemie Verlaagd EPO Beenmergfalen Sequestratie Verhoogde afbraak/verlies: bloeding, hemolyse

4 Indeling volgens RBC grootte
MCV microcytair normocytair macrocytair Reticulocyten laag ijzersaturatie en ferritine laag: ijzergebrek ijzersaturatie normaal, ferritine hoog: chronische ziekte loodintoxicatie Nierinsufficiëntie beenmergziekte Alcohol Hypothyroidie Leverlijden Vit B12 of Fz tekort Beenmergziekte Reticulocyten hoog thalassemie hemolyse

5 Anamnese en KO bij anemie
Voorgeschiedenis van chronische ziekte? Gewrichtspijn, diabetes, nier-of leverlijden Medicatie? Dieet, alcohol? Bloeding? menses, melaena, diarree, dysfagie, buikpijn Beenmergprobleem? koorts, nachtzweten, anorexie, vermagering Familiaal? thalassemie, enzymdeficiënties Huid: hematomen, icterus, nagels, lippen, atrofe tong Abdomen: hepato-splenomegalie, massa’s Adenopathieën PPA

6 Ferriprieve anemie = ijzergebrek
‘Bont beeld’ Microcytose: kleine RBC Anisocytose: verschillende grootte Hypochromie: bleek Poikilocytose: verschillende vorm, potloodcellen thrombocytose = soms teken van ijzerdeficiëntie

7 Haem = ijzer + porfyrine
Hemoglobine = 4 (globine+haem)

8 Ijzercyclus 4 gram voorraad: Dagelijks 1 mg/d nodig
3g in bloed en beenmerg 1g in lever Dagelijks 1 mg/d nodig Dankzij recycling uit RBC

9 Ijzerbalans: absorptie en verlies
Dagelijkse Fe behoefte man: 1 mg/d Adolescent: 1,5 mg/d vrouw 2 mg/d zwangere vrouw 4 mg/d (kind + toename bloedvolume) 10% van inname opgenomen Maag, duodenum, prox jejunum Verhoogde opname: vit C Verlaagde opname: (groene) thee: polyphenolen binden Fe Passieve excretie (1 mg/d) via verlies in GI, huid, menses Geoxideerd Fe3+ wordt gereduceerd tot Fe2+ voor activiteit Presentatie als ijzerpercholaatzouten

10 Functioneel ijzer Reserve-ijzer Transportijzer ijzerverbinding
lokalisatie mg ijzer voor man 70 kg Functioneel ijzer -hemoglobine bloed 2500 -myoglobine spieren 400 -cytochromomen, katalasen Alle cellen <20 -non-haemeiwitten Reserve-ijzer 1000 -ferritine Alle cellen + plasma -hemosiderine macrofagen Transportijzer 10 -transferrine plasma -lactoferrine secreten, WBC

11 Ferriprieve anemie: incidentie
Frequent! overal ter wereld meest frequente vorm van anemie VS en Europa: 2% van bevolking, 5% menstruerende vrouwen ontwikkelingslanden: 50% Gradueel: eerst ijzerreserves opgebruikt, MCV normaal, nadien daling MCV Nooit een eind-diagnose: ZOEK DE OORZAAK

12 Symptomen Anemie Ijzergebrek Onderliggende aandoening
Moeheid, bleekheid, hoofdpijn, duizeligheid, angor, palpitaties, dyspnee d’effort, hartfalen Ijzergebrek Cheilitis, nageldystrofie, haaruitval, verhoogde infectieneiging (WBC!), concentratiestoornissen Onderliggende aandoening GI, gynaecologisch, coeliacie

13 Oorzaken Anamnese! Bloedverlies = meest frequent 2/3 Gynaecologisch
langdurige en/of hevige menses Gastro-intestinaal helicobacter (eradicatie!), maagulcus, colontumor (25%!) vaak rechtszijdig en geen RBPA, angiodysplasie, colonpoliepen, coeliacie Lage ijzeropname Dieet: anorexie, verwaarlozing, veganisme Malabsorptie: antacida, gastrectomie/bypass, coeliacie Anamnese!

14 Labo: Ijzerparameters
ijzergebrek Chronische ziekte Thalassemie MCV laag normaal Zeer laag Ijzer ( mg/dl) Ferritine ( µg/dl) hoog Ijzersaturatie (20-50%) Transferrine ( mg/dl) variabel

15 Behandeling Oorzaak behandelen Substitueren PO: langdurig!
2m tot correctie, 3m na correctie anemie Ijzertekort inschatten: (streef Hb – huidig Hb)x 2,4 x kg mg reserve Nuchter inname: lege maag = zuur Nausea, constipatie, zwarte stoelgang Compliance! Reticulocytose na 5d

16 Ijzerpreparaten Losferron 80 mg Fe2+ (ijzergluconaat + vitC)
Fero-Grad 105 mg Fe2+ (ijzersulfaat + vitC) Fero-Gradumet 105 mg Fe2+ (ijzersulfaat – vertraagde vrijstelling) Gestiferrol 65 mg Fe2+ (ijzerfumaraat + Fz) Niet aan te raden: Biofer: 15 mg ijzer Ferricure: 150 mg Fe3+ (ijzerpolysaccharaat)

17 Respons op therapie Wat als ijzer niet goed stijgt onder substitutie?
Pas na 2m normalisatie: geduld Compliantie Verkeerde diagnose: thalassemie, chronische ziekte Malabsorptie Blijvend bloedverlies

18 Behandeling (2) Bloedtransfusie
bij symptomatische diepe anemie 1E Packed cells = Hb stijging 1 g/dL mg Fe Parenteraal ijzer: In geval van malabsorptie (bvb IBD) Intolerantie Onvoldoende respons Als snelle correctie nodig is Venofer 300 mg of Injectafer 500 – 1000 mg IV Cave anafylaxie, testdosis

19 Ijzer bij chronische ziekte ‘trapping’ of sequestratie
hepcidine regelt absorptie uit darm en release uit macrophagen: internalisatie van ferroportine zorgt voor ‘trapping’ van ijzer

20 Casussen en oefeningen

21 Casus 1 Vrouw 49j 2006 massieve longembolen, postpartum
Menorrhagie door baarmoederfibromen CI voor operatie en hormoontherapie Onvoldoende opbrengst peroraal ijzer Hb 9,8 - 11-14,4 g/dl Reticulocyten BPL / µl MCV 71,3 - 82-97 fl MCH 21,8 - 33-37 pg ijzer 23 - µg/dl ijzerverzadiging 6,7- 20-50% ferritine 7 6-137 ng/ml

22 Casus 2 Vrouw 38j 2006 gastric bypass Geen melaena of RBPA
Normale menses Braken op peroraal ijzer Hb 5,7 - 11-14,4 g/dl BPL / µl MCV 65,6 - 82-97 fl MCH 19,7 - 33-37 pg ijzer 9 - µg/dl ijzerverzadiging 6,7- 15-50% ferritine <5 6-137 ng/ml

23 Casus 3 Man 72j COPD, opname met opstoot TIA’s, diabetes Hb 9,1 -
13,5-17,5 g/dl WBC 22.000 3, /µl MCV 84,1 81,3-96,7 fl MCH 27 28-34,2 pg ijzer 59 µg/dl ijzerverzadiging 29,8 20-50% ferritine 496 + ng/ml CRP 28 <0,5 mg/dl

24 Casus 4 Man 42j Graves-Basedow hypothyroïdie -> associatie met??
Frequent diarree Hb 12,1 - 13,5-17,5 g/dl BPL /µl MCV 77,9 - 81,3-96,7 fl MCH 24,9 - 27,2-33,1 pg ijzer 23 - µg/dl ijzerverzadiging 5,3 - 20-50% ferritine 4,7 - 6-137 ng/ml Tissue transglutaminase positief

25 Casus 6 Man 34j Labo op spoedgevallen voor hyperventilatiesyndroom Hb
12,8 - 13,5-17,5 g/dl BPL / µl MCV 61,1 -- 82-97 fl MCH 19,3 - 33-37 pg ijzer 111 µg/dl ijzerverzadiging 30,2 20-50% ferritine 156 6-137 ng/ml

26 Casus 7 Vrouw 77j 1989 borstcarcinoom, mastectomie, RT
2010 thoraxwandrecidief, RT, Nolvadex Hb 6,4 - 11-14,4 g/dl MCV 113 ++ 82-97 fl MCH 38 + 33-37 pg Reticulocyten ( ) Ferritine 290 6-137 ng/ml Vitamine B12 655 ng/L Foliumzuur >20 4,6-18,7 µg/L LDH 1094 + U/L haptoglobine <20 - mg/dl RAGT positief

27 Casus 5 Irakese vrouw 25j Schizofrenie Hormonenimplataat: geen menses
Neemt Losferron Hb 9,2 - 11-14,4 g/dl BPL / µl MCV 66,7 -- 82-97 fl MCH 20,8 - 33-37 pg Ijzer 16 - µg/dl Ijzerverzadiging 6 - 15-50% Ferritine 254+ 6-137 ng/ml CRP 6 <0,5 mg/dl gastroscopie Helicobacter + Hb electroforese Geen beta-thalassemie 3 pathologieën??