Anesthesiologie

Wat moet je kennen/kunnen? Anesthesie-apparatuur klaarmaken Pre-anesthetisch onderzoek uitvoeren Assisteren bij toediening anesthesie Intuberen en infuus aanleggen Patiënt aansluiten op gasanesthesie Controleren toestand patiënt tijdens anesthesie Uitleiden uit anesthesie Begeleiden recovery

Verschillende vormen van anesthesie Onder algehele anesthesie wordt verstaan: een totaal verlies van bewustzijn (hypnose) verlies van pijngewaarwording (analgesie) geheugenverlies (amnesie) spierverslapping (spierrelaxatie) Sedatie is versuffing; een dier is verminderd bewust van zijn omgeving, maar nog wel bij bewustzijn Lokale anesthesie: verdoving van een bepaald deel van het lichaam

Waarom algehele anesthesie? Ethisch (voorkomen dat een dier pijn / stress ervaart tijdens onderzoek / behandeling) Praktisch (een dier ligt stil tijdens de ingreep) Sedatie is nuttig bij dieren die niet te benaderen zijn voor onderzoek; gebruik met verstand

Wel of niet onder anesthesie? Anesthesie blijft een risico. Maak daarom altijd een inschatting of het noodzakelijk is, op basis van: – de aard van de ingreep – de diersoort – het karakter en temperament van het dier – de gezondheidstoestand van het dier – de gevolgen van anesthesie – de veiligheid van dierenarts of assistent Risico inschatten  pre-anesthetisch onderzoek

Pre-anesthetisch onderzoek Waarom dit onderzoek? Risico inschatting + keuze anesthetica Kort algemeen onderzoek Signalement en anamnese Leeftijd Ras Ziekteverschijnselen Algemene indruk Overgewicht Sloom

Pre-anesthetisch onderzoek Algemeen onderzoek Ademhaling Pols Temperatuur Slijmvliezen Huid (turgor) Lymfeknopen Evt. aanvullend onderzoek

ASA classificatie

4 fasen algehele anesthesie Een algehele anesthesie kun je verdelen in: – Premedicatie – Inleiding of inductie – Onderhoud – Uitleiding Indeling komt voort uit gasanesthesie

Premedicatie Doel: Premedicatie wordt meestal i.m. toegediend Sedatie Anxiolyse Minder van andere anesthetica nodig Evt. analgesie Stabilisatie autonome zenuwstelsel Premedicatie wordt meestal i.m. toegediend

Premedicatie Middelen Sedativa α2-agonisten Minor tranquilizers (benzodiazepines) Major tranquilizers / neuroleptica Parasympathicolytica

α2-agonisten Middelen: Werking: Medetomedine (Domitor®, Sedator®) Xylazine (Xylalin®) Werking: Sedatie Lichte analgesie Spierrelaxatie

α2-agonisten Bijwerkingen: Antagonist: atipamezol (Antisedan®) Vernauwing van de vaten: Bloeddrukstijging met, ter compensatie, verlaging van de hartslag Bleke slijmvliezen Moeilijk te prikken Braken Antagonist: atipamezol (Antisedan®)

Minor tranquilizers (benzodiazepines) Middelen: Midazolam (Dormicum®) Diazepam (Diazepam®, Valium®) Werking: Lichte sedatie Angstonderdrukkend Spierrelaxatie / tegen krampen Eetlustopwekkend (mn bij katten)

Minor tranquilizers (benzodiazepines) Bijwerkingen: Soms een kortdurende apneu Een enkele keer desoriëntatie en opwinding Geschikt voor jonge dieren en epilepsiepatiënten

Major tranquilizers / Neuroleptica Middelen: Acepromazine (Vetranquil®) Werking: Sedatie Anti-emetisch Spierrelaxatie

Major tranquilizers / Neuroleptica Bijwerkingen: Vasodilatatie  hypotensie  ter compensatie tachycardie Geringe afname ademfrequentie en ademvolume Excitatie, tremoren, hypothermie Niet gebruiken bij epilepsiepatiënten!

Parasympathicolytica Middel: Atropine Werking: Bijwerkingen van andere middelen tegengaan Vermindert speekselen en tranen Stimuleert het hart

Inleiding / Inductie Doel: Toediening: Het dier werkelijk onder anesthesie brengen Toediening: Intramusculair of intraveneus Tijdens de inductie gaat het dier door verschillende fasen

Inductie Middelen Hypnotica Dissociativa Barbituraten Propofol Ketamine

Hypnotica Barbituraten Middelen: Thiopental (Pentobarbital (Euthasol®)) Werking: Hypnotisch Geen analgesie! Geen spierrelaxatie

Hypnotica Barbituraten Bijwerkingen: Afname hartminuutvolume en daling bloeddruk Dosisafhankelijke respiratoire depressie Let op! Strict i.v. toedienen (zeer weefselirriterend) Toediening op effect Stapelt op in vetweefsel  bij nadoseren lange recovery

Hypnotica Propofol Werking: Bijwerkingen: Hypnotisch Geen analgesie! Bloeddrukdaling Ademdepressie

Hypnotica Propofol Intraveneuze toediening Korte werkingsduur  nadoseren! Geen stapeling in vetweefsel  geen langere recovery

Dissociativa Middelen: Werking: Ketamine (Narketan®) Tiletamide (Zoletil®) Werking: Oppervlakkige slaap Goede analgesie Anti-emetisch

Dissociativa Bijwerkingen: Stimulerend effect op hartfunctie en bloedsomloop Soms apneutisch adempatroon Spierstijfheid, krampen/convulsies, speekselen, onrustige recovery, ogen blijven naar voren gericht  geven in combinatie met een sedativum met een goede spierverslapping

Opiaten Middelen: Werking: Methadon Buprenorphine (Temgesic®) (Su)fentanyl Werking: Lichte sedatie Met name analgesie

Opiaten Bijwerkingen: Bij voorkeur in combinatie met andere middelen Ademdepressie Bradycardie  hypotensie Bij voorkeur in combinatie met andere middelen Verschillende werkingsduur

Onderhoud Twee manieren: Op effect nadoseren Spuitpomp Liefst i.v., want i.m. duurt te lang Eigenlijk net iets te laat Nadoseren aan het einde van de operatie  verlengde recovery Spuitpomp Dosering moeilijk te bepalen  risico op overdosering Alleen bij middelen met ruime therapeutische breedte en korte werkingsduur Beademingsapparatuur

Uitleiding Patiënt wakker laten worden: Onderhoudsanesthesie stoppen Antagonist toedienen

Complicaties tijdens anesthesie Ademhaling: Ademstilstand / ontoereikende ademhaling  beademen + verminderen anesthesiediepte Verslikpneumonie Bloedsomloop: Te snelle of te langzame polsfrequentie, hartritmestoornissen, te lage bloeddruk  infuus, beademen, medicatie

Complicaties tijdens anesthesie Lichaamstemperatuur: Hypothermie  warmtemat of warmtelamp Injectieplaats: Weefselschade indien barbituraten niet i.v. worden gegeven  fysiologisch zout of hyaluronidase injecteren