De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis Hoorcollege propedeuse semester I blok II F.G. Naerebout

10de college, maandag 16 november ¶ 0 Gelijktijdigheden: de ruime blik ¶ 1 Het principaat: wat is het? ¶ 2 Expansie en consolidatie ¶ 3 Sociale organisatie

27 v.C principaat Parthen, Koesjan, Han-China – 27 v.C.-68 Julisch-Claudische keizers –69-96 Flavische keizers – Adoptiefkeizers – Severische keizers220 uiteenvallen van Han-China – Soldatenkeizers230- Sassaniden dominaat 280- Goepta-rijk – Tetrarchie – Constantijn – Oost- en West-Romeins rijk –476 Val van West-Romeinse rijk Constantinopel – Justinianus Tang-China – expansie van de Islam642 val Sassaniden-rijk –1000- Turkse expansie –1453 Val van het Oost-Romeinse rijk

Kleopatra en Marcus Antonius Gaius Julius Caesar Octavianus

Kleopatra VII

Actium

C. Octavius [‘Octavianus’](63-44) C. (Iulius) Caesar (na mei 44) Imperator Caesar divi filius Augustus [‘keizer Augustus’] (na jan. 27) 44 adoptie bij testament door C. Iulius Caesar 43 imperator, consul, tresvir rei publicae constituendae 36 sacrosanctitas tribunicia 31 slag bij Actium 29 sluiting van de tempel van Ianus, triplex triumphus, tempel voor Divus Iulius, altaar van Victoria 28 princeps senatus

27 restitutio rei publicae, imperium proconsulare, verlening van de erenaam Augustus 23 tribunicia potestas en imperium proconsulare 22 weigert dictatuur en censuur 19 imperium consulare 13 initieert de bouw van de Ara Pacis (gewijd in 9) 12 pontifex maximus 8 kalenderhervorming; de maand Sextilis wordt de maand Augustus 2 Pater Patriae 14 n.C. dood en deificatie

PAX ROMANA “Ik vond een Rome van baksteen, ik laat het na in marmer” Cassius Dio,

Expansie 30 v.C. – 14 n.C. Augustus (expansie geelgrijs)

9 n.C. Slag in het Teutoburger Woud (clades Variana, Varusschlacht, Hermannsschlacht < Publius Quinctilius Varus en Arminius)

Rijksorganisatie Senaat / volksvergaderingen aerariumRepubl. magistraten Keizerfiscus Caesaris hof, familia Caesaris Italia Provincies 1 senatoriale provincies 2 keizerlijke provincies Cliëntstaten Senatoriale provincies: proconsul Keizerlijke provincies: legatus Augusti pro praetore, legaat (de keizer heeft het imperium proconsulare) NB: kleine provincies en Egypte: praefectus (prefect), procurator Coloniae, municipia, civitates peregrinae 212 constitutio Antoniniana

Julisch-Claudische huis (27 v. Chr. – 68)

14-37 Tiberius Caligula Claudius Nero

68/69: vierkeizerjaar Galba Otho Vitellius Vespasianus (69-79) Oorzaak: geen officiële erfopvolging