De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis Hoorcollege propedeuse semester I blok II F.G. Naerebout
11de college, maandag 23 november ¶ 0 Gelijktijdigheden: de ruime blik ¶ 1 Rijksorganisatie ¶ 2 Expansie en consolidatie onder het principaat ¶ 3 Limes ¶ 4 Sociale organisatie
27 v.C principaat Parthen, Koesjan, Han-China – 27 v.C.-68 Julisch-Claudische keizers –69-96 Flavische keizers – Adoptiefkeizers – Severische keizers220 uiteenvallen van Han-China – Soldatenkeizers230- Sassaniden dominaat 280- Goepta-rijk – Tetrarchie – Constantijn – Oost- en West-Romeins rijk –476 Val van West-Romeinse rijk Constantinopel – Justinianus Tang-China – expansie van de Islam642 val Sassaniden-rijk –1000- Turkse expansie –1453 Val van het Oost-Romeinse rijk
Rijksorganisatie Senaat / volksvergaderingen aerariumRepubl. magistraten Keizerfiscus Caesaris hof, familia Caesaris Italia Provincies 1 senatoriale provincies 2 keizerlijke provincies Cliëntstaten Senatoriale provincies: proconsul Keizerlijke provincies: legatus Augusti pro praetore, legaat (de keizer heeft het imperium proconsulare) NB: kleine provincies en Egypte: praefectus (prefect), procurator Coloniae, municipia, civitates peregrinae 212 constitutio Antoniniana
Een netwerk van wegen, én van steden
Julisch-Claudische huis (27 v. Chr. – 68) Tiberius Caligula Claudius Nero
Rood: gebiedsuitbreiding onder Augustus Blauw: onder Claudius
Nero: dynastieke crisis
68/69: vierkeizerjaar Galba Otho Vitellius Vespasianus (69-79) Terugkerend probleem: geen officiële erfopvolging, want officieel geen monarchie maar een republiek
Het Flavische Huis Vespasianus (69-79) Titus (79-81) Domitianus (81-96)
Adoptiefkeizers Nerva Trajanus Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius Commodus
Blauw: gebiedsuitbreiding onder Trajanus
Consolidatie van de grenzen onder Hadrianus; de rode gebieden zijn gebieds- uitbreidingen sinds Augustus die van blijvende aard zijn
Limes pad tussen velden, veldscheiding, grens, grensverdediging = geformaliseerde grenszône
Antonine Wall
kaart
Limes bij Bad Ems (Dld.)
HIËRARCHIEËN 1 cives / peregrini 2 ingenui / liberti / servi 3 ordines ordo senatorius: senatoren ordo equester: ridders Ordo/ordines decurionum: decurionen = leden van de stadsraad (= curia, vandaar: curiales, of boulè, vandaar: bouleutai) (ordo augustalium: augustales) 4 honestiores / humiliores 5 rijk / arm
Cursus honorum Senator: ambten te Rome, officier, quaestor, praetor, consul, provinciegouverneur Eques: officier, procurator, praefectus
DE ZGN. “CRISIS VAN DE DERDE EEUW” Severische keizers220- uiteenvallen van Han-China Septimius Severus Caracalla [en Geta] Elagabalus Alexander Severus Soldatenkeizers230- Sassaniden Maximinus Thrax Germaanse invallen [7 keizers] Aurelianus [5 keizers]