Organisatieniveaus Sikkelcelanemie Hoofdstuk 3 (Cellen)  Inleiding periode 1b Hoofdstuk 3 (Cellen) Hoofdstuk 4 (Voortplanting en seksualiteit)   Organisatieniveaus Organisatieniveaus in de biologie Organisatieniveaus algemeen Sikkelcelanemie Opdracht organisatieniveaus en sikkelcelanemie Eindvraag

Organisatieniveaus Biologie gaat over het leven.   Biologie gaat over het leven. Kan op verschillende organisatieniveaus worden bestudeerd. Organisatieniveau is een niveau waarop het leven kan worden bestudeerd, van heel laag (molecuul) tot heel hoog (biosfeer) Cel is het kleinste organisatieniveau met alle levenskenmerken.

Levenskenmerken Een of meer cellen Erfelijk materiaal Groei en ontwikkeling Stofwisseling Waarnemen (reageren op prikkels) Voortplanting

Organisatieniveaus biologie Periode 1a Gedrag Soorten en populaties Periode 1b Cel en leven Ecosystemen

Organisatieniveaus algemeen ? Heelal (meer dan 100.000 sterrenstelsels) Sterrenstelsel (vb. melkwegstelsel bevat mee dan 100.000 sterren) Zonnestelsel (vb. zon met planeten o.a. aarde) Aarde met biosfeer (deel van lucht, land, water, waar leven mogelijk is Ecosysteem (begrenst gebied met levende en levenloze natuur)

Organisatieniveaus algemeen Populatie Organisme (individu) Orgaan (stelsel) Weefsel Cel Organel Molecuul Atoom Elektron/proton/neutron Quarks ? http://www.youtube.com/watch?v=0fKBhvDjuy0

Sikkelcelanemie

Sikkelcelanemie Erfelijke vorm van bloedarmoede Ziekte vooral in West Afrika, Caribisch gebied, rond middellandse zee, India etc. (1 op 500 ziek), vele miljoenen zijn ziek In Nederland 40-60 kinderen per jaar geboren met sikkelcelanemie (ongeveer 800 patiënten) Onderdeel van hielprik

Sikkelcelanemie Erfelijke afwijking van hemoglobine in rode bloedcellen Hemoglobine bestaat uit 2 x alfa globine en 2 x beta globine, 4 x heem plus Fe ion Mutatie in beta-globine gen Bouwsteen in beta-globine eiwit verandert (Hb wordt HbS) Bij lage zuurstofspanning en zure omgeving lost veranderde hemoglobine niet op maar vormt draadvormige structuren Rode bloedcel krijgt vorm sikkelcel

Sikkelcelanemie Sikkelcellen worden versneld opgeruimd (20 dagen ipv 120 dagen), waardoor tekort aan rbc en bloedarmoede Sikkelcel is stijf (niet flexibel) Klontering en ophoping van sikkelcellen in haarvaten in het weefsel Organen en weefsels krijgen minder zuurstof en voedingsstoffen, waardoor ze beschadigd raken en pijnlijk worden

Sikkelcelanemie Doorbloedingsstoornissen ontstaan in botten (hevige botpijn), hersenen, longen en milt. Als milt minder goed werkt kunnen ernstige infecties ontstaan Symptomen zijn: vermoeidheid, zwakte en bleekheid, snellere hartslag, geelzucht, pijn in bovenbuik door galstenen, bot- en gewrichtspijn (vaak via pijnaanvallen of sikkelcelcrise), kortademigheid, beroertes etc. etc.

Sikkelcelanemie Vooral behandeling van de klachten zoals: pijnstilling, vochttoediening, antibiotica, specifieke medicijnen, bloedtransfusie Beenmergtransplantaties, en in de toekomst stamceltransplantaties en genetische modificatie Filmpjes: http://www.youtube.com/watch?v=vQ9wkfgwWzg http://www.npo.nl/sikkelcelanemie/18-12-2011/WO_NTR_426515

Opdracht organisatieniveaus en sikkelcelanemie Breng de verschillende aspecten van sikkelcelanemie onder bij de verschillende organisatieniveaus Gebruik de uitgedeelde informatie over sikkelcelanemie

Eindvraag   Hoe zou een simpele sikkelceltest eruit kunnen zien?