Cue reactiviteit en craving bij probleemgokkers en rokers: hersenactivatie patronen Anneke Goudriaan, PhD onderzoeker AMC

Samenwerking met: Michiel de Ruiter, PhD (AIAR/NKI) Wim van den Brink, MD, PhD (AIAR/AMC) Dick J Veltman, MD, PhD (AIAR/AMC/VUMC)

Vragen bij onderzoek naar gokken In hoeverre lijkt gokverslaving op middelenverslaving? Criteria Zelfde processen in de hersenen? Voordeel onderzoek bij pathologisch gokkers: geen hersenbeschadiging door middelen

Diagnostische Criteria Middelenafhankelijkheid Preoccupatie met drug Meer en langer gebruik Tolerantie Ontwenning Mislukte stoppogingen Negeren activiteiten en verplichtingen Gebruik ondanks… Pathologisch Gokken Preoccupatie met gokken Meer en langer gokken Meer geld voor zelfde effect Irritatie/rusteloosheid Mislukte stoppogingen Negeren activiteiten en verplichtingen Gebruik ondanks… ‘Chasing losses’

Cue reactiviteit bij probleemgokkers: een fMRI studie Probleemgokkers, n=19 Rokers (>15 sigaretten/dag), n=18 Controle deelnemers n=19 Werving: Jellinek kliniek, advertenties

Impaired Response Inhibition – Salience Attribution Model of Addiction (Volkow, 2004) Controle Controle Belang/ Aandacht Belang/ Aandacht STOP Drive GO Drive Geheugen Geheugen Niet verslaafd brein Verslaafd brein

… een fMRI studie Magnetic Resonance Imaging (MRI)

Functionele MRI: gevoelig voor aanvoer zuurstofrijk bloed naar actieve hersengebieden Through a process called the hemodynamic response, blood releases oxygen to them at a greater rate than to inactive neurons. Hemoglobin is diamagnetic when oxygenated but paramagnetic when deoxygenated.[5] The magnetic resonance (MR) signal of blood is therefore slightly different depending on the level of oxygenation. Higher BOLD signal intensities arise from increases in the concentration of oxygenated hemoglobin since the blood magnetic susceptibility now more closely matches the tissue magnetic susceptibility. Bouman GGZ - gokbehandeling

Methode Specifieke cues voor gokkers en rokers 10 uur abstinentie Hersenstructuren: motivatie systeem (striatum, limbische gebieden) visuele route Hypothese: cue-specifieke overactivatie bij gokkers (gokfoto’s) en rokers (rookfoto’s)

Cues

Cue reactiviteit in gokkers Controles Rokers Gokkers Ventrale route, dorsale route, Limbisch: striatum, hippocampus, amygdala Meer craving: hogere activatie in limbische gebieden

Cue reactiviteit in rokers Rokers: hoge nicotine afhankelijkheid: Rokers: hoge en lage afhankelijkheid gecombineerd

Conclusies De bevindingen ondersteunen het beeld van pathologisch gokken als niet-chemische of middelenverslaving: Cue reactiviteit in zelfde gebieden als eerdere bevindingen in alcohol en cocaine afhankelijkheid Verschillen tussen probleemgokkers en rokers: Ander type verslaving? Ernst verslaving Diversiteit in rookgroep

Kan cue-reactiviteit terugval in verslavingsgedrag voorspellen?

Implicaties: nu en in de toekomst Psycho-educatie: Wat gebeurt er in mijn hersenen als ik goksituaties tegenkom, of weer ga gokken langdurigheid Toekomst: Normaliseren van belonings en motivatie systeem: Alternatieve rewards (contingentie management) Psychofarmaca  Naltrexone (Kim et al., 2001 (200mg); Grant et al., 2008 (50/150 mg) Nalmefene (Grant et al, 2004, 2006) Afleren van aandachtsbias (salience/cue reactiviteit): neurocognitieve trainingen: attentional retraining (Wiers/Schoenmakers) Train je brein: neurofeedback, transcraniele magnetische stimulatie

Hartelijk bedankt voor uw aandacht! Financiële ondersteuning: Bouman GGZ - gokbehandeling