College 4 De Opstand
Hagepreek
De Beeldenstorm
Chronologie Opstand 1576 Requesens sterft Spaanse furie Antwerpen Pacificatie van Gent 1577 Don Juan van Oostenrijk landvoogd Aartshertog Matthias landvoogd Calvinistische staatsgreep Gent Oranje stelt religievrede in: mislukking Wapenstilstand Spanje-Ottomaanse Rijk Parma volgt Don Juan op 1579 Unie van Atrecht en Unie van Utrecht 1580 Filips II doet Willem in ban Verovering Portugal 1581 Verlatinghe Matthias vertrekt 1582 Anjou naar Nederlanden gevolgd door Franse legermacht 1583 Franse furie in Antwerpen 1584 Oranje vermoord Parma rukt op in Vlaanderen 1585 Parma neemt Brussel en Antwerpen Maurits stadhouder Holland en Zeeland Elizabeth steunt opstandelingen 1586 Leicester landvoogd 1587 Leicester vertrekt Republiek in feite onafhankelijk 1556 Filips II koning van Spanje 1559 Vrede van Cateau-Cambrésis. Nieuwe indeling Nederlandse bisdommen Willem van Oranje stadhouder Holland en Zeeland 1563 Oppositie hoge adel tegen Granvelle 1565 Egmond naar Spanje Brieven uit bos Segovia 1566 Smeekschrift Beeldenstorm Alva aangesteld 1567 Alva arriveert, Oranje vlucht Bloedraad 1568 Egmond/Horne terechtgesteld Slag bij Heiligerlee Lodewijk van Nassau Mislukte inval Oranje Alva hervormt belastingstelsel Synode van Emden Slag bij Lepanto 1572 Opstand verbreidt zich snel, Den Briel Steun uit Frankrijk blijft uit vanwege Bartolomeusnacht 1573 Alva opgevolgd door Requesens 1574 Slag Mokerhei, ontzet van Leiden 1575 Hoge Overheid Holland opgedragen aan Oranje
De Zielenvisserij
Staatsvormingsproces Tussen 1450-1660 uitzonderlijk veel oorlog 1560-1660 militaire revolutie: schaalvergroting en tactische vernieuwing Leviathan Centralisatiepolitiek positie hoge adel in bureaucratie conflicten/samenwerking vorsten met parlementen belastingheffing De financiële revolutie
THEMA's en FACTOREN RELIGIEUS CONFLICT: OPSTAND Interne religieuze ontwikkelingen - Religie dogmatisch of regionaal bepaald: Spaans versus Nederlands? - Apocalyptisch wereldbeeld: - Confessionaliseringsproces: Einde Trente versus protestantisering Religie in context - Maatschappelijke functie: geen prive-aangelegenheid: Hagepreken - Verstrengeling religie met politiek: calvinistische republieken, Inquisitie, nieuwe bisdommen Politiek - Proces van staatsvorming en centralisatie: belastingheffing, bureaucatie, centralisatie, hoge adel - Instabiliteit: geuzen, volksoproer, beeldenstorm Constitutioneel - Verzet of gehoorzaamheid? Dilemma opstandelingen - Constitutionalisme versus absolutisme : Statenvergaderingen, geld Militair - Militaire revolutie/staande legers Professionalisering, MR, vestingoorlogen - Mechanismen van geweld en onderdrukking: Inquisitie, Bloedraad Sociaal/economisch - Opkomende kapitalisme, confiscatie kerkgoederen, sociale revolutie Belastingoproer, Nl kapital.