Zwangerschap en Infectieziekten Henriëtte ter Waarbeek, arts-coördinator Infectieziekte- en Tuberculosebestrijding PAOG 23 juni 2009

In Nederland zijn 8 van de 10 meest voorkomende ziekten infectieziekten PAOG 23 juni 2009

Hoe groot is het risico? Infectieziekte: ziekmakend vermogen, besmettelijkheid en incubatietijd Overdrachtsweg Transportroute Individuele factoren (verminderde weerstand, ouderen, zwangeren) Omgevingsfactoren (schoonmaak, ventilatie) PAOG 23 juni 2009

Casus GGD ontvangt telefoontje van leerkracht groep 3 basisschool. Kind met bevestigde 5e ziekte. Twee andere zieke kinderen in zelfde klas. Leerkracht is zwanger en vraagt zich af of zij zich zorgen moet maken. PAOG 23 juni 2009

Zwangerschap en infecties Niet altijd gevaarlijk Vroeggeboorte of abortus Foetale schade/congenitale afwijkingen Ernstiger beloop (malaria, varicella) Infertiliteit (bof, chlamydia, hiv) PAOG 23 juni 2009

Transmissie en pathogenese Incubatietijd Incidentie/(sero)prevalentie Infectieziekte Verwekker Transmissie en pathogenese Incubatietijd Incidentie/(sero)prevalentie Onderzoek en mogelijke behandeling Gevolgen patiënt/ongeboren kind Meldingsplicht (art. 26 Wet PG) Opbouw immuunsysteem: Aangeboren immuunsysteem (niet-specifieke afweer) Fysieke barrière (huid en slijmvliezen) Cellulaire afweer (fagocyten, macrofagen, NK-cellen, mestcellen) Humorale afweer (complementsysteem) Verworven immuunssyteem (specifieke afweer) Cellulaire afweer (lymfocyten: T-helpercellen (CD4-positief) en cytotoxische T-cellen (CD8-positief)) Humorale afweer (B-lymfocyten (plasmacellen) welke na infectie memory-B-lymfocyten aanmaken, en antistoffen (uit plasmacellen)). PAOG 23 juni 2009

Effecten van prenataal schadelijke biologische agentia Effect op vruchtbaarheid Overdracht naar de foetus Foetale schade Abortus Chlamydia Bofvirus HIV HIV   Hepatitis B Hepatitis E Cytomegalie Parvo B19 Varicella Enterovirussen Toxoplasmose Tuberculose Borreliose Cytomegalie   Rubella Herpes simplex Malaria Coxsackie B Influenza Q‑fever  Bof Mazelenvirus Listeria Psittacosis Hepatitis A Leptospirose Borreliose (?) Brucellose Chlamydia ovii PAOG 23 juni 2009

Wanneer loopt de zwangere risico? Voedsel Werk: Jonge kinderen (peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, ziekenhuis, consultatiebureaus, scholen) Levende/dode dieren (slacht) Zieke volwassenen (zorginstellingen) Rioolwater, afval, groenvoorziening Jonge gezinnen Boerderij Huisdieren Reizen Onveilig seksueel contact PAOG 23 juni 2009

Jonge kind risico voor zwangere? 0-6 jarigen kinderziekten vakantie, emigratie, asielzoekers ongevaccineerd PAOG 23 juni 2009

Erythema Infectiosum/Parvo B19 (Vijfde ziekte) CMV Bof Varicella Mazelen Rubella Erythema Infectiosum/Parvo B19 (Vijfde ziekte) CMV Bof PAOG 23 juni 2009

Discussie Infectierisico’s voor personeelsleden onvoldoende geïnventariseerd Medewerkers zijn onvoldoende op de hoogte van infectierisico Arbodienst onderschatten mogelijke risico’s Onvoldoende aanbod vaccinaties Geen vervangend werk PAOG 23 juni 2009

Discussie Jonge ouders onvoldoende kennis over mogelijke risico’s bij volgende zwangerschap Rol huisarts, verloskundige, consultatiebureau en jeugdgezondheidszorg PAOG 23 juni 2009

Aanbevelingen Arbowet en Arbobesluit Breng per school/kdv lokale infectierisico’s in kaart Bewustwording en kennis bij arbodienst, huisarts, verloskundige, consultatiebureau en jeugdgezondheidszorg Formuleer verbetermaatregelen (preventiebeleid, voorlichting) PAOG 23 juni 2009

Relevante websites www.rivm.nl/cib www.zwangerschapeninfectieziekten.nl www.kiza.nl www.voedingscentrum.nl www.lcr.nl PAOG 23 juni 2009

RIVM: Informatie voor professionals Zwangerschap Richtlijn (LCI)  | Stappenplan (VSI)  | Draaiboek (LCI)  | Diagnostiek (LIS)  | Publicaties  | Veelgestelde vragen | Voorlichtingsmateriaal (ISI)  | Nieuws  | Links  | Thema | Zwangerschap  Zwangerschap en infectieziekten Informatie over zwangerschap en infectieziekten is voor professionals vaak moeilijk te vinden. Deze themasite kan u daarbij helpen. Een multidisciplinaire werkgroep heeft de meest gestelde vragen over zwangerschap en infectieziekten in kaart gebracht en beantwoord aan de hand van bestaande Nederlandse richtlijnen. Daarnaast zijn er samenvattingen te vinden over de risico’s voor de zwangerschap van de meest voorkomende infectieziekten en links naar richtlijnen. - Risico en informatie per infectieziekte Preventie Medicatie bij zwangerschap en borstvoeding Nederlandse richtlijnen over infectieziekten en zwangerschap Websites betrokken organisaties Plenair LOI 18 november 2008 Contact PAOG 23 juni 2009

RIVM: Informatie voor professionals Risico en informatie per infectieziekte Per infectieziekte leest u hieronder of de ziekte een risico vormt voor de zwangere, het ongeboren kind of de pasgeborene.  Aansluitend leest u over die infectieziekte de meest gestelde vragen met antwoorden en verwijzingen naar richtlijnen. Bij conflicterende adviezen in verschillende richtlijnen is ervoor gekozen om de LCI richtlijnen als leidend te beschouwen. Kunt u als professional geen antwoord vinden op uw vraag? Vul dan het contactformulier in. Chlamydia trachomatis | Cytomegalie | Gonorroe | Groep A streptokokken | Groep B streptokokken |  Hepatitis A | Hepatitis B | Hepatitis C | Herpes Genitalis | Herpes Labialis | Hivinfectie | Humaan papillomavirus-anogenitale wratten | Influenza | Kinkhoest | Leptospirose | Listeriose | Lymeborreliose | Malaria | Mazelen | MRSA | Parvovirus B 19 | Q-koorts | Rubella | Syfilis | Toxoplasmose | Tuberculose | Waterpokken/VZV | PAOG 23 juni 2009

RIVM: Publieksinformatie Zwangerschap Richtlijn (LCI)  | Stappenplan (VSI)  | Draaiboek (LCI)  | Diagnostiek (LIS)  | Publicaties  | Veelgestelde vragen | Voorlichtingsmateriaal (ISI)  | Nieuws  | Links  | Thema | Zwangerschap  Zwangerschap en infecties Publieksinformatie over zwangerschap en infecties Nieuws Hoe voorkom je een infectie tijdens de zwangerschap? Voorlichtingsmateriaal downloaden of bestellen Veelgestelde vragen Toolkit over zwangerschap en infecties Links Meer informatie 1. Nieuws 2 juni 2009 | Voorkom infecties tijdens uw zwangerschap Als u zwanger bent, kunnen sommige infecties nare gevolgen hebben voor uzelf en uw ongeboren kind. Een paar eenvoudige leefregels helpen om infecties te voorkomen. Het RIVM start vanaf 2 juni de informatiecampagne 'Voorkom infecties, uitgerekend nu!'. In de folders, posters en overig voorlichtingsmateriaal van het RIVM staat uitgelegd wat de beste aanpak is om infecties te voorkomen tijdens de zwangerschap. Naar persbericht PAOG 23 juni 2009

Toolkit Zwangerschap gericht op professionals die werken op het gebied van publiekscommunicatie over gezondheid voorlichtingsmateriaal kan samengesteld worden voor eigen publieksdoelgroepen en gezondheidsbevorderaars RIVM/CIb PAOG 23 juni 2009

Kernboodschap: Zwanger Kernboodschap: Zwanger? Sommige infecties kunnen nare gevolgen hebben voor uzelf en uw ongeboren kind. Een paar eenvoudige leefregels helpen om infecties te voorkomen, bijvoorbeeld goed uw handen wassen, geen rauw vlees eten en niet zelf de kattenbak verschonen. Zo zorgt u goed voor uzelf en uw kind. PAOG 23 juni 2009

Betrokken organisaties http://www.artsennet.nl http://www.knov.nl/home http://www.nvog.nl/professionals/home http://www.nvmm.nl http://www.rivm.nl/preventie/zwangerschap/Teratologie_Informatie_Service.jsp http://www.nvk.pedianet.nl/index.htm http://www.kiza.nl/kiza/ PAOG 23 juni 2009