Koude Oorlog 1945-1991 Ine Megens/ Eigentijdse Geschiedenis RUG 16-11-2014 Koude Oorlog 1945-1991 Ine Megens/ Eigentijdse Geschiedenis RUG
Koude Oorlog: ideologie of machtspolitiek? 16-11-2014 Koude Oorlog: ideologie of machtspolitiek? nadruk op ideologische tegenstellingen Europa als strijdtoneel Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955? Historiografisch debat gedomineerd door Amerikaanse wetenschappers en scholen: orthodox – revisionisme – post-revisonisme Orthodox – revisionisme – postrevisionisme (John Lewis Gaddis The long peace). Na 1989 met de opening van nieuwe archieven is meer onderzoek verricht naar binnenlandse invloeden op totstandkoming beleid van SU en concludeerden historici dat ideologie inderdaad als een belangrijke verklarende factor gezien moet worden: Henri Soutou, Michael Hogan, Lawrence Freeman, Scott Lucas
Koude Oorlog Karakteristiek van de hele na-oorlogse periode 16-11-2014 Koude Oorlog Karakteristiek van de hele na-oorlogse periode Confrontatie tussen de supermachten, 1945-1963 … periodisering … wapenwedloop … rol van Europa overkoepelende term; idee van de ‘long peace’ zeer invloedrijk ma.w. de Koude Oorlog wordt gezien als een allesomvattende stabiele wereldorde onderzoeksterrein heeft zich tegelijkertijd verbreed er is meer aandacht voor de minder zichtbare kant van KO: spionage bijvoorbeeld en hoe ideologie doorwerkt op allerlei terreinen: propaganda inclusief aandacht voor de daarbij gehanteerde beeldtaal, rol van de publieke opinie. er is veel aandacht voor culturele ontwikkelingen als Amerikanisering in de muziek en films. groot nadeel van deze benadering is dat alle politieke ontwikkelingen ondergeschikt worden gemaakt aan Koude oorlog: ook dekolonisatie en conflicten in de Derde Wereld maar ook Europese eenwording heropleving burgeroorlogen na 1989 in Afrika heeft laten zien dat die conflicten eigen dynamiek hebben en oorsprong ervan vaak te vinden is in tribale, etnische of religieuze tegenstellingen. Zie o.a. laatste nummer van Cold War History uit oktober 2014
periodisering Cuba crisis als keerpunt Herleving Koude Oorlog: 16-11-2014 periodisering Waardoor liep de Koude Oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten, 1955-1963 Waardoor namen de spanningen tussen Oost en West af, 1963-1991? Cuba crisis als keerpunt Herleving Koude Oorlog: Afghanistan 1979 Polen 1981 SDI-project
16-11-2014 Cuba-crisis Over de Cuba-crisis: …. als tegenwicht voor Amerikaanse raketten in Europa en Eurazië. “De meest riskante confrontatie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie vond plaats toen de Sovjet-Unie trachtte raketten te installeren in het Caribisch gebied als tegenwicht voor Amerikaanse raketten in Europa en Eurazië.” Thirteen Days is een film uit 2000 geregisseerd door Roger Donaldson met Kevin Costner in de hoofrol
wapenwedloop SALT 1 1972 SDI-project wederzijdse afschrikking – 16-11-2014 wapenwedloop SALT 1 1972 SDI-project wederzijdse afschrikking – Mutal Assured Destruction SALT – afspraken waren onder meer gericht op het in standhouden van de kwetsbaarheid van bevolkingscentra en het vaststellen van een plafond van het aantal strategische kernwapens. SALT 2 beperkte aantal lanceerplatforms, werd getekend in 1979 en nooit geratificeerd vanwege de Russische inval in Afghanistan
… een tweede crisis rond West-Berlijn (1961) containment-politiek 16-11-2014 volksdemocratie partijdictatuur glasnost perestrojka … een tweede crisis rond West-Berlijn (1961) containment-politiek dominotheorie imperialisme driehoeksdiplomatie vreedzame co-existentie détente SDI-project
Europa: strijdtoneel of mede-speler 16-11-2014 Europa: strijdtoneel of mede-speler relatie Koude Oorlog en Europese integratie voorbeeld Marshallplan dekolonisatie voorbeeld Vietnam oorlog détente politiek (Ostpolitik); verzet tegen kernbewapening Foto’s: ondertekening EGKS verdrag 1952; bouw Berlijnse muur, 1961, stakingen Solidarnosc in Polen 1981, Pools-Duitse verdrag 1972 Amerikanen waren ongetwijfeld voorstanders van Europese integratie – Marshallplan is goed voorbeeld. Vervolg Europees integratieproces komt niet aan bod en dat doet onvoldoende recht aan ‘de eenwording van Europa’ als kenmerkend aspect. Twee voorbeelden van dekolonisatie die worden genoemd: Vietnam en Angola zijn goede voorbeelden van conflicten in Derde Wereld die in greep kwamen van Koude Oorlog. Dekolonisatie omvat veel meer natuurlijk en ook hier komt dekolonisatie als kenmerkend aspect niet tot zijn recht Détente of ontspanningspolitiek speelt zich op meerdere niveaus af zowel tussen de supermachten (wapenbeheersing) als in Europa (Ostpolitik en het Helsinki-proces worden niet genoemd). Initiatief voor de Ostpolitik kwam van de Duitse bondskanselier Willy Brandt en belangen van Europa en die van de supermachten strookten niet altijd met elkaar.
Bedankt voor uw aandacht dd-mm-jj Bedankt voor uw aandacht