Paragraaf 10.4 Leven is regelen
Homeostase Voor het eerst beschreven door Claude Bernard (1857). Samenstelling van twee Griekse woorden. Betekent letterlijk: gelijke toestand. Constant intern milieu is een kenmerk voor meercellige organismen. Intern milieu wordt constant gehouden terwijl invloeden van buiten wisselen.
Homeostase Intern milieu niet helemaal constant. Homeostase eindresultaat van regelkringen met norm en negatieve terugkoppeling. Intern milieu varieert binnen nauwe grenzen: stabiel.
Intern / extern milieu Inhoud van maag-darmkanaal en de longen behoort tot externe milieu. Intern milieu altijd door minimaal 1 cellaag gescheiden van het externe milieu. Extern milieu wisselt van samenstelling.
Glucose Regeling glucosegehalte door de hormonen insuline en glucagon. Ook adrenaline zorgt voor verhoogde opname van glucose door cellen. Hersenen en rode bloed- cellen halen energie alleen uit glucose.
Glucose – melkzuur - glucose Bij onvolledige verbranding van glucose ontstaat melkzuur. Dit bevat nog heel veel energie. De lever kan van melkzuur weer glucose maken.
Stoffen worden in elkaar omgezet. Bij gebrek aan een stof kan deze vaak worden gemaakt uit andere stoffen. Delen van vetten kunnen omgezet worden in glucose.
Lever Poortader voert bloed aan dat stoffen heeft opgenomen uit het spijsverteringskanaal. Lever speelt belangrijke rollen bij: - koolhydraatstofwisseling - vetstofwisseling - eiwitstofwisseling - detoxicatie van stoffen - hormoonafbraak - opslag van ijzer
Nieren Verwijderen (ongewenste) stoffen uit het bloed: - afvalstoffen stofwisseling - stoffen waar een overschot van is - giftige stoffen - geneesmiddelen Spelen rol in regeling: - water- /zouthuishouding - hormonale regeling - bloeddruk - pH bloed -osmotische waarde bloed
Variatie Lichaamstemperatuur varieert. Tijdens ovulatie kerntemperatuur 0,5 °C hoger. Stemmingen en emoties hebben invloed op de homeostase.
Lichaamstemperatuur Temperatuur stijgt als je langer wakker bent. Aanpassen ritme duurt lang.
School- / huiswerk Lezen blz 259, 260 en 261 Mk opdrachten §10.4