Land & Volk België Geschiedenis

overzicht Inleidend: Graafschap Vlaanderen en Hertogdom Brabant Namen grondgebied + Nederlandse taal (De mythe van) de vreemde overheersers Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Het ontstaan van België De Guldensporenslag: feit en fictie

Inleidend Bloei en verval van Graafschap Vlaanderen en Hertogdom Brabant

Versplintering Graafschap Vlaanderen Hertogdom Brabant Graafschap Namen Hertogdom Luxemburg Prinsbisdom Luik Enz.

Bloei Graafschap Vlaanderen Hertogdom Brabant (Graafschap) Holland 864 tot 1795 Bloei: 12de – 13de eeuw 1302: de Guldensporenslag (cf. later) Hertogdom Brabant 1183 – 1795 Bloei: 14de – 15de eeuw 1585: Val van Antwerpen (Graafschap) Holland N: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588)

Graafschap Vlaanderen

Hertogdom Brabant

(Graafschap) Holland

Namen grondgebied + de Nederlandse taal

Naam België Romeinen: Gallia Belgica Belgae = verzamelnaam stammen tussen Rijn en Marne/Seine “Horum omnium fortissimi sunt Belgae”(Julius Caesar) = “Van hen (d.i. de Galliërs) allemaal zijn de Belgen de dappersten”

Naam België Humanisme/renaissance: zuidelijke én noordelijke Nederlanden cf.: de Leo Belgicus De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1581): Belgica Confoederata/Belgium Foederatum (versus Belgica Regia)

Naam België Belgica en Belgium In het Frans overgenomen 1830: officiële naam

Naam Nederland Nederland(en) = laag gelegen gebieden Aanvankelijk geen afgebakend gebied Na 1548: „Nederland(en)“ = de zeventien provinciën Renaissance: naast Belgium (en Flandria) ook de naam Neder-Duytschland Benaming Nederlanden blijft populair, later Nederland

Naam Holland Net als „Vlaanderen“ gebruikt als pars pro toto

Naam Vlaanderen In Flandris („overstroomd land“): naam voor kustgebied Graafschap Vlaanderen (groter gebied) In de late middeleeuwen en renaissance ook naam voor zuidelijke én noordelijke Nederlanden Vergelijk: de Vlaamse Primitieven

Naam Vlaanderen Verenigd Koninkrijk (1814-1830): West- en Oost-Vlaanderen Na 1860: gaandeweg de huidige betekenis, pas rond 1930 populair

Naam Vlaanderen Huidige betekenis: „het Nederlandtalige deel van België“ Maar officieel alleen: het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap

Naam Wallonië Middeleeuwen: Franssprekende inwoners in Nederlanden “Walsch” Vanaf 19de eeuw, maar vooral na WOII raakt de term Wallonië ingeburgerd

Verwarrende taalnamen flamand hollandais Dutch Holländisch (Niederländisch) holandština (vlamština, nizozemština)

Naam Diets/Duits Theudisk: de taal van het volk --- Diets (gebruikt in Vlaanderen, Brabant, West-Limburg en Zeeland) --- Duits (elders gebruikt)

Naam Vlaams Vanaf de 13de eeuw in Graafschap Vlaanderen: „Vlaemsch“ (i.p.v. Diets) Elders: Duitsch, Dietsch, Nederduitsch, Vlaemsch,… In het Frans: naam voor taal in de zuidelijke én noordelijke Nederlanden 19de eeuw: steeds vaker aanduiding Vlaams voor het Nederlands in het zuiden

Naam (Neder)duits Duits: Brabant: voor Nederlands én Hoogduits Vlaanderen: Vlaemsch versus Duutsch Nederduits: vanaf 2de helft 16de eeuw: heel populair Verdween pas begin 20ste eeuw

Naam Nederlands De Nederlandse koningin / Nederlandse kaas versus de Nederlandse literatuur /een Nederlandse schrijver

Vreemde overheersers Werkelijkheid vs. mythe

De Nederlanden rond 1300 http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/middeleeuwen/nederlanden.html

Versplintering ZUID Tot 1384: Vorstendommen en gewesten NOORD

Filips de Stoute (Hertog van Bourgondië) Margaretha van Male (Gravin van Vlaanderen)

Bourgondisch ZUID 1384-1477 Bourgondische periode NOORD 1430-1477

Maria van Bourgondië Maximiliaan van Oostenrijk

Habsburgs ZUID 1477-1555 Habsburgse periode NOORD 1477-1555

Zuid vs. Noord ZUID 1555 - 1713 Spaanse periode 1713 - 1795 Oostenrijkse periode NOORD 1555 - ca.1581 Spaanse periode ca. 1581-1795 Verenigde Republiek

Filips van Oostenrijk (Filips de Schone) Johanna van Castilië

Karel V van het Heilige Roomse Rijk “Keizer Karel”

Filips II van Spanje

Oostenrijkse Nederlanden

1790: Verenigde Nederlandse Staten

Frans ZUID 1795-1815 Franse periode NOORD 1795-1806 Bataafse Republiek 1806-1813 Franse periode 1813-1815 Koninkrijk der Nederlanden

Napoleon Bonaparte

Bataafse Republiek

Slag bij Waterloo (1815)

Verenigd ZUID 1815-1830 Verenigd Koninkrijk der Nederlanden NOORD

Willem I

Talen 6.235.000 inwoners, die Frans, Duits, Fries en Nederlands spraken Driekwart spreekt Nederlands: 2.314.000 in het Noorden 2.351.000 in Vlaanderen (toen nog + Zuid-Limburg) MAAR: sociale bovenlaag in Vlaanderen: sterk verfranst !!

N + Z: een kort huwelijk Religieuze spanningen Houding van de (verfranste) adel Economisch onevenwicht & sociale onrust Buitenlandse invloeden Persoonlijkheid van Willem I Taal- en cultuurbeleid

Religieuze spanningen

Houding adel Verfranst Gericht op het Ancien Régime Tegen vernederlandsing (zie later)

Socio-economisch Armoede Belastingen Onrust

Buitenlands voorbeeld + steun Julirevolutie in 1830

Persoonlijkheid Willem I

Taal- & cultuurbeleid Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing Eén natie, één taal

Taal- & cultuurbeleid Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing ONVREDE In het Franstalige gebied Maar ook: de verfranste elite in het Vlaamse gebied!! De lagere (dialect sprekende) clerus is tegen het “Hollands” (“taal van het protestantisme”)

Opmerking “Zonder deze kortstondige familiereünie was België wellicht een Franstalige staat geworden, zoals ook de noordwesthoek in Frankrijk, Frans-Vlaanderen, verfranst is. De pioniers van de Vlaamse beweging, de strijders voor de vernederlandsing in Vlaanderen sinds 1830, zijn gevormd in het Koninkrijk der Nederlanden.” (De Vries 1995: 117)

Apart verder ZUID Vanaf 1830 Koninkrijk België NOORD Vanaf 1830 Koninkrijk der Nederlanden

Het ontstaan van België + de Brabançonne

Belgische revolutie

Belgische vlag > Kleuren wapenschild Hertogdom Brabant

Vlaamse vlag

Nationale wapenspreuk “Eendracht maakt macht”

De Brabançonne Volkslied België

O heilig land der vaad'ren Onze ziel en ons hart zijn u gewijd. O dierbaar België O heilig land der vaad'ren Onze ziel en ons hart zijn u gewijd. Aanvaard ons hart en het bloed van onze adren, Wees ons doel in arbeid en in strijd. Bloei, o land, in eendracht niet te breken; Wees immer u zelf en ongeknecht, Het woord getrouw, dat ge onbevreesd moogt spreken: Voor Vorst, voor Vrijheid en voor Recht. (x3) http://www.youtube.com/watch?v=cUplg16ovjY http://www.youtube.com/watch?v=QW60lbBygU4&feature=related

De Brabançonne? http://www.youtube.com/watch?v=ptU6gRtEpJY&feature=related

21 juli Nationale feestdag België Verjaardag van de troonsbestijging door Leopold I in 1831

11 juli?

11 juli Officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap De Guldensporenslag: 11 juli 1302

De Guldensporenslag Feit vs. fictie

De “Guldensporenslag” 1302 11 juli De patriciërs, de Fransen (Filips de Schone) – de Leliaarts VERSUS de Graaf van Vlaanderen (Gwijde van Dampierre) en de gilden – de Liebaards / de Klauwaards

De “Guldensporenslag” Eind 13de eeuw: conflict 1300: Gwyde e.a. in Franse gevangenis Leliaarts leggen hoge belastingen op 18 mei 1302: de Brugse metten Verrassingsaanval „Scilt ende vrient“ 11 juli 1302: de Guldensporenslag Voetvolk versus ridders te paard 1305: vredesverdrag

Hendrik Conscience 1812 – 1883 “de man die zijn volk leerde lezen” De leeuw van Vlaanderen (1838)

De leeuw van Vlaanderen Hendrik Conscience, De leeuw van Vlaanderen (1838) Guldensporenslag Dreiging Frankrijk Mythologisering Uiting nationaal gevoel (België!) Later: Vlamingen versus Walen

Jan Breydel en Pieter de Coninck

De leeuw van Vlaanderen Film Hugo Claus (1985) Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=m2K8JqwXaYQ&NR=1 Opm.: de Fransen worden gespeeld door Nederlanders