Hart- en vaatziekten Overige CZ SBG 2 Hoorcollege 4 Hart- en vaatziekten Overige CZ

Agenda Hart- en vaat aandoeningen (1) Overige CZ Werking van het hart Hartaandoeningen Leefstijlaspecten Overige CZ Metabool syndroom (2) COPD (3) Kanker (4)

Hart en bloedsomloop Anatomie van hart: Bloedsomloop: kamers & boezems kleppen prikkels Bloedsomloop: kleine en grote bloedsomloop slagaders/aders/haarvaten Bloedvoorziening van het hart: kransslagaders B&T blok 1.2 - HC 1 3

Werking van het hart en bloedsomloop http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20021104_bloedsomloopmens06

Slagvolume en hartminuutvolume Hartfrequentie: 70x per min/100.000 per dag/ 2,5 miljard gehele leven!! Slagvolume: per kamer (of ventrikel) 50-70ml per slag Ca. 4 liter per minuut (hartminuutvolume) Bij inspanning: SV: 140 ml / HMV: 25 liter!!

Hart- en vaataandoeningen hartinfarct hartfalen beroerte

hartprikkeling hartritme stoornissen

Hartcyclus P-top: PR-interval: QRS-complex: ST-segment: T-top: Depolarisatie atria PR-interval: Tijd voortgeleiding impuls door atria en AV-knoop QRS-complex: Depolarisatie ventrikels Repolarisatie atria ST-segment: Repolarisatie AV-knoop T-top: Repolarisatie ventrikels EBL

Doodsoorzaken in NL

Sterfte HVZ naar leeftijd en geslacht

Prevalentie HVZ – ziektebeeld en geslacht 2011

Risicofactoren HVZ Roken Ongezonde voeding Weinig beweging Stress Hoog cholesterolgehalte Hoge bloeddruk Overgewicht Diabetes Erfelijkheid Leeftijd en geslacht

Lichaams-samenstelling Leefstijl-factoren Cholesterol Lichaams-samenstelling Hoge bloeddruk Diabetes Hart- en vaatziekten Sterfte aan HVZ

Bewegen en hart Regelmatig bewegen kent vele positieve effecten: Het verkleint de kans op overgewicht Het verlaagt de bloeddruk Het verlaagt het slechte cholesterol (LDL) en Het verhoogt het goede cholesterol in het bloed (HDL); Het verkleint de kans op diabetes type 2 Gunstig effect op de glucosestofwisseling Vergroting van het hartminuutvolume; meer bloed per hartslag. Verbetering van de circulatie; meer bloedvaten gaan open staan

HVZ en preventie Primaire preventie Secundaire preventie Tertiaire preventie

2 - Metabool syndroom Verstoorde energiebalans Weinig beweging Ongezonde voeding -->Insulineresistentie

2 – Wat is het MS Metabool syndroom: indien 3 van de 5 risicofactoren buikomvang  > 102 cm (man)   > 88 cm (vrouw) triglyceriden > 1,7 mmol/l HDL cholesterol < 1 mmol/l Bloeddruk > 130/85 Glucose (nuchter) > 5,9 mmol/l

Van de mensen > 55 jaar heeft > 25% een metabool syndroom Om te onthouden: Van de mensen > 55 jaar heeft > 25% een metabool syndroom (studies over heel Europa, USA, Finland, Nederland) In sommige etnische groepen aanmerkelijk méér, bijvoorbeeld Turken, Marokkanen, Creolen, Mexican Americans

3 - COPD Ernstige longaandoening, blijvende schade en progressief Chronische bronchitis Longemfyseem filmpje COPD filmpje astma

Oorzaken COPD Blootstelling giftige stoffen: Roken (80%) Erfelijke factoren Slecht behandeld astma

Prevalentie COPD 320.000 mensen met de diagnose COPD 300.000 mensen met een zeer hoog risico In 2010 overleden 5.984 personen aan COPD

Sociale gevolgen COPD Sociaal functioneren Verzuim en Arbeidsongeschikt (58% geen baan) Immobiel, rolstoel afhankelijk

Bewegen en COPD Effecten COPD-patiënten zijn ruim 3xzo vaak inactief als de Nederlandse bevolking 16 procent beweegt nog geen half uur per week. Effecten Efficiënter gebruik van zuurstof Sneller herstel griep/verkoudheid Preventie andere chronische aandoeningen Sociaal functioneren omhoog

4 - Kanker cellen die zich onbeheerst vermenigvuldigen en dit blijven doen; de woekerende cellen breiden zich uit in omliggend weefsel en richten hier schade aan (invasieve groei of infiltratie); de woekerende cellen verspreiden zich ook naar ver weg gelegen plaatsen in het lichaam (metastasering ofwel uitzaaiing). Via lymfevaten, bloed en in aanwezige lichaamsholten (bijv. buikholte)

Eigenschap van iedere kanker: uitzaaiingen (=metastasen) Afhankelijk van de aard van de primaire tumor: lymfevaten Bloed Via holle ruimtes (o.a. Buikholte) Affiniteit van tumorcellen met specifieke weefsels

Kanker en cijfers 10-jaarsprevalentie bedroeg 433.600 op 1 januari 2011, 203.300 mannen en 230.300 vrouwen. Dat is bijna 3% van de Nederlandse bevolking. In 2011 ruim 100.000 nieuwe gevallen van kanker (incidentie) De prevalentie van kanker: borstkanker: 150.000 personen (globaal een kwart van het totaal), huidkanker (98.000), prostaatkanker (84.000) darmkanker (82.000). 40% procent van alle nieuwe patiënten in 2011 tussen 60-75 jaar en 30% was 75 jaar was of ouder. In 2011 stierven ruim 43.000 mensen als gevolg van kanker Ongeveer de helft van alle kankerpatiënten geneest (5-jaarsoverleving)

Meest voorkomende locaties

Behandeling van kanker De drie meest toegepaste methoden om kanker te behandelen zijn op dit moment: Chemotherapie (behandeling met cytostatica) Radiotherapie (bestraling) Doden van delende cellen Operatie

Bijwerkingen cytostatica Cytostatica tasten naast kankercellen ook gezonde cellen aan. Daardoor kunnen onaangename bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld: haaruitval; misselijkheid; braken; darmstoornissen; verhoogd risico op infecties; vermoeidheid

Sterfte aan kanker

Longkanker

Longkanker

Longkanker Meest voorkomend: jaarlijks bij 9.000 mensen vastgesteld 24% van alle sterfgevallen door kanker 90%: tumor in bronchiën overlevingskans na 5 jaar is bij de mannen 10-15% en bij de vrouwen 15-20%.

Oorzaken longkanker Arbeidsomstandigheden Roken (80-90%) 10-12% van de rokers krijgt longkanker Arbeidsomstandigheden Vervuilde lucht

Lonkanker: Behandeling Primair: Chirurgie Curatief Palliatief Radiotherapie (palliatief) Chemotherapie (palliatief) Combinatie van therapievormen

Borstkanker 1 op de 7 vrouwen en 1 op de 2000 mannen krijgt borstkanker. Jaarlijks overlijden er ruim 3.300 vrouwen aan BK. Bijna een derde van alle vrouwen die kanker krijgen heeft borstkanker. Bij mannen komt deze vorm nauwelijks voor. Tussen de 45 en 75 jaar. Het komt vaak voor dat er ook borstkanker in de andere borst wordt vastgesteld. De overlevingskans na 5 jaar, indien de kanker beperkt is tot de borst, is 80% of hoger.

Kanker en leeftijd

35-50% van de nieuwe gevallen van kanker kan daardoor voorkomen. Primaire preventie Gezond leven: minder kans op kanker Iedereen kan kanker krijgen. Maar wie gezond leeft, heeft wel mínder kans om kanker te krijgen. Zo zijn er 6 leefregels die u helpen uw lijf sterker te maken tegen kanker:  niet roken verstandig zonnen voldoende bewegen gezond eten (voeding) op uw gewicht letten (gezond gewicht)  matigen met alcohol Gezond leven is de beste manier om het risico op kanker te verkleinen; 35-50% van de nieuwe gevallen van kanker kan daardoor voorkomen.

Kanker en bewegen Primaire preventie Overgewicht verhoogt het risico op een aantal vormen van kanker, zoals borst-, darm-, baarmoeder-, slokdarm- en nierkanker. Borstkanker & bewegen vrouwen die voldoende lichamelijk actief zijn hebben 20-40% minder kans op borstkanker. elk uur per week extra bewegen vermindert het risico op borstkanker met 3-8%, als dit tenminste over een langere periode wordt volgehouden

Secundaire/tertiaire preventie Revalidatieprogramma’s gericht op: Fysiek functioneren Psychisch functioneren Sociaal functioneren Zie BB: Herstel & Balans

Herstel&Balans: biopsychosociaal model

Sport & kanker Alpe d'Huzes - film