23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Cultuur in de Spiegel in de praktijk Eelco van Es (RUG, Cultuur en Cognitie)RUG, Cultuur en Cognitie Astrid Rass (SLO, Artez)Artez

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 I  Waar zijn we aan begonnen?  Met wie precies?  Wat zijn de verwachte uitkomsten?  Wat zijn de mogelijkheden?  Wat de problemen?  Praktijk (Astrid Rass)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Hoe begonnenHoe begonnen?  In antwoord op welke vraag?  Met welk gereedschap? Wetenschap Een theorie van cultuur(onderwijs)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Met wie? Onderzoekers RUG Leerplankundigen SLO 14 Pilootscholen Groningen en Rotterdam Financiёle partners

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Verwachte uitkomsten  Publicaties Proefschriften Leerplankader CiS in de PraktijkLeerplankader CiS in de Praktijk (maart 2014) Best Practices  Welke perspectieven voor het onderwijs (uitvoering) voor culturele instellingen (aanbod) voor de overheden (beleid)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Mogelijkheden  Samenwerking  Ruimte  Herkenning

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Problemen  Aansluiting theorie en praktijk Tijdgebrek Cultuurwetenschap en Cultuuronderwijs Waarheid en waarde Beschouwen, ‘willen’, en handelen

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Wat is cultuuronderwijs?

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Een cultuurtheorie: wat kan het onderwijs ermee? Definities: Cultuur is een voortdurend proces. Het is alles wat mensen maken en doen. Het is de manier waarop mensen betekenis geven aan de omgeving (cultuur in brede zin) Cultureel bewustzijn is de manier waarop mensen reflecteren op hun eigen en andermans cultuur (cultuur in beperkte zin). cultuuronderwijs

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Een cultuurtheorie: wat kan het onderwijs ermee? Onderwerp Vaardigheden Media

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Een cultuurtheorie: wat kan het onderwijs ermee? Onderwerp Vaardigheden Media

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Wat is cultuuronderwijs?

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Voorbeelden van zicht op cultuuronderwijs: 1.N.H. Werkman College 'Cultuurtechnasium'Cultuurtechnasium 2.Zernike College leerlijn cultuuronderwijsleerlijn cultuuronderwijs

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 'Wij willen als cultuurprofielschool ook binnen het Technasium ruimte maken om het cultureel bewustzijn te ontwikkelen.' N.H. Werkman College

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Ontwerp voor klas 3 en 4 Havo Vwo Technasium 2. Opdracht: ontwerpeisen opdrachtgever 3. Aanvullende ontwerpeisen van 'Cultuurtechnasium' N.H. Werkman College Brug

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Ontwikkeling in cultureel bewustzijn Betekenis brug voor mensen, nieuwe en oude technieken, brug voor Groningen, wachten voor de brug, typeren van de stad Groningen (studentenstad, historie), Gerrit Krol alfa en bèta, etc.. N.H. Werkman College

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Zernike College Groningen CiS pilotschool (2008 – 2012) Zernike ‘Cultuur als proces’ (2013 – 2015 (evt. 2017)) 6 locaties (alle niveaus), ambassadeurs, visiekader voor een leerlijn cultuuronderwijs. Voorbeeld 2

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 'Wij willen naast de bestaande kunstvaklijnen ook lijn aanbrengen in onderwerpen. Wij willen preciezer en systematischer nadenken waarover we onze leerlingen bewust willen maken en in welke opbouw wij dat zien.' Zernike College

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Zernike College - 'Ontmoeten' 19 Hoe kun je een themalijn ontwikkelen van jaar met de vakken beeldend, literatuur, filosofie, muziek en drama over Ontmoeten (die aansluit bij de leerling)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Speel-ontmoetingen

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Overzeese ontmoetingen 21 Robinson Crusoe Floortje Dessing

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Macht ontmoetingen The Table of Power van Jacqueline Hassink (2009)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Ontmoetingen in het nachtleven Le Grande Belleza (2013)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Intense ontmoetingen Marina Abramović e Ulay - MoMA 2010

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Waarde van ontmoeten 25 Wij bestaan alleen voor zover wij samenhangen met anderen (Joseph Conrad) 'Wij bestaan alleen voor zover wij samenhangen met anderen' (Joseph Conrad, 1857 – 1924)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 De Zernike leerling i.r.t. 'Ontmoeten' 26 Wat kennen en weten de leerlingen:  Het woord 'ontmoeten': soms volledige weerstand soms direct aan de slag.  OB (vmbo): knuffel, omhelzen, gillen, zwaaien, buiten school op straat afspreken  BB (havo vwo): weinig gebaar, taal, ingetogen.  OB: Meisje oordelen op uiterlijk, jongen ontmoeten elkaar via via.  Leerlingen 'ontmoeten' elkaar al 's ochtends bij het opstaan via social media.  Scenes spelen over ontmoeten (ziek meisje ontmoet Beyonce en Poetin op de Krim).  Vriendschappen ontstaan via social media  Tv programma's (Boer zoekt vrouw, Hello Goodbye,

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 De Zernike leerling i.r.t. 'Ontmoeten' 27 Wat kennen en weten de leerlingen:  Het woord 'ontmoeten': soms volledige weerstand soms direct aan de slag.  OB (vmbo): knuffel, omhelzen, gillen, zwaaien, buiten school op straat afspreken  BB (havo vwo): weinig gebaar, taal, ingetogen.  OB: Meisje oordelen op uiterlijk, jongen ontmoeten elkaar via via.  Leerlingen 'ontmoeten' elkaar al 's ochtends bij het opstaan via social media.  Scenes spelen over ontmoeten (ziek meisje ontmoet Beyonce en Poetin op de Krim).  Vriendschappen ontstaan via social media  Tv programma's (Boer zoekt vrouw, Hello Goodbye,

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 De Zernike leerling i.r.t. 'Ontmoeten' 28 Wat kennen en weten de leerlingen:  Het woord 'ontmoeten': soms volledige weerstand soms direct aan de slag.  OB (vmbo): knuffel, omhelzen, gillen, zwaaien, buiten school op straat afspreken  BB (havo vwo): weinig gebaar, taal, ingetogen.  OB: Meisje oordelen op uiterlijk, jongen ontmoeten elkaar via via.  Leerlingen 'ontmoeten' elkaar al 's ochtends bij het opstaan via social media.  Scenes spelen over ontmoeten (ziek meisje ontmoet Beyonce en Poetin op de Krim).  Vriendschappen ontstaan via social media  Tv programma's (Boer zoekt vrouw, Hello Goodbye,

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 De Zernike leerling i.r.t. 'Ontmoeten' 29 Wat kennen en weten de leerlingen:  Het woord 'ontmoeten': soms volledige weerstand soms direct aan de slag.  OB (vmbo): knuffel, omhelzen, gillen, zwaaien, buiten school op straat afspreken  BB (havo vwo): weinig gebaar, taal, ingetogen.  OB: Meisje oordelen op uiterlijk, jongen ontmoeten elkaar via via.  Leerlingen 'ontmoeten' elkaar al 's ochtends bij het opstaan via social media.  Scenes spelen over ontmoeten (ziek meisje ontmoet Beyonce en Poetin op de Krim).  Vriendschappen ontstaan via social media  Tv programma's (Boer zoekt vrouw, Hello Goodbye,

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Zernike College - 'Ontmoeten' 30 begroeten, vergaderen, overleggen, bezoeken, café, concert, elkaar treffen, hangplekken, dating-sites, conferenties, bankje in het park, verhalen over ontmoeten, eerst ontmoeting, muziek bij bezoek, handenschudden, begroetingsritueel, ontmoeten in de kunst, zich laten kennen, gezinsontmoetingen, ontmoeten logeren, kennismaken, begroetingswoorden, 'When Saliemet Harry, begroetingsmuziek, schoolplein, fietsenhok, spelen, herbergmuziek, G7-Top, waarom begroet je?, ontmoeten vanuit geloof, kerkdienst, verhalen of gedichten over ontmoeten, staatsbezoek, afscheid, ontmoetingsplek, sportbegroeting, bezoektijd, telefoon opnemen, niet kunnen ontmoeten, eerste indruk

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Zernike College De leerling als vertrekpunt voor een leerlijn Wat 'weten' onze leerlingen al van ontmoeten? Belevingswereld van de Zernike leerling Profielen (Dorsten, Ekster en Copini) 2 Wat vinden we dat ze zouden moeten weten over ontmoeten?

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Onderzoek:  Waarnemen - Hoe voelt ontmoeten, wat zien we, wat ruiken we, wat ruikt jij en wat hoor je als je iemand ontmoet?  Verbeelden - Wat doen we als we iemand ontmoeten? Welke manieren kennen we? Op welke manier ontmoet jij mensen?  Conceptualiseren - Welke waarde hechten wij of hecht jij aan ontmoeten? Ken je verhalen over ontmoeten?  Analyseren - Welke patronen herken je in ontmoeten? Is elke ontmoeting een ontmoeting? Zernike College 1 – Wat weet onze leerling van 'ontmoeten' ? 32 Vaardigheden ontwikkeling 4-18 jaar (Dorsten, Ekster en Copini)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Zernike College 2 – Wat vinden we dat de leerling moet weten? 33  Ontmoetingsvormen in de politiek.  Uitproberen van ontmoetingsrituelen.  Begroeten in verschillende talen.  Ontwerpen van ontmoetingsplekken.  Ontmoeting in de Middeleeuwen.  Verschil tussen een live en virtueel.  Ontmoetingen in de kunsten/film. 

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur Eerste oefening: Een lange-thema leerlijn die leerling en onderwerp gestuurd is!

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Een cultuurtheorie  Biedt een analytische insteek op cultuuronderwijs.  Vergt tijd om te kunnen begrijpen en gebruiken!  Biedt geen kant en klaar pakket en geen stappenplan, maar wel een denkkader met gemeenschappelijk begrippenkader. Het zet je aan tot denken:  Waar moet je cultuuronderwijs overgaan?  Welke vaardigheden?  Welke media?  En hoe past dit alles bij de leerling die je dit jaar in deze klas voor je hebt?  Wat is de samenhang (OVM en leerling)?

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Een cultuur theorie  Biedt een analytische insteek op cultuuronderwijs en dat is soms lastig.  Vergt tijd om te kunnen begrijpen!  Het biedt geen kant en klaar pakket en geen stappenplan, maar wel een denkkader met gemeenschappelijke begrippenkader. Het zet je aan tot denken:  Waar moet je cultuuronderwijs overgaan?  Welke vaardigheden?  Welke media?  En hoe past dit alles bij de leerling die je dit jaar in deze klas voor je hebt?  Wat is de samenhang (OVM en leerling)? De cultuurtheorie van Cultuur in de Spiegel biedt een analytisch fundament voor cultuuronderwijs! (en dus geen visie)

23 januari 2015 universitair onderwijscentrum groningen dag van taal, kunsten & cultuur 2015 Ontmoeting Drie dagen lang loopt het spoor, doorgaan. Laat handen van vermoeide reizigers even wuiven naar vergeelde plaatjes, doorgaan. Treinrails komen samen, glimmen fel oranje. Slingeren, wenden, wisselen, geen terugkeren. Passagiers groepen drommen, verspreken zich in volle talen, lezen allen de krant van Babel. Stations worden open monden van verbazing, daken verdwijnen, deze wereld wordt van glas. Sacrale blauwen versmelten met grond, dalen naar benden engelenveren, metalen schubben. Daar sta je dan: oog in oog met het beest, zijn naam is Ontmoeting, ook wel Doorgaan. Sieger Geertsma (oud leerling van het Zernike)