De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis Hoorcollege propedeuse 2014-2015 semester I blok I F.G. Naerebout

2de college ¶ 1 Het 3de en 2de millennium v.C. ¶ 2 Het 1ste millennium v.C. ¶ 3 Griekenland & Rome tot ca. 500 v.C.

¶ 1 Het 3de en 2de millennium v.C. Vroege staten en steden  sleutelwoord: complexiteit Vruchtbare Halve Maan Mesopotamië: Soemer Egypte NB: centrum-periferie Migraties: Semieten (Akkad); Indo-Europeanen Brons  Bronstijd Opnieuw: diffusie (en autonome ontwikkelingen) Schrift: cuneïform (spijkerschrift) hiërogliefen

Rode pijlen: Indo-Europese migraties; groene pijlen: semitische migraties

2400 v.C. Mesopotaamse hegemonieën Oeroek; Rijk van Sargon van Akkad; Oer 2000 v.C. Komst van de Amorieten Einde Soemer en opkomst van Babylon Begin van geschiedschrijving in Mesopotamië Begin van Minoïsche bloeiperiode; schrift: Lineair A; Cycladisch/Egeïsche beschaving Komst van Grieken en van Italische volken 1700 v.C. Babylon: Hammurabi: wetscodificatie

Cycladen

Kreta in de Minoïsche periode: archeologische vindplaatsen

Knossos

Knossos: reconstructie

Vroege voorbeelden van rechtscodificatie

1600 v.C Santorini/Thera/Thira Opkomst van nieuwe machtsblokken Elam, Assyrië, Mitanni, Hittieten-rijk Griekenland: bloei van Helladische cultuur; Mycene 1500 v.C. Einde Indusbeschaving Opbloei van China: Shang; Chinees schrift: karakters Grieken op Kreta: Lineair B Egypte expansief in Nabije Oosten: Nieuwe Rijk

1600-1000

Mycene

Mycene: reconstructie

Een kleitablet beschreven met Lineair-B (de schriftsoort): de taal is een vroege vorm van Grieks (‘Myceens’)

1200 v.C. Ondergang Late Bronstijd-bestel, migraties Val van het Hittietenrijk, invallen door de Zeevolken, binnendringen van Arameeën in Mesopotamië en Nabije Oosten, begin van het einde voor Myceens Griekenland 1100 v.C. China: Zhou

De precieze inhoud van onderstaande kaart is hypothetisch; maar dat er op grotere schaal gemigreerd werd in deze periode en dat er veel gemeenschappen een gewelddadig einde vonden, is een feit

¶ 2 Het 1ste millennium v.C. 1000 v.C. Successor states: Neo-Hittieten, Frygiers Ontstaan van het alfabet-schrift 900 v.C. Opkomst van Assyrië als grootmacht In het Nabije Oosten: Fenicië, Filistijnen, Israel, Juda

750 v.C. Griekse renaissance: Archaïsch Griekenland Contacten met Nabije Oosten, Egypte: vele ontleningen, waaronder het alfabetschrift Assyrische expansie 722 Israel vernietigd, 670 Egypte veroverd 612 v.C. Val van Niniveh; Nieuw-Babylonisch rijk; Neboekadnessar 587 inname Jerusalem, einde van Juda – Babylonische ballingschap 550 v.C. Iran: de Meden verdrongen door de Perzen Perzische veroveringen: 545 Lydië, 539 Babylon, 525 Egypte

¶ 3 Griekenland & Rome tot ca. 500 v.C. Griekenland in de Dark Age 1000-750 De Griekse wereld van Homeros? Migraties: Doriërs; oversteek naar Klein-Azië; Cyprus Archaïsch Griekenland 750-500 Ex oriente lux  o.m. alfabetschrift Polis, poleis burgerschap / aristocratie / turannis Bevolkingsgroei en ‘kolonisatie’ Het Dorische model

Archaïsch Griekenland, met de verschillende Griekse dialecten

en Grieks moederland Groen: Grieks moederland (Grieks vasteland, Griekse eilanden en de kust van Klein-Azië) en de Griekse ‘kolonies’ (= nieuw gestichte zelfstandige poleis op de kusten van Spanje, Zuid-Frankrijk, Sicilië en Zuid-Italië, Noord-Afrika, Hellespont en Bosporus en de Zwarte Zee)