Jo van den Brand & Joris van Heijningen Kromlijnige coördinaten: 28 oktober 2013 Gravitatie en kosmologie FEW cursus.

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Als ik kon zijn waar jij bent If I could be where you are
Advertisements

Deltion College Engels C1 Spreken [Edu/003] thema “Oprah at Deltion” can-do : kan duidelijke, gedetailleerde beschrijving geven van complexe onderwerpen,
Order placed Should be Nederland Netherlands can be removed here, just Scancorner Instead of ‘undefined’ -> ‘geen’ New logo should be displayed here. COUNTS.
Requirements -People are able to make their own memorial page, called a memori -The website will be build first in Dutch for extension.nl, then copied.
Een alternatief voorstel Naar aanleiding van bestudering van de IAASB voorstellen denkt de NBA na over een alternatief. Dit alternatief zal 26 september.
Deltion College Engels C1 Gesprekken voeren [Edu/002]/ subvaardigheid lezen thema: Order, order…. can-do : kan een bijeenkomst voorzitten © Anne Beeker.
Internet vriendschap Internet friendship
1 Co-Design at Chess-iT Guus Bosman. 2 Afstuderen bij Chess Net.Footworks tot augustus 2003 Afstuderen augustus 2003 tot maart 2004 Chess full-time vanaf.
MASTERPROJECT M1 · Groep Equilibrium Marieke Steenbeeke Rick van Veghel Tim de Veen MASTERPROJECT M1 ZERO ENERGY BUILDING Previous weeks · Zero.
Gravitatie en kosmologie
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie
Teams on the frontline Geert Stroobant De Heide - Balans
Mars, known as the Red Planet, it’s about to appear in spectacular fashion! So mark your calender (August 27, 2006 )to watch throughout the month of August,
Virgielcollege Mede mogelijk gemaakt door uw Eerstejaarsch Commissie.
Vaardig? Een spectrum aan vaardigheden! Van informatie- naar media- naar exploratievaardig? Of e-Research & e-learning literate? Collaboration literate??
Accessible Instructional Materials. § Discussion: Timely access to appropriate and accessible instructional materials is an inherent component.
Nieuwe wegen in ontwerpen met CAD
RHODODENDRON.
zaterdag 19 juli 2014 Saturday, 19 July 2014 I see what you don’t see I come from another galaxy My earthal life was not the intention I was meant.
IST Status Gerrit van Nieuwenhuizen IST-MIT meeting BNL, July 24, 2008
SQL injections en meer... PERU. web application vulnerabilities Cross Site Scripting (21.5%) SQL Injection (14%) PHP includes (9.5%) Buffer overflows.
Instructie grammatica Word order II A comparison.
“Drawing your Mobility Map” (cf. A. Gohard-Radenkovic) Meertalige competencies & interculturele mediation Utrecht 2010 M-C. Kok Escalle.
In samenwerking met het Europees Sociaal Fonds en het Hefboomkrediet The role of APEL in career coaching and competence management Competence navigation.
©Silberschatz, Korth and Sudarshan2.1Database System Concepts Huiswerk lees  delen 2.9, 2.10 van hoofdstuk 2 en  delen 3.1 en 3.6 van hoofdstuk 3. opgaven.
ontwik idee - keling dag 3 goals today Develop “criteria” to help you evaluate & select your ideas Some tools from Tassouls book to help you do this.
Probleem P 1 is reduceerbaar tot P 2 als  afbeelding  :P 1  P 2 zo dat: I yes-instantie van P 1   (I) yes-instantie van P 2 als ook:  polytime-algoritme,
Creatieve workshop Wiki: Scroll naar beneden: docentenpagina: Pia Terstroet.
Jo van den Brand & Tjonnie Li Kromlijnige coördinaten: 19 oktober 2010 Gravitatie en kosmologie FEW cursus.
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie Jo van den Brand & Jeroen Meidam
Jo van den Brand & Jeroen Meidam ART: 5 november 2012
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie
Netwerk Algorithms: Shortest paths1 Shortest paths II Network Algorithms 2004.
De digitale coach Het verbeteren van een plan van aanpak Steven Nijhuis, coördinator projecten FNT Deze presentatie staat op:
1 Van Harvard naar MIPS. 2 3 Van Harvard naar MIPS Microprocessor without Interlocked Pipeline Stages Verschillen met de Harvard machine: - 32 Registers.
Vrije Universiteit amsterdamPostacademische Cursus Informatie Technologie Universal Modeling Language … why you need models? Models are necessary to communicate,
Tussentoets Digitale Techniek. 1 november 2001, 11:00 tot 13:00 uur. Opmerkingen: 1. Als u een gemiddeld huiswerkcijfer hebt gehaald van zes (6) of hoger,
In Cyberspace VR meer performance minder theater (representatie, acteren) Hoe VR benaderen? Hoe werkt het? –VR draait om modulatie van modulatie (ook.
Organizing Organization is the deployment of resources to achieve strategic goals. It is reflected in Division of labor into specific departments & jobs.
Deltion College Engels B1 Gesprekken voeren [Edu/005] thema: applying for a job can-do : kan een eenvoudig sollicitatiegesprek voeren © Anne Beeker Alle.
Deltion College Engels B1 Gesprekken voeren [Edu/007] theme: Can I have my money back… can-do : kan minder routinematige situaties aan © Anne Beeker Alle.
Deltion College Engels C1 Gesprekken voeren [Edu/004]/ thema: There are lies, damned lies and statistics... can-do : kan complexe informatie en adviezen.
Deltion College Engels B2 Schrijven [Edu/004] thema: (No) skeleton in the cupboard can-do: kan een samenhangend verhaal schrijven © Anne Beeker Alle rechten.
Deltion College Engels B1 En Spreken/Presentaties [Edu/007] Thema: Soap(s) can-do : kan met enig detail verslag doen van ervaringen, in dit geval, rapporteren.
Deltion College Engels En Projectopdracht [Edu/001] thema: research without borders can-do/gesprekken voeren : 1. kan eenvoudige feitelijke informatie.
Deltion College Engels B1 Schrijven [Edu/004]/ subvaardigheid lezen thema: reporting a theft can-do : kan formulieren waarin meer informatie gevraagd wordt,
Deltion College Engels C1 Gesprekken voeren [Edu/006] thema: ‘I was wondering what you think of…’ can-do : kan deelnemen aan de conversatie bij zeer formele.
Lange Termijn Jeugdwerkloosheid en Mismatch Inleiding Debat Prof. Dr. J. Konings KULeuven Workshop Jeugdwerkloosheid 21 mei 2013.
Writing exercise This one goes into your language portfolio!!! You have until the end of the week to hand it in… (So you have a little longer than it says.
Telecommunicatie en Informatieverwerking UNIVERSITEIT GENT Didactisch materiaal bij de cursus Academiejaar
Telecommunicatie en Informatieverwerking UNIVERSITEIT GENT Didactisch materiaal bij de cursus Academiejaar
Marcel Crok | De staat van het klimaat Lezing KNAW klimaatbrochure Seminar | Maandag 12 december | Nieuwspoort Den Haag.
Rational Unified Process RUP Jef Bergsma. Iterations –Inception –Elaboration –Construction –Transition De kernbegrippen (Phases)
© Shopping 2020 TITLE Date Subtitle Logo Gastheer Logo Voorzitter.
Link Popularity Het principe van linkpopulariteit kun je als volgt samenvatten: hoe meer webpagina's er naar een bepaalde webpagina linken, des te belangrijker.
Just as an introduction for SDP-partners, this is a theoretical ppt on properties of triangles in which first, 3 properties are formulated and visualised.
1 OMI Modelleren van content. 2 Vocabulary Content “gevangen” in begrippenapparaat: Vocabulary: lijst met termen nauwelijks semantiek Ontology:
Deltion College Engels B2 Spreken [Edu/001] thema: What’s in the news? can-do : kan verslag doen van een gebeurtenis en daarbij meningen met argumenten.
Test Tender module Stap 1 Klik op het gewenste object.
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie
Jo van den Brand & Joris van Heijningen Speciale relativiteitstheorie: 6 oktober 2015 Gravitatie en kosmologie FEW Cursus Copyright (C) Vrije Universiteit.
Jo van den Brand & Joris van Heijningen Kromlijnige coördinaten: 13 oktober 2015 Gravitatie en kosmologie FEW cursus Copyright (C) Vrije Universiteit 2009.
GegevensAnalyse Les 2: Bouwstenen en bouwen. CUSTOMER: The Entity Class and Two Entity Instances.
The Research Process: the first steps to start your reseach project. Graduation Preparation
Key Process Indicator Sonja de Bruin
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie
FEW Cursus Gravitatie en kosmologie
Jo van den Brand & Tjonnie Li Kromlijnige coördinaten: 19 oktober 2010
Solving Linear Systems by Graphing Part 2 How Many Solutions?
Member functions.
Transcript van de presentatie:

Jo van den Brand & Joris van Heijningen Kromlijnige coördinaten: 28 oktober 2013 Gravitatie en kosmologie FEW cursus

Najaar 2009Jo van den Brand Inhoud Inleiding Overzicht Klassieke mechanica Galileo, Newton Lagrange formalisme Quantumfenomenen Neutronensterren Wiskunde I Tensoren Speciale relativiteitstheorie Minkowski Ruimtetijd diagrammen Wiskunde II Algemene coordinaten Covariante afgeleide Algemene relativiteitstheorie Einsteinvergelijkingen Newton als limiet Kosmologie Friedmann Inflatie Gravitatiestraling Theorie Experiment

 Consider speed of light as invariant in all reference frames Special relativity Coordinates of spacetime Cartesian coordinates denote as superscripts spacetime indices: greek space indices: latin  SR lives in special four dimensional manifold: Minkowski spacetime (Minkowski space) Coordinates are Elements are events Vectors are always fixed at an event; four vectors Abstractly  Metric on Minkowski space as matrix Inner product of two vectors (summation convention) Spacetime intervalOften called `the metric’ Signature: +2 Proper time Measured on travelling clock

 Spacetime diagram Special relativity Points are spacelike, timelike or nulllike separated from the origin Vector with negative norm is timelike  Path through spacetime Path is parameterized Path is characterized by its tangent vector as spacelike, timelike or null For timelike paths: use proper time as parameter Calculate as Tangent vector Normalized Momentum four-vector Mass Energy is time-component Particle rest frame Moving frame for particle with three-velocity along x-axis Small v Four-velocity

Energie-impuls tensor Perfecte vloeistof (in rustsysteem) –Energiedichtheid –Isotrope druk P diagonaal, met In rustsysteem In tensorvorm (geldig in elke systeem) We hadden Probeer We vinden Verder geldt Voor stof: P = 0

Linear space – a set L is called a linear space when –Addition of elements is defined is element of L –Multiplication of elements with a real number is defined –L contains 0 –General rules from algebra are valid Tensors – coordinate invariant description of GR Linear space L is n-dimensional when –Define vector basis Notation: –Each element (vector) of L can be expressed as or –Components are the real numbers –Linear independent: none of the can be expressed this way –Notation: vector component: upper index; basis vectors lower index Change of basis –L has infinitely many bases –If is basis in L, then is also a basis in L. One has and –Matrix G is inverse of –In other basis, components of vector change to –Vector is geometric object and does not change! i contravariant covariant

1-form –GR works with geometric (basis-independent) objects –Vector is an example –Other example: real-valued function of vectors –Imagine this as a machine with a single slot to insert vectors: real numbers result 1-forms and dual spaces Dual space –Imagine set of all 1-form in L –This set also obeys all rules for a linear space, dual space. Denote as L* –When L is n-dimensional, also L* is n-dimensional –For 1-form and vector we have –Numbers are components of 1-form Basis in dual space –Given basis in L, define 1-form basis in L* (called dual basis) by –Can write 1-form as, with real numbers –We now have –Mathematically, looks like inner product of two vectors. However, in different spaces –Change of basis yields and (change covariant!) –Index notation by Schouten –Dual of dual space: L** = L

Tensors –So far, two geometric objects: vectors and 1-forms –Tensor: linear function of n vectors and m 1-forms (picture machine again) –Imagine (n,m) tensor T –Where live in L and in L* –Expand objects in corresponding spaces: and –Insert into T yields –with tensor components –In a new basis –Mathematics to construct tensors from tensors: tensor product, contraction. This will be discussed when needed

Kromlijnige coördinaten Cartesische coördinaten Punt in 2D euclidische ruimte: x en y Transformatie Kromlijnige coördinaten Punt in 2D euclidische ruimte:  en  Voor de afstand tussen 2 punten geldt Transformatie moet één op één zijn Voorbeeld: poolcoördinaten

Vectoren en 1-vormen Vector Transformeert net als verplaatsing 1-vorm Er geldt Systeem (x,y) Systeem ( ,  ) Beschouw scalairveld Definieer 1-vorm met componenten Transformatiegedrag volgt uit kettingregel We vinden (transformatie met inverse!)

Kromlijnige coördinaten Afgeleide scalair veld raakvector (tangent vector) 1 2  (1)(1) (2)(2) De waarde van de afgeleide van f in de richting Afgeleide van scalair veld langs raakvector

Voorbeeld 1 Plaatsvector Natuurlijke basis Niet orthonormaal Basisvectoren Metriek bekend Inverse transformatie Duale basis Transformatie Euclidische ruimte

Voorbeeld 2

Tensorcalculus Afgeleide van een vector  is stel  is 0 Notatie Covariante afgeleide met componenten

Voorbeeld: poolcoördinaten Bereken Bereken christoffelsymbolen Divergentie en Laplace operatoren

Christoffelsymbolen en metriek In cartesische coördinaten en euclidische ruimte Deze tensorvergelijking geldt in alle coördinaten Covariante afgeleiden Neem covariante afgeleide van Direct gevolg van in cartesische coördinaten! De componenten van dezelfde tensor voor willekeurige coördinaten zijn Opgave: bewijs dat geldt Connectiecoëfficiënten bevatten afgeleiden naar de metriek