Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag Bjorn Ketels Eerste masterclass voor doctorandi Gent, 26 september 2008

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Overzicht 1. Probleemstelling 2. Onderzoeksvragen 3. Methodologie

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Probleemstelling (a) › Seksuele revolutie › Risicovol seksueel gedrag › Vaak op zich niet strafbaar gesteld › Afwijkend in vergelijking met ideale of normale seksualiteit › Potentiële of daadwerkelijke transmissie van het hiv › Gigantische volksgezondheidsproblemen › Juridische moeilijkheden › Burgerlijk recht, verzekeringsrecht, sociale zekerheidsrecht,… › Strafrecht › Fysieke integriteit › Wetgeving die criminaliseert: crescendo › Hiv-specifieke  atypische strafbaarstellingen › Daadwerkelijke  potentiële transmissie › Intentioneel  onachtzaamheid › Vervolgingen en veroordelingen in Europa/wereld › Oostenrijk, Zweden, Zwitserland, Denemarken, Finland, Nederland, Noorwegen, Azerbeidzjan, Cyprus, Tsjechië, Estland, Frankrijk, Georgië, Duitsland, Hongarije, Italië, Letland, Portugal, Roemenië, Slowakije, Verenigd Koninkrijk › Belgische wetenschappelijke aandacht? 3

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Probleemstelling (b) › Relevantie voor België › Statistieken › Sinds begin hiv-epidemie: mensen geregistreerd als virusdragers › Ongeveer 2,8 nieuwe besmettingen/dag vastgesteld › Onveilig seksueel gedrag: frequent › Ook in serodiscordante relaties › Blootstelling aan/overdracht van hiv: › Meestal gevolg van onzorgvuldigheid › Extreme uitwassen: barebacking, bugchasing, Russische roulette › Seksueel verkeer: belangrijkste manier van overdracht › Geen veroordelingen tot op heden › Recent: eerste strafklacht (poging moord) › Centrale onderzoeksvraag › Op welke manier kan en moet aan hiv gerelateerd seksueel gedrag strafrechtelijk gekwalificeerd worden? › Te contextualiseren, cf. hiv versus andere soa’s 4

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Onderzoeksvragen (a) › Materieelstrafrechtelijke deelvragen › 1. Kan het strafrecht ingezet worden t.a.v. aan hiv gerelateerd seksueel gedrag, het recht op privacy in acht genomen? › Bescherming privacy en seksuele autonomie › EVRM, GW,… › EHRM: seksuele gedragingen + gezondheidstoestand › 2. Zijn de bestaande, aspecifieke, kwalificaties uit het Sw. en eventuele bijzondere wetten toepasbaar op aan hiv gerelateerd seksueel gedrag? › Geen hiv-specifieke strafwetgeving › Bestaande, aspecifieke, kwalificaties toepasbaar? › Onderzoek van: › Constitutieve elementen › Poging, deelneming, rechtspersonen, herhaling, verzachtende/verzwarende omstandigheden, samenloop, sanctionering, rechtsmachtrecht In acht genomen strafrechtstheorie en -filosofie 5

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Onderzoeksvragen (b) › 3. Als de bestaande, aspecifieke, kwalificaties uit het Sw. en eventuele bijzondere wetten deficiënt zouden blijken te zijn inzake aan hiv gerelateerd seksueel gedrag, is er dan nood aan een ander strafrechtelijk kader, en zo ja,hoe moet dit kader er dan uitzien? › Bv. lange periode van incubatie › Deficiëntie mogelijk › Onderzoek: › Nood aan ander strafrechtelijk kader? › Hoe moet dit kader er dan uitzien? › Strafbaarstelling › Sanctionering In acht genomen strafrechtstheorie en -filosofie 6

Universiteitstraat 4, BE-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Bjorn Ketels – Strafrecht en (commercieel) risicovol seksueel gedrag – Gent, 26 september Methodologie › Algemeen › Analyse wetgeving › Analyse rechtspraak › Literatuurstudie › Functionele rechtsvergelijking › Aanpak andere landen + positie t.a.v. Belgische situatie › Hoeveel en welke stelsels? 7