Estuarium van de Schelde en Scheepvaart naar Antwerpen Jaap Schijve – 30 november 2009

De zeespiegel van de Noordzee. Nationaal probleem. Schatting Zeer hoog Hoog Gemiddeld Laag 10 20 40 60 80 1900 1950 2000 2050 2100 Zeespiegelstijging (Nederlandse kust) cm De Noordzee, einde laatste ijstijd. Ca. 12000 jaar geleden. Stel in 2050 een stijging van 25 cm. Dat levert een groot nationaal probleem op. Het vereist lange-termijn-planning. Deze PowerPoint presentatie gaat echter over ontpolderen.

Stromingsgebied van de Schelde met veel zijrivieren

Ontpolderen ! ? Ja of nee ? Waar en hoe ? - Wat heeft zich in het verleden afgespeeld ? - Om welke problemen gaat het nu ? - Wie zijn de belanghebbenden ? - Welke argumenten zijn bepalend ? - Welke keuze mogelijkheden ?

Zo ging het: Republiek der Nederlanden blokkeert de Westerschelde na de val van Antwerpen Belgie zelfstandig maar Nederland blokkeert de Schelde 1839 Blokkade beëindigd, maar Nederland heft tolgeld 1863 Einde tolheffing Dat zijn ze in Antwerpen nog niet vergeten !

En zo ging het verder - - - 1970 Eerste verdieping van de Westerschelde 1995 Kok sluit 1e verdrag met Vlaanderen. 2000 2e verdieping Westerschelde 2005 Verdragen over baggeren en natuurcompensatie met Hedwige-polder onder water. Moet klaar zijn in 2009. 2008 1e Kamer accoord met verdrag. Maar niet ontpolderen. 2008 Nijpels: Het moet toch Hedwige-polder worden. Kamerleden blijven tegen. April. Kabinet besluit tot niet ontpolderen, maar wel schorren. 2009 October. Kabinet: Toch Hedwige-polder onder water.

- In de hele Westerschelde ? - De Hedwigepolder ? - Waterdunen ? Waar wringt de schoen van de Westerschelde ? - In de hele Westerschelde ? - De Hedwigepolder ? - Waterdunen ? - Het Zwin ? - En binnendijkse activiteiten ?

Antwerpen ver van de Noordzee. Zoveel bochten in de Schelde, ook in Vlaanderen. Kanaal van Gent naar Terneuzen, geen bochten.

Bagger-niveau voor 3e verdieping Laag water - 5 m - 10 m - 15 m - 20 m NAP Bagger-niveau voor 3e verdieping Verloop van de diepte van de vaargeul Baggeren is geen technisch probleem. Baggeren zal altijd nodig blijven.

Grote containerschepen 2005 diepgang 14,00 m lengte 350 m Minimale verdieping diepgang in 2005 in 2010 Grote containerschepen Verdrag met Vlaanderen: Ook bij eb moeten deze schepen naar Antwerpen kunnen varen.

Vastgelopen op de rede van Vlissingen. Een moeilijk punt is de Bocht van Bath

Rotterdam, niet zo ver van de Noordzee. Toch de Maasvlakte in de Noordzee voor grote containerschepen. Scheldevlakte bij Zeebrugge ? Op lange termijn is de houdbaarheid van de haven van Antwerpen als grote haven een illusie.

Havens, dokken en sluizen van Antwerpen, een omvangrijke haven Hedwigepolder

Rood omlijnd voorgesteld voor ontpolderen. Prosper Polder HedwigePolder P Verdronken Land van Saeftinge Rood omlijnd voorgesteld voor ontpolderen. Bij de Belgische Prosperpolder alleen een noordelijk deel.

Luchtfoto van de Hedwigepolder, 300 Ha, 8000 bomen Landbouw-opbrengst geschat op jaarlijks 4,5 miljoen kg voedsel

Grenspaal tussen Hedwigepolder en Prosperpolder

Project Waterdunen, roodomlijnd. Groede Breskens Waterdunen Project Waterdunen, roodomlijnd. Duinen en voor het grootste deel bouwland (250Ha) dat ontpolderd wordt met gedoseerd zeewater.

Waterdunen Plan in hoofdlijnen. Hotel en 400 recreatie-woningen in de duinen. Gedoceerde inlaat van zeewater. Zilte natuur beperkt toegankelijk alleen voor voetgangers. Daar trek je geen toeristen mee aan.

Ontpolderen voor uitbreiding van het Zwin (schorren en slikken). Grens Zwin WillemLeopold polder Retranchement Belgie Ontpolderen voor uitbreiding van het Zwin (schorren en slikken). WillenLeopoldpolder bijna helemaal ontpolderd, omgeven door een dijk, 7 meter hoog. Diepe geul om het nieuwe Zwin, toeristisch niet toegankelijk..

Cadzand-bad Kievittepolder Cavelot Project Cavelot: 450 recreatiewoningen, sportvelden. 48 Ha landbouwgrond wordt ontpolderd door de bouw van recreatie-woningen. Behalve Cavelot en Waterdunen gaan ook grote campings vacantie-woningen neerzetten op grond waar nu nog caravans staan. Brengt meer geld op. Er komen wel veel vacantie-woningen.

Waar zijn alle Nederlandse natuurgebieden ? Nederland kent 163 Natura 2000-gebieden

Het ZeeuwsLandschap bezit ook natuurgebieden. Ook gemeenten, ondernemingen en prive-personen beschermen of bezitten natuurgebiedjes.

Ecologische hoofdstructuur (EHS) Zoekgebieden voor nieuwe natuur: alle ingekleurde gebieden Strategisch concept uit 1991 Onderdeel van beleidsplan VROM

Ecologische hoofdstructuur in Zeeland met onderlinge verbindingen Zoekgebieden Zoekgebied robuuste verbindingen, o.a. ecobruggen, maar ook verbindingen door land Met Natura 2000 en de Ecologische Hoofdstructuur komt polderlandschap in de houdgreep. Bij verkoop van grond in zoekgebieden is ZeeuwsLandschap verplicht te bieden. Zij kunnen een veel hogere prijs bieden dan boeren.

Compensatie voor de tweede verdieping. Hoe werd omvang bepaald ? Rood is buitendijks Compensatie voor de tweede verdieping. Hoe werd omvang bepaald ? “Er is een pakket samengesteld. De commissie en de provincie vonden het een redelijke compensatie voor het te verwachten verlies.” redelijk = gevoelswaarde

Oppervlak van Nederland Natuur Water Agrarisch Recreatie 2,2 % 11,3 % 18,1 % 55,5 % Oppervlak van Nederland 41 526 km2 2,7 % Wegen 8,9 % Bebouwde grond Water = Waddenzee, Scheldes, enz. Water niet meegerekend, dan Natuur 13.8% in een dicht bevolkt land.

Wereldvoedsel organisatie (FAO) milliard inwoners 6,9 9,1 nu 40 jaar later 2,1 3,0 miljard ton graan

4 Belanghebbende Instanties - Kabinet, Ministeries, 1e en 2e Kamer - PS, GS, Gemeenteraden - Gebiedscommissie - Waterschap(pen) - Ver. tot behoud van Natuurmonumenten (vanaf 1905) Zeeuwslandschap (vanaf 1936) - Staatsbosbeheer - Zuidelijke Land- en Tuinbouw-Organisaties (ZLTO) - De Levende Delta - Zeeuwse Milieu Federatie (ZMF) - Duumpje - ZeeuwsVlaams Platform - . . . . . . . . . --- zoveel meningen ----

Argumenten Ecologisch Economisch Veiligheid Habitatrichtlijnen Zwakke schakels Economisch Toerisme Verhuur Recreatie Andere opbrengsten Argumenten Ecologisch Habitatrichtlijnen Vogelrichtlijnen Schorren, slikken, platen Buitendijks - Binnendijks Dynamisch (eb/vloed) - Statisch Verzanding Kwantitatief voorspellen is moeilijk. Kwalitatief voorspellen kan maar vereist kennis, inzicht, ervaring. Polderland in handen van boeren is goedkoop natuur-onderhoud. Ontpolderen peperduur

Twee soorten toeristen 1 Zij zoeken de kust, strand, zee, gezelligheid, pret op campings langs de kust. Geluid en muziek geen bezwaar Campingwinkel 2 Zij zoeken rust, stilte, geen lawaai, minicampings Wandelingen, fietstochten, locale evenementen, boerderij, polderlandschap

Fietsen in de polder

Problemen, waar gaat het om ? - Besluiten moeten genomen worden - Baggeren - Natuur Compensatie - Waarom stuit het op tegenstand? Goede alternatieven voor natuurcompensatie - Verdrag met Vlaanderen - Europese Unie (Natura 2000), - Gewonnen grond zet je niet zo maar onder water - Kapitaalsvernietiging - Landbouwgrond - Ervaring met natuurprojecten Optie: 3e verdieping nu uitvoeren, maar daarnaast goede alternatieven evalueren en ontpolderen vermijden.

Estuarium van de Schelde en Scheepvaart naar Antwerpen Uit welk standpunt worden de keuzeproblemen benaderd ? Gewestelijk / Provinciaal / Nationaal / Vlaanderen / Europees / Mondiaal ? Welke argumenten ? En hoe nu verder ? ? ?