Dineke Feenstra en Joost Hutsebaut TRAP Een lange termijn uitkomst en proces studie naar residentiële behandeling voor therapie resistente adolescenten met persoonlijkheidsstoornissen Dineke Feenstra en Joost Hutsebaut Brussel, 7 februari 2008 Djora noemen.

Doel van de presentatie Theoretische achtergrond TRAP-studie Introductie onderzoeksdesign TRAP Eerste (voorlopige) resultaten Introductie van een onderzoeksdesign van een uitkomst en proces studie naar residentiele behandeling voor adolescenten met persoonlijkheidsstoornissen.

Theoretische achtergrond: uitkomst onderzoek bij adolescenten Vooruitgang: Steeds meer onderzoek Psychotherapie is effectief Methodologische kwaliteit steeds beter Beperkingen: Weinig ontwikkelingsspecifiek Weinig onderzoek naar veranderingsmechanismen Nauwelijks studies naar de effectiviteit van psychotherapie bij adolescenten met een persoonlijkheidsstoornis

Theoretische achtergrond: persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten DSM-IV-TR, blz. 687 De diagnose van een persoonlijkheidsstoornis kan betrouwbaar worden vastgesteld Er lijkt sprake te zijn van een redelijke constructvaliditeit, goede concurrente validiteit, matige predictieve validiteit Zijn volwassen criteria de juiste?

TRAP-studie “A long term outcome and process study of a residential treatment for treatment refractory adolescents with personality disorders” Studie waarbij we een 120-tal adolescenten, die opgenomen worden op de Klinische Psychotherapie voor Adolescenten, gedurende 24 maanden volgen Metingen worden uitgevoerd bij aanmelding, 6 maanden na start behandeling, 12 maanden na start behandeling en 24 maanden na start behandeling

Doelstellingen TRAP Doelstelling 1: behandeluitkomst Reductie van klachtenniveau Verbetering ontwikkelingscompetenties Doelstelling 2: predictie van behandelsucces Verband patiëntkenmerken en behandelsucces Verband systeemkenmerken en behandelsucces Doelstelling 3: verband relationele veranderingen en terugvalpreventie Verband (object)relationele niveau en terugval Mediërende factoren

Design: inclusie/ exclusie Inclusiecriteria: Aanmelding voor klinische psychotherapie Leeftijd 14-19 jaar Persoonlijkheidsproblematiek Therapie resistentie Exclusiecriteria: Onvoldoende beheersing Nederlandse taal Ernstige organisch-cerebrale aandoeningen of ernstige cognitieve functiestoornissen Zwakbegaafdheid Schizofrenie Autisme of aan autisme verwante stoornissen

Design: instrumenten Meetmoment Instrument Intake Opname 6 maanden na start behandeling 12 maanden na start behandeling 24 maanden na start behandeling Algemene vragenlijst Anxiety Disorders Interview Schedule for DSM-IV Structured Clinical Interview for DSM IV axis II Personality Diusorders Brief Symptom Inventory Severity Indices of Personality Problems Autonomie- en hechtingvragenlijst Depressieve Ervaringen vragenlijst, Adolescenten versie Competentiebelevingsschalen voor Adolescten Gebeurtenissenvragenlijst Quality of relationships Inventory Family Assessment Device Gedragsvragenlijst Stigma-vragenlijst Vragenlijst therapeutische relatie Groepscohesie vragenlijst

Resultaten: baseline Baseline: Totaal 85 proefpersonen; 72 meisjes (84.7%); 13 jongens (15.3%) Gemiddelde leeftijd is 16.51 jaar (range 14-19 jaar) Gemiddelde IQ-score 103 (range 81-126)

Resultaten: as I stoornissen (baseline) Frequentie (n = 82) n (%) Angststoornis 51 (62.2 %) Stemmingsstoornis 29 (35.4 %) Middelenmisbruik/ afhankelijkheid 2 (2.4 %) Eetstoornis 7 (8.5 %) Somatoforme stoornis Andere stoornis 1 (1.2 %) Geen diagnose 21 (25.6 %) 61 jongeren hebben een of meerdere stoornissen gediagnosticeerd gekregen op as I. Angststoornissen komen het meest voor, daarna stemmingsstoornissen. De stoornis die het meest gediagnosticeerd is bij intake is de dysthyme stoornis, daarna de sociale fobie. Alleen huidige stoornissen zijn opgenomen in deze tabel. Stoornissen in remissie en in de voorgeschiedenis zijn achterwege gelaten.

Resultaten: as II stoornissen (baseline) Frequentie n = 82 n (%) Paranoide PS 0 (0%) Schizoide PS Schizotypische PS Borderline PS 17 (20.7%) Theatrale PS Narcistische PS Ontwijkende PS 14 (17.1%) Afhankelijke PS Obsessief-compulsieve PS 1 (1.2%) Depressieve PS Passief-agressieve PS PS NAO 5 (6.1%) Van de 82 jongeren voldoen 35 aan de criteria van een of meerdere persoonlijkheidsstoornissen volgend DSM-IV. 47 jongeren voldoen niet aan de criteria van een persoonlijkheidsstoornis. Er zijn echter maar 3 jongeren die helemaal geen trekken hebben. 56 jongeren hebben 5 of meer trekken (68.3%). Borderline en ontwijkende PS komen het meest voor.

Resultaten: behandeluitkomst Klachtenniveau (BSI)

Resultaten: behandeluitkomst Kerncomponenten persoonlijkheid (SIPP)

Resultaten: behandeluitkomst Andere uitkomstmaten (gedragsvragenlijst) Jongeren gaan vaker naar school Jongeren rapporteren meer vriendschappen De zelfverwonding neemt af Verwonding van anderen neemt af Minder contact met politie/ justitie

Conclusie Behoefte aan meer onderzoek naar hoe een persoonlijkheidsstoornis vast te stellen bij adolescenten. Behoefte aan ontwikkelingsspecifieke behandelmodellen voor adolescenten (met persoonlijkheidsstoornis). Behoefte aan meer onderzoek naar de effectiviteit van behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten. Eerste resultaten TRAP zijn positief.

Contact Website: www.deviersprong.nl www.vispd.nl Contact: dineke.feenstra@deviersprong.nl joost.hutsebaut@deviersprong.nl