Pego innovatie Naar energieneutraal wonen Dr. Ivo J. Opstelten ECN

Energiegebruik Gemideld elektra-verbruik [kWh] Gemiddeld aardgas-verbruik [m3]

Rollen, doelen en instrumenten Rijksoverheid 1.Gebouw gerelateerd EPN 1.Gebouw gerelateerd EPN 1.Gebouw gerelateerd EPN CO2 Gemeenten 2. Gebouwgebonden Gebruikers Energie 2. Gebouwgebonden Gebruikers Energie 2. Gebouwgebonden Gebruikers Energie EPN + 3. Huishoudelijk Energieverbruik 3. Huishoudelijk Energiegebruik Projectontwikkeling € 4. Wijkgebonden Energiegebruik Bewoner

In stappen naar energieneutraal - nieuwbouw 45% 60% 80% De UKR tender voor de PeGO Innovatie pilots gaat uit van niveau PeGO A: 45% CO2 reductie EPC ≤ 0,55

In stappen naar energieneutraal - renovatie 45% 60% 80% De UKR tender voor de PeGO Innovatie pilots gaat uit van niveau PeGO A: 45% CO2 reductie tenminste 2 stappen labelklasse EPA (van C naar A)

Gebouwafhankelijke gebruikersenergie (GAGE) Bouw- en Installatietechnische voorzieningen die het energiegebruik van huishoudelijke apparatuur direct beïnvloeden en die bouwkundig en installatietechnisch in de woning kunnen worden voorzien

HuisHoudelijk energiegebruik (HHE) Het door gebruik en bewoning bepaalde energie

De strategie - Trias energetica Thermische isolatie, zonpassief, warmteterugwinning STAP 1: VRAAGBEPERKING Energievraag STAP 2:DUURZAME ENERGIE STAP 3:EFFICIENT FOSSIEL WKK, HR-ketel, transport, verlichting zon, warmtepomp, WKO wind, biobrandstof, afvalwarmte?

Gebouw concepten Concepts Technology Design strategy  IBC = Integrated Building Concepts CFF = Cleanest Fossil Fuels RBE = Responsive Building Elements Exergy concept Conv. Gen. Adaptive concept Efficient CFF Technology Design strategy  Solar concept Low exergy systems Passive concept Apply Renewable Energy sources Responsive building elements Reduction of energy demands Conventional reduction The IBC Energy Design Pyramid

Passiefhuis concept Concept karakteristieken: Maximaal energiegebruik voor verwarming 15 kWh/m2jaar Maximale primaire energievraag voor alle toepassingen 120 kWh/m2jaar Compacte bouwvorm en U waarden < 0.15 W/m2K Passieve zonne-energie Gebalanceerde ventilatie met HR wtw (vaak voldoende voor verwarming) E-besparende apparatuur

Zonwoning concept Concept karakteristieken: Zuid georienteerd (PH) Zonneboiler voor warm tapwater en verwarming PV Warmteopslag Extra aandacht voor zomer comfort (PH)

Adaptief woning concept Concept karakteristieken: Vraagsturing Klimaatactieve bouwdelen Integratie van installaties met gebouwdelen

Exergiewoning concept Exergie > kwaliteit van de energiedrager Ruimteverwarming laagwaardige energie Concept karakteristieken: Lage tot zeer lage temperaturen van warmtelevering (dicht bij ruimtetemperatuur) (Z)LTV afgiftesystemen, gecombineerd voor verwarmen en koelen Management en uitnutting energiestromen Optimalisering installaties en toepassing DE Warmte (koude) opslag

Huishoudelijk energiegebruik: energiehypotheek/woonlastengarantie Ontwerp Ontwerp 1 Ontwerp 2 Probabilistische benadering Input j Input n Input variabelen Input 1 Uitkomst Ontwerp 1 Gem. 1 Ontwerp 2 TRNSYS Bewonersprofielen Gem. 2 Limiet Woonlasten €  Nader te ontwikkelen: Protocol, uitgangspunten, en rapportagemodel

Commissioning/kwaliteitsborging Publiek-Privaat Bouwteam Controle van component en conceptkwaliteit Prestaties regelen in contracten met onderaannemers Toetsing op gemaakte (prestatie) afspraken